Την καταδίκη της Λιθουανίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) προκάλεσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης, εξαιτίας του ότι προστέθηκε προειδοποίηση που παρουσίαζε ως «ακατάλληλο» για τα παιδιά βιβλίο με διασκευασμένα παραδοσιακά παραμύθια, που περιλάμβανε ιστορίες για ζευγάρια της κοινότητας ΛΟΑΤ+.
Το τμήμα μείζονος συνθέσεως του ΕΔΑΔ αποφάνθηκε ότι «ο περιορισμός της πρόσβασης των παιδιών σε αυτό το περιεχόμενο δεν είχε κανέναν στόχο που θα μπορούσε να θεωρήσει θεμιτό». Επισήμανε ότι «τα μέτρα που εφαρμόστηκαν είχαν σκοπό να περιοριστεί η πρόσβαση των παιδιών σε περιεχόμενο που παρουσιάζει τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις ως ισότιμες με τις ετεροφυλοφιλικές».
Για την υπόθεση προσέφυγε το 2019 στο ΕΔΑΔ η Νέριγκα Ντάγκβιντε Μακατέ, Λιθουανία συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας. Το 2013, το λιθουανικό πανεπιστήμιο επιστημών της εκπαίδευσης τύπωσε βιβλίο της με παραμύθια για παιδιά 9-10 ετών, με την οικονομική υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού.
Δύο από τα έξι παραμύθια αφορούσαν σχέσεις ή γάμους προσώπων του ιδίου φύλου, διευκρινίζεται στην απόφαση που δημοσιοποίησε το ΕΔΑΔ.
Έπειτα από διαμαρτυρίες προς το υπουργείο και το πανεπιστήμιο, που πρόσαπταν στο έργο αυτό ότι «ενεθάρρυνε τις διαστροφές», ο εκδοτικός οίκος του πανεπιστημίου αποφάσισε να αναστείλει τη διανομή του βιβλίου με τα παιδικά παραμύθια. Η διανομή του δεν επαναλήφθηκε παρά έναν χρόνο αργότερα και το έργο έφερε πλέον ειδική σήμανση, που προειδοποιούσε πως είναι «ακατάλληλο για παιδιά κάτω των 14 ετών».
Το τμήμα μείζονος συνθέσεως του ΕΔΑΔ αποφάνθηκε πως αντίθετα, το βιβλίο καλούσε στον «σεβασμό και στην αποδοχή όλων των μελών της κοινωνίας», απορρίπτοντας τη θέση της λιθουανικής κυβέρνησης, που ήταν ότι το βιβλίο προωθούσε τις οικογένειες ομοφυλοφίλων «σε βάρος άλλων μορφών οικογένειας».
Το ΕΔΑΔ καταδίκασε έτσι τη Λιθουανία να καταβάλει αποζημίωση 12.000 ευρώ για παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης της δημιουργού και για «ηθική βλάβη» και άλλων 5.000 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα. Η αποζημίωση θα δοθεί στην οικογένεια της συγγραφέα, ανοικτά λεσβίας, που πέθανε το 2020.
Το ΕΔΑΔ, με έδρα το Στρασβούργο, είναι δικαστικό όργανο αρμόδιο για να χειρίζεται παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, που έχει κυρωθεί από τα 46 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
