Με τον Γεβγκένι Πριγκόζιν να αποτελεί πλέον παρελθόν έπειτα από μία πρωτοφανή ανταρσία που έκανε τον… βασιλιά να φαίνεται γυμνός, η ήδη μακρά λίστα των πολέμιων, εχθρών και επικριτών του Βλαντιμίρ Πούτιν που έχουν πεθάνει ξαφνικά και μυστηριωδώς, δηλητηριαστεί ή κατά την επίσημη εκδοχή αυτοκτονήσει στα 23 χρόνια κυριαρχίας του Ρώσου προέδρου, απέκτησε την τελευταία της «ηχηρή» προσθήκη.
Το Κρεμλίνο διατείνεται πως ουδεμία σχέση έχει με τη συντριβή του αεροσκάφους που είχε στη λίστα επιβαινόντων όχι μόνο το όνομα του Γεβγκένι Πριγκόζιν, αλλά και του πρώην αξιωματούχου των υπηρεσιών πληροφοριών (GRU) και ιδρυτή της Wagner, Ντμίτρι Ούτκιν, ωστόσο στη χώρα των «μυστηριωδών θανάτων», δύσκολα μπορεί να πείσει. Πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για το πρόσωπο που ταυτίστηκε με τη μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση και αμφισβήτηση της εξουσίας Πούτιν αφότου ο πρώην πράκτορας της KGB πέρασε τις πύλες του Κρεμλίνου την 20ή Μαρτίου 2000 κατόπιν της παραίτησης Γέλτσιν.
Ο μακρύς κατάλογος των ανθρώπων που εικάζεται ότι έχουν πληρώσει με τη ζωή τους το γεγονός ότι κάπου, κάπως, κάποτε στάθηκαν στο δρόμο του Βλαντιμίρ Πούτιν, στέρησε οποιοδήποτε στοιχείο έκπληξης και αιφνιδιασμού από την είδηση ότι το ιδιωτικό αεροσκάφος, στο οποίο φέρονταν να επέβαιναν οι Πριγκόζιν και Ούτκιν, και ενδεχομένως και άλλα μέλη της Wagner, κατέπεσε υπό άγνωστες συνθήκες (οι τελευταίες δυτικές πληροφορίες συντείνουν ότι εξερράγη βόμβα στο εσωτερικό του) ενόσω εκτελούσε πτήση από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη.
Πυροβολισμοί, δηλητηριάσεις με νευροτοξικούς παράγοντες, περίεργες αυτοκτονίες και κάθε μορφής θανατηφόρα ατυχήματα με θύματα επικριτές του καθεστώτος, αντιπολιτευόμενους, ολιγάρχες, ερευνητικούς δημοσιογράφους και πρώην πράκτορες είναι κάθε άλλο παρά μεμονωμένες περιπτώσεις στη Ρωσία του Πούτιν.
Μετά την έναρξη της απρόκλητης εισβολής στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022, ο αριθμός των μυστηριωδών θανάτων Ρώσων επιχειρηματιών, διευθυντών κρατικών εταιρειών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ενίοτε μάλιστα συμπεριλαμβανομένων και μελών της οικογένειάς τους, αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό που έλαβε και συγκεκριμένο ορισμό.
«Σύνδρομο αιφνίδιου ρωσικού θανάτου» βάφτισε η Ελέιν Γκόντφρεϊ της επιθεώρησης The Atlantic το φαινόμενο βιομηχάνων που βρίσκονταν νεκροί με σημειώματα αυτοκτονίας, επιχειρηματιών που δολοφονήθηκαν ή αναλόγως του σεναρίου αυτοκτόνησαν με τις συζύγους και τα παιδιά τους εντός Ρωσίας και στο εξωτερικό, ολιγαρχών που βρέθηκαν νεκροί σε γκρεμούς ή να επιπλέον σε πισίνες στην Αγία Πετρούπολη. Πλείστες είναι οι περιπτώσεις όσων ανακοινώθηκε ότι βούτηξαν στο κενό από ουρανοξύστες ή εντοπίστηκαν νεκροί στο σπίτι τους είτε γιατί… αποκοιμήθηκαν με αναμμένο τσιγάρο, είτε γιατί έπαθαν εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο δίχως πάντως να έχουν βεβαρυμένο ιστορικό.
Στη λίστα με τα περιστατικά του «συνδρόμου ρωσικού αιφνίδιου θανάτου», το όνομα του Γεβγκένι Πριγκόζιν καταλαμβάνει πλέον την 42 θέση και του Ντμίτρι Ντούνκιν την 43η…
Διαβάστε αναλυτικά
Το Σύνδρομο του Αιφνίδιου Ρωσικού Θανάτου
Με δεδομένο το μακρύ ιστορικό δηλητηριάσεων, περίεργων εξαφανίσεων και θανάτων πολέμιων του Πούτιν -συμπεριλαμβανομένων της δολοφονίας της δημοσιογράφου Άννα Πολιτκόφσκαγια το 2016, του θανάτου του Μπόρις Νεμτσόφ το 2015 ή των δηλητηριάσεων των Σεργκέι και Γιούλια Σκριπάλ το 2018, καθώς και του Αλεξέι Ναβάλνι το 2020- ήταν ζήτημα χρόνου τι είδους αντίποινα θα αντιμετώπιζε η ηγεσία της Wagner.
Παρόλο που κανένα στοιχείο δεν αποδεικνύει εμπλοκή του Κρεμλίνου, η συντριβή του αεροσκάφους θεωρείται ευρέως ως κίνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν να πάρει εκδίκηση για την ταπείνωση που υπέστη την 23η Ιουνίου, όταν οι μισθοφόροι της Wagner «προήλασαν» προς τη Μόσχα υπό τις εντολές Πριγκόζιν, και να στείλει ένα σαφέστατο μήνυμα προς στράτευμα, ρωσική ελίτ και όλους όσοι που μπορεί να αμφιταλαντεύονται ως προς την απόλυτη «υποταγή» στον Πούτιν και ίσως να διατηρούν ανάλογες με τον Πριγκόζιν αμφιβολίες για τα κατά πόσο η Ρωσία είναι ικανή να διεξάγει αποτελεσματικά, πολλώ δε μάλλον, να κερδίσει τον πόλεμο.
Η Ρωσία των μυστηριωδών θανάτων
Η αρχή σε μία σειρά μυστηριωδών δολοφονιών και θανάτων επί Πούτιν είχε γίνει το 2003, τρία χρόνια αφότου ανέλαβε την εξουσία. Ο αντιπολιτευόμενος Σεργκέι Γιουσένκοφ της Φιλελεύθερης Ρωσίας, σφοδρός επικριτής του Πούτιν, έπεσε νεκρός από σφαίρα στο στήθος, κοντά στην κατοικία στη βορειοδυτική Μόσχα. Είχε προηγηθεί ο θάνατος του συναδέλφου του Βλαντίμιρ Γκολοβλιόφ, ο οποίος είχε πυροβοληθεί θανάσιμα στο κεφάλι. Αμφότερες καταγγέλθηκαν ως πολιτικές δολοφονίες.
Ο Πολ Κλέμπνικοφ, αρχισυντάκτης της ρωσικής έκδοσης του Forbes, ερευνούσε και έγραφε για τη διαφθορά στους κόλπους της ρωσικής ελίτ. Πέθανε το 2014 από πυρά που ερρίφθησαν από διερχόμενο όχημα. Μόλις είχε εκτελεστεί ένα συμβόλαιο θανάτου, σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων.
Το ίδιο τέλος είχε η μάχιμη δημοσιογράφος της Novaya Gazeta Άννα Πολιτκόφσκαγια. Υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και πολέμιος του Κρεμλίνου και του πολέμου στην Τσετσενία, η συγγραφέας του βιβλίου «Η Ρωσία του Πούτιν» έπεσε νεκρή το 2006 από πληρωμένους δολοφόνους που την πυροβόλησαν εξ επαφής έξω από το διαμέρισμά της. Εκείνοι που διέταξαν τη δολοφονία δεν λογοδότησαν ποτέ.
Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορας της KGB πέθανε τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε ένα φλιτζάνι τσάι το 2006 σε ξενοδοχείο του Λονδίνου. Δηλητηριάστηκε με το ραδιενεργό ισότοπο πολώνιο-210. Βρετανική έρευνα διακρίβωσε ότι ο Λιτβινένκο δηλητηριάστηκε από τους πράκτορες της FSB Αντρέι Λουγκοβόι και Νμίτρι Κοϊτούν, οι οποίοι ενεργούσαν κατόπιν εντολών που είχαν «πιθανώς εγκριθεί από τον κ. Πατρούσεφ [τότε διευθυντή της FSB] και επίσης από τον πρόεδρο Πούτιν». Ο Λιτβινένκο είχε κατηγορήσει, μεταξύ άλλων, για την ανατίναξη πολυκατοικίας και για την εντολή δολοφονίας της δημοσιογράφου Άννας Πολιτκόφσκαγια.
Ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Στάνισλαβ Μαρκελοφ είχε εκπροσωπήσει την Πολιτκόφσκαγια και άλλους δημοσιογράφους που διώκονταν για άσκηση κριτικής στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Πυροβολήθηκε από μασκοφόρο ένοπλο κοντά στο Κρεμλίνο το 2009. Η δημοσιογράφος Αναστασία Μπαμπούροβα, που περπατούσε μαζί του, πυροβολήθηκε επίσης όταν προσπάθησε να τον βοηθήσει.
Η Ναταλία Εστεμίροβα ήταν δημοσιογράφος και ενίοτε συνεργαζόταν με την Άννα Πολιτκόφσκαγια. Ερευνούσε και αποκάλυπτε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το ρωσικό κράτος στην Τσετσενία. Απήχθη το 2009 έξω από το σπίτι της και αργότερα βρέθηκε νεκρή σε κοντινό δάσος με τραύματα από σφαίρες στο κεφάλι. Κανείς δεν έχει καταδικαστεί για τη δολοφονία της.
Ο ολιγάρχης Μπόρις Μπερεζόφσκι είχε καταφύγει στη Βρετανία αφού ήλθε σε ρήξη με τον Πούτιν. Κατά τη διάρκεια της εξορίας του είχε απειλήσει να ανατρέψει τον Πούτιν διά της βίας. Βρέθηκε νεκρός στο μπάνιο του διαμερίσματός του στο Μπέρκσαϊρ τον Μάρτιο του 2013 με μία θηλιά στο λαιμό του.
Ο Μπόρις Νέμτσοφ είχε διατελέσει αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας επί Μπόρις Γέλτσιν, και μετέπειτα υπήρξε σφοδρός επικριτής του Βλαντιμίρ Πούτιν -κατηγορώντας τον ότι δωροδοκείται από ολιγάρχες. Δολοφονήθηκε όπως και ο Ρώσος υπουργός Τύπου Μιχαήλ Λέσιν, ο οποίος βρέθηκε νεκρός με κρανιοεγκεφαλική κάκωση σε δωμάτιο ξενοδοχείου στην Ουάσινγκτον τον Νοέμβριο του 2015. Υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Λέσιν, ο οποίος ίδρυσε το αγγλόφωνο τηλεοπτικό δίκτυο Russia Today (RT), εξέταζε το ενδεχόμενο να συνάψει συμφωνία με το FBI για να προστατευτεί από κατηγορίες διαφθοράς. Επί χρόνια βρισκόταν στην καρδιά της πολιτικής ζωής στη Ρωσία και προφανώς γνώριζε πολλά για πλούσιους και ισχυρούς.
Ο επιχειρηματίας Νταν Ράπορτ ήταν μεταξύ εκείνων που καταδίκασαν δημόσια και κατ’ επανάληψη τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Εντοπίστηκε νεκρός έξω από συγκρότημα κατοικιών στην Ουάσινγκτον τον Αύγουστο του 2022. Ο πρόεδρος της Lukoil, Ραβίλ Μαγκάνοφ, είχε επίσης επικρίνει ανοιχτά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η πετρελαϊκή εταιρεία ζήτησε «το ταχύτερο τον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης». Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι έπεσε από τον παράθυρο του 6ου ορόφου σε νοσοκομείο της Μόσχας όπου νοσηλευόταν, τον Σεπτέμβριο του 2022.
Ο Ρώσος μεγιστάνας Πάβελ Άντοβ «φέρεται» επίσης να πήδηξε στο κενό από παράθυρο ενός ξενοδοχείου στην Ινδία, στις 25 Δεκεμβρίου 2022. Ο πολιτικός και εκατομμυριούχος είχε επικρίνει τον πόλεμο του Πούτιν μέσω μηνύματος στο WhatsApp έπειτα από πυραυλική επίθεση στο Κίεβο, αλλά διέγραψε γρήγορα το μήνυμα και ισχυρίστηκε ότι το έγραψε κάποιος άλλος. Δεκάδες άλλα είναι τα πρόσωπα που έχουν χάσει υπό ύποπτες συνθήκες τη ζωή τους, και ο Γεβγκένι Πριγκόζιν μάλλον δεν θα είναι ο τελευταίος...
