Η μετάλλαξη της Λευκορωσίας σε ένα απομονωμένο κράτος στις παρυφές της Ευρώπης αποδεικνύεται μία πολύ σύνθετη εξίσωση. Η εργαλειοποίηση των προσφύγων από τον αυταρχικό Λευκορώσο δικτάτορα Αλεξάντερ Λουκασένκο, αρχικά με προορισμό τη Λιθουανία και πλέον την Πολωνία, είναι η κορυφή του παγόβουνου. Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις επηρεάζουν τις ευρύτερες εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των Βρυξελλών αλλά και της Μόσχας.
Από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε στην ακραία καταστολή των αντιπολιτευόμενων του στη Λευκορωσία, ο Λουκασένκο φροντίζει να δείχνει πως έχει σκοπό να σηκώσει το γάντι απέναντι στη Δύση. Είναι απορίας άξιον βέβαια πως θα περίμενε κάποιος να μην αντιδράσουν οι Βρυξέλλες, όταν η αεροπορία της Λευκορωσίας ανάγκασε επιβατική πτήση σε προσγείωση, ώστε να συλλάβει τον Λευκορώσο μπλόγκερ Ρομάν Προτασέβιτς. Ένας δικτάτορας σαν τον Λουκασένκο όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο πως λειτουργεί ορθολογικά.
Στις ευρωπαϊκές κυρώσεις, το Μινσκ σχεδίασε να αντιπαρατάξει ανορθόδοξες πρακτικές. Ξεκινώντας από τα σύνορα της με τη Λιθουανία, το λευκορωσικό καθεστώς έχει ξεκινήσει να ενορχηστρώνει τη μεταφορά προσφύγων από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, ώστε να κατευθυνθούν προς την καρδιά της Ευρώπης. Η αντίδραση της Λιθουανίας, την οποία στήριξαν οι Βρυξέλλες δεν αποθάρρυνε το καθεστώς Λουκασένκο. Αντίθετα, προχώρησε σε μεγαλύτερες κλίμακας επιχειρήσεις «διευκόλυνσης» των προσφύγων -ώστε να εκμεταλλευτεί τους ανθρώπους που έχουν χάσει τις εστίες τους και βρέθηκαν στη χώρα του.
Σύμφωνα με την πολωνική κυβέρνηση, περίπου 4.000 μετανάστες βρίσκονται σήμερα στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, ενώ με τη συνδρομή του λευκορωσικού καθεστώτος χιλιάδες ετοιμάζονται να τους ακολουθήσουν. Δυστυχώς, πλέον δεν είναι ένα καινοφανές γεγονός. Το καθεστώς του Ταγίπ Ερντογάν είναι από τους πρώτους διδάξαντες της πρακτικής, εκμεταλλευόμενο τους πρόσφυγες από τον εμφύλιο στη Συρία, ώστε να πιέσει τους Ευρωπαίους, με πρώτο στόχο του την Ελλάδα, ως σημείο εισόδου.
Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, επικεφαλής της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία, η οποία βρίσκεται φυσικά σε εξορία, εξέθεσε το πόσο ανερυθρίαστα ο Λουκασένκο μετατρέπει σε εργαλεία πολέμου τους πρόσφυγες. Αλλά κι από την άλλη πλευρά του φράκτη, η πολωνική κυβέρνηση προσπαθεί να εκμεταλλευθεί την κατάσταση προς όφελος της, ώστε να επιβάλει ακραίες συντηρητικές αντιλήψεις, αλλά και να αντιμετωπίσει από θέση ισχύος τους αντιπάλους της. Η Διεθνής Αμνηστία άλλωστε έχει αναφερθεί ειδικά στα άτομα που έχασαν τη ζωή τους το τελευταίο διάστημα στα σύνορα της Πολωνίας.
Η τρέχουσα συγκυρία βέβαια αλλάζει τις ισορροπίες σε διεθνές επίπεδο, τόσο στην Ευρώπη όσο και ευρύτερα. Παρά τη διαμάχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Πολωνία για την κατάσταση του κράτους δικαίου στη χώρα, οι Βρυξέλλες βρέθηκαν από την αρχή στο πλευρό της Βαρσοβίας, αποδεχόμενες εν τοις πράγμασι τη στάση της στο ζήτημα. Η μεταναστευτική κρίση ενδεχομένως να δράσει πολυεπίπεδα στις διεθνείς συμμαχίες.
Από τη στιγμή που αυξήθηκε η ευρωπαϊκή πίεση προς τη Λευκορωσία, το Μινσκ κινήθηκε άμεσα προς την πλευρά της Ρωσίας. Σήμερα, χρειάζεται όλο και περισσότερο τη βοήθεια της. Ενώ η Λιθουανία μετακινεί τα στρατεύματα της στα σύνορά της, κλιμακώνοντας την ένταση, το Κρεμλίνο βρίσκεται εγγύτερα του Μινσκ και σε αυτή την περίπτωση. Πολλοί θεωρούν άλλωστε πως η Μόσχα κοιτάζει προς την άλλη μεριά, όταν πρόκειται για τις καταδικαστέες ενέργειες της Λευκορωσίας.
