Με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, συναντήθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος πραγματοποιεί μια ακόμα περιοδεία στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, λόγω του πολέμου του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα.
Dışişleri Bakanı #HakanFidan ile ABD Dışişleri Bakanı #Blinken'ın görüşmesi başladı. pic.twitter.com/fvTMpgpjMQ
— FOX HABER (@FOXhaber) January 6, 2024
Όπως μεταδίδει το πρακτορείο Anadolu, στο επίκεντρο της συνάντησης Μπλίνκεν - Φιντάν που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και διήρκεσε περίπου δύο ώρες, βρέθηκε το θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τα μαχητικά F-16 που ζητάει η Τουρκία από τις ΗΠΑ και ο πόλεμος στη Γάζα, όπως ως γνωστόν Άγκυρα και Ουάσινγκτον έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Επί τάπητος τέθηκαν επίσης, περιφερειακά θέματα και οι σχέσεις των δύο χώρων.
US’ Blinken, Turkish Foreign Minister Fidan meet in Istanbul to hash out issues
— Anadolu English (@anadoluagency) January 6, 2024
Facing a Mideast region in crisis and a number of pressing bilateral issues, final steps to complete Türkiye’s ratification of Sweden’s NATO bid, and US approval for the sale of F-16 fighter jets to… pic.twitter.com/zZ9T4BRG6v
Μετά τη συνάντησή του με τον Φιντάν, ο Μπλίνκεν έγινε δεκτός από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην Κωνσταντινούπολη.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Dışişleri Bakanı Blinken'ı Vahdettin Köşkü'nde kabul etti https://t.co/gjpdgYrDED pic.twitter.com/NcScOMJjO6
— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) January 6, 2024
Στη συνέχεια, θα αναχωρήσει για τον επόμενο σταθμό της περιοδείας του, τα Χανιά, όπου το απόγευμα θα έχει συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Θα ακολουθήσουν στάσεις σε Ιορδανία, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Δυτική Όχθη και Αίγυπτο.
Τι θα συζητήσει με Μητσοτάκη
«Τον σημαίνοντα ρόλο, τον πρωταγωνιστικό ρόλο που παίζει η Ελλάδα, συνολικά, αλλά και στην περιοχή ευρύτερα» σηματοδοτεί η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, στην Ελλάδα, και η συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη το Σάββατο (6/1) το απόγευμα στην οικία του Έλληνα πρωθυπουργού, στα Χανιά, όπως υπογράμμισε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης.
Η επίσκεψη του Μπλίνκεν στην Ελλάδα γίνεται στο πλαίσιο της νέας περιοδείας του. Της κατ' ιδίαν συνάντησής του με τον πρωθυπουργό, θα ακολουθήσει συνάντηση εργασίας, στην οποία θα συμμετάσχουν ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα και η ειδική σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του πρωθυπουργού, Αριστοτελία Πελώνη.
Τι θα περιλαμβάνει η ατζέντα των συνομιλιών Μητσοτάκη - Μπλίνκεν
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Νίκου Μελέτη για το Liberal, στη συνάντηση με τον Κυρ. Μητσοτάκη, αναμένεται να συζητηθούν οι εξελίξεις στην περιοχή αλλά και ο ρόλος της Ελλάδας για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και για τη συμμετοχή της στην επιχείρηση Prosperity Guardian, για την αντιμετώπιση της απειλής των Χούθι και την αποκατάσταση της ελεύθερης και ασφαλούς ναυσιπλοΐας από την πιο σημαντική θαλάσσια οδό, για το παγκόσμιο εμπόριο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναμένεται να εξάρει και τη διαδικασία επαναπροσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας με την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και την έγκριση της Διακήρυξης των Αθηνών.
Ερωτηματικό είναι, τι ακριβώς κομίζει ο Μπλίνκεν στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με το παζάρι το οποίο ο ίδιος επιχειρεί, ώστε να πεισθεί και να πιεσθεί η Τουρκία να δώσει τέλος στον πολύμηνο εκβιασμό με την υπόθεση της έγκρισης του Πρωτοκόλλου για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία έχει από μόνη της συνδέσει ευθέως την έγκριση της πώλησης νέων και αναβάθμισης παλιών F-16 από το Κογκρέσο με την έγκριση του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας από την ολομέλεια της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, η οποία επαναλαμβάνει και πάλι τις εργασίες της στις 15 Ιανουαρίου, απαιτώντας όμως να είναι ταυτόχρονη η διαδικασία, λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης και της καχυποψίας που υπάρχει στις σχέσεις των δυο χωρών.
Στο Κογκρέσο το κλίμα είναι αρνητικό για την Τουρκία, λόγω της στάσης στον Πόλεμο της Γάζας και τη στήριξη της Χαμάς, των σχέσεων με τη Μόσχα αλλά και την επιθετική στάση της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ισορροπίες «λεπτού πάγου»
Καθώς εκκρεμεί και το ελληνικό αίτημα για την αγορά των εξελιγμένων μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35, φαίνεται ότι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπάρχουν σκέψεις, ώστε να δρομολογηθεί, εφόσον φυσικά το αποδεχθεί η Τουρκία για σύνδεση των πακέτων των F-16 προς την Τουρκία και των F-35 προς την Ελλάδα.
Στόχος είναι κυρίως να καθησυχασθούν οι ανησυχίες Αμερικανών νομοθετών ότι παρά την ενίσχυση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας δεν θα ανατραπεί η ισορροπία εις βάρος της Ελλάδας.
Ο όρος, φυσικά, για την έγκριση του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας παραμένει κομβικός, καθώς δύσκολα οι ηγέτες του Κογκρέσου θα δώσουν το πράσινο φως για τα F-16 χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη Σουηδία, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα δώσουν την εντύπωση, ότι λειτουργούν υπό τους εκβιασμούς και τις απειλές του Τ.Ερντογάν.
Όμως ο χειρισμός που επιχειρεί ο Α. Μπλίνκεν είναι προβληματικός, καθώς ο Τ. Ερντογάν είναι εξαιρετικά απίθανο να δεχθεί ότι η Ουάσιγκτον συνδέει τα δυο εξοπλιστικά προγράμματα προς τις δυο χώρες πολύ περισσότερο όταν σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα πρόκειται για τα πέμπτης γενιάς F-35, από τα οποία έχει αποκλεισθεί η Τουρκία.
Εφόσον μάλιστα στην επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο υπάρχει όρος για μη χρήση των F-16 για υπερπτήσεις ελληνικών νησιών, τότε είναι δεδομένη η απόρριψη εκ μέρους της Τουρκίας και η διατήρηση του αδιεξόδου.
Επίσης, καθώς οι Αμερικανοί απαιτούν ουσιαστικά να προηγηθεί η έγκριση της ένταξης της Σουηδίας, η Άγκυρα θα απαιτήσει εγγυήσεις τις οποίες όμως δύσκολα μπορεί να προσφέρει τώρα η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Από την άλλη πλευρά βεβαίως, θα ήταν προβληματικό για την Αθήνα, να τεθεί εμμέσως υπό την αίρεση των διαθέσεων της Άγκυρας η Συμφωνία για τα F-35.
Η ελληνοαμερικανική στρατηγική σχέση και στρατιωτική συνεργασία που έχει φθάσει σε ιστορικά υψηλά, πρέπει να είναι αυτοτελής και δεν μπορεί η πώληση προηγμένου αμυντικού υλικού να συνδέεται με αντίστοιχα προγράμματα για τρίτες χώρες.
Ένας τέτοιος σχεδιασμός από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εάν δεν έχει απλώς τη μορφή άσκησης πίεσης προς την Τουρκία «εγκρίνετε την ένταξη της Σουηδίας και παίρνετε F-16 και η Ελλάδα τα F-35, σε διαφορετική περίπτωση προχωρά μόνο η συμφωνία με την Ελλάδα» και οδηγήσει σε μόνιμη σύνδεση των συμφωνιών με τις δυο χώρες για προμήθεια εξοπλιστικών από τις ΗΠΑ, θα είναι κίνηση που δεν εξυπηρετεί την ελληνοαμερικανική συνεργασία, ούτε τη σταθερότητα στην περιοχή.
Το βλέμμα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή
Κατά τα λοιπά, η επίσκεψη πραγματοποιείται εν μέσω αυξημένων ανησυχιών ότι η σχεδόν τριών μηνών πλέον σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς εξαπλώνεται πέρα από τη Γάζα, παρασύροντας την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ και την περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας.
Ο Μπλίνκεν θα συζητήσει συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα μέρη στην περιοχή για να αποτρέψουν την επέκταση της σύγκρουσης, δήλωσε ο Μίλερ.
«Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός - ούτε του Ισραήλ, ούτε της περιοχής, ούτε του κόσμου - να επεκταθεί αυτή η σύγκρουση πέρα από τη Γάζα», σημείωσε με νόημα ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας θα συζητήσει επίσης άμεσα μέτρα για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και τις προσπάθειες να επιστρέψουν οι υπόλοιποι όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς, ανέφερε ο Μίλερ.
Ο ρόλος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ
«Η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και (ο Άντονι Μπλίνκεν) ανυπομονεί να την επισκεφθεί για να μιλήσει για την υποστήριξη της Ελλάδας στην Ουκρανία, η οποία υφίσταται από την αρχή της σύγκρουσης, τη διασφάλιση της περιφερειακής θαλάσσιας ασφάλειας ενώ θα συζητηθούν και άλλα θέματα». Αυτό τόνισε, μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ, κατά τη διάρκεια καθιερωμένης ενημέρωσης Τύπου στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών και ειδικότερα στην επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Ελλάδα.
Ευρύτερα, η περιοδεία του Άντονι Μπλίνκεν έχει στο επίκεντρό της την προώθηση των πρωτοβουλιών της αμερικανικής διπλωματίας για τον πόλεμο στη Γάζα. Σταθμοί της περιοδείας αυτής που ξεκίνησε από την Τουρκία, είναι η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Δυτική Όχθη, η Ιορδανία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, πηγές υπογραμμίζουν πως, ο Άντονι Μπλίνκεν επιθυμεί να τονίσει την ανάγκη να αποφευχθεί μια διάχυση της σύγκρουσης σε περιφερειακό επίπεδο και συζητά συγκεκριμένα βήματα που μπορούν να κάνουν οι διάφορες πλευρές στην περιοχή ώστε να αποφευχθεί μια γενίκευση της κρίσης. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών εστιάζει και στα άμεσα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και τις προσπάθειες για την επιστροφή των εναπομεινάντων ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς.
