O τέως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ) παραπέμφθηκε σε δίκη ως κατηγορούμενος στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης από συμβούλιο ενόρκων. Η υπόθεση αφορά σε λανθασμένη καταχώρηση ποσού που δόθηκε ως αποζημίωση στην Στόρμι Ντάνιελς με σκοπό να μη δημοσιεύσει προσωπικές στιγμές με τον τέως Πρόεδρο, ως νομικά έξοδα.
Ο Τραμπ πιθανότατά αντιμετωπίζει 30 κατηγορίες του εγκλήματος παραποίησης επιχειρηματικών αρχείων, το οποίο είναι αρχικώς πλημμέλημα, αλλά μετατρέπεται σε κακούργημα με ποινή φυλάκισης έως 4 έτη, εάν η παραποίηση αυτή έγινε με σκοπό την απόκρυψη έτερου εγκλήματος (θα πρέπει να αποδειχθεί η πρόθεση τη παραβίασης οικονομικών κανονισμών για την προεκλογική του εκστρατεία).
Παρ’ ότι ο Τραμπ είναι ο πρώτος Πρόεδρος που έχει παραπεμφθεί ως κατηγορούμενος σε ποινική δίκη, δεν είναι ο πρώτος Πρόεδρος που έχει συλληφθεί: το 1872, ο Πρόεδρος Γκραντ συνελήφθη και προσήχθη στο αστυνομικό τμήμα γιατί οδηγούσε την άμαξα του με υπερβολική ταχύτητα. Η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση είναι αυτή του Προέδρου Νίξον για το σκάνδαλο Γουότεργκέιτ, ο οποίος όμως παραιτήθηκε και, αμέσως μετά, του απονεμήθηκε χάρη από τον Αντιπρόεδρο – και μετά την παραίτηση του – Πρόεδρο Φόρντ.
Ο Τραμπ αντιμετωπίζει όμως και σωρεία έτερων νομικών υποθέσεων, σε Πολιτειακό και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Οι πιο σημαντικές σε Πολιτειακό επίπεδο είναι η παρούσα και η προσπάθεια επιρροής στο εκλογικό αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών του 2020 στην Πολιτεία της Τζόρτζια, και, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η παρακράτηση διαβαθμισμένων εγγράφων μετά την αποχώρηση του από το Λευκό Οίκο και η εισήγηση ποινικής δίωξης της Εξεταστικής Επιτροπής για τη Διερεύνηση της Επίθεσης της 6ης Ιανουαρίου της Βουλής των Αντιπροσώπων για τέσσερα ομοσπονδιακά αδικήματα: παρακώλυση επίσημης διαδικασίας, συνωμοσία για εξαπάτηση των Ηνωμένων Πολιτειών, συνωμοσία για ψευδή δήλωση, και υποκίνηση, ενίσχυση, βοήθεια ή συνδρομή σε εξέγερση.
Μπορεί κάποια καταδίκη από τα ανωτέρω να στερήσει από τον Τράμπ, ο οποίος ήδη από τα μέσα Νοεμβρίου 2022 έχει ανακοινώσει ότι θα είναι υποψήφιος για το Προεδρικό αξίωμα στις εκλογές του 2024, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι; Για την παρούσα υπόθεση, όπως και για όλες τις άλλες, η απάντηση είναι όχι, ήτοι δύναται να είναι υποψήφιος και να εκλεγεί, ακόμη και εάν καταδικασθεί, πλην μόνον μίας εξαίρεσης ενός ομοσπονδιακού αδικήματος: της υποκίνησης, ενίσχυσης, βοήθειας ή συνδρομής σε εξέγερση. Μόνον εάν καταδικασθεί για το αδίκημα αυτό απαγορεύεται να είναι υποψήφιος για οποιοδήποτε Πολιτειακό ή ομοσπονδιακό αξίωμα (14η Τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος).
Τίθενται, όμως, έτερα νομικά ερωτήματα, δεδομένου ότι ο Τραμπ έχει ήδη καθαιρεθεί και παραπεμφθεί από τη Βουλή, και τελικά αθωωθεί σε δίκη ενώπιον της Γερουσίας, για το ακριβώς ίδιο αδίκημα, και άρα είναι αμφίβολο εάν δύναται να δικασθεί εκ νέου για το αδίκημα αυτό. Βεβαίως, παρ’ ότι δεν απαγορεύεται το δικαίωμα εκλογής σε περίπτωση καταδίκης – ακόμη και φυλάκισης – για οποιοδήποτε από τα υπόλοιπα αδικήματα, δημιουργούνται και πρακτικά θέματα (π.χ., πιθανότατα να υπηρετεί ως Πρόεδρος κάποιος που βρίσκεται στη φυλακή). Παρότι είναι αμφίβολο αν για οποιαδήποτε από τις ανωτέρω υποθέσεις θα έχουν εκδοθεί δικαστικές αποφάσεις έως τις εκλογές του 2024, οι ΗΠΑ βρίσκονται από νομικής αλλά κυρίως και από πολιτικής άποψης, σε αχαρτογράφητα νερά.
* Ο Δρ.Αλέξανδρος Κυριακίδης είναι μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο LUISS Guido Carli (Ιταλία)
