Σε ασκήσεις επί χάρτου επιδίδεται η αμερικανική διπλωματία για τη στιγμή που τα όπλα θα σιγήσουν και η Χαμάς δεν θα ελέγχει πλέον την πολύπαθη Λωρίδα της Γάζας. Επιλογές και σενάρια έχουν ήδη αρχίσει να «ζυγίζονται», όμως είναι εξαιρετικά περίπλοκο έως ανέφικτο να καταρτιστεί τη δεδομένη στιγμή ένας σαφής οδικός χάρτης για την επόμενη ημέρα στον παλαιστινιακό θύλακα καθώς η ισραηλινή επιχείρηση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ο αραβικός κόσμος «βράζει».
Μία πολυεθνής δύναμη που θα μπορούσε να περιλαμβάνει αμερικανικά και πιθανώς αραβικά και ευρωπαϊκά στρατεύματα, μια ειρηνευτική αποστολή κατά το πρότυπο εκείνης που επέβλεψε τη συνθήκη ειρήνης Αιγύπτου-Ισραήλ του 1979 ή το ενδεχόμενο να τεθεί η Γάζα υπό την προσωρινή εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών βρίσκονται μεταξύ των σεναρίων που προβάλλουν μαζί με την ανάληψη της διακυβέρνησης του θύλακα από μία μεταβατική παλαιστινιακή διοίκηση εξαιρουμένων σαφώς μελών της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς.
Παγίδες κρύβονται πίσω από κάθε ενδεχόμενο και καμία πλευρά στην παρούσα φάση δεν τοποθετείται και δεν μπορεί να τοποθετηθεί ανοιχτά. «Δεν έχουμε απαντήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι στη Γάζα, επειδή κανείς μας δεν ξέρει πώς θα μοιάζει η Γάζα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας, Αϊμάν Σαφάντι, μιλώντας στο εδρεύων στην Ουάσινγκτον Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS).
H Ιορδανία, η οποία έχει ανακαλέσει τον πρεσβευτή της στο Ισραήλ λόγω των επιχειρήσεων στη Γάζα, αποτέλεσε τον επόμενο σταθμό του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, μετά την τρίτη από την 7η Οκτωβρίου επίσκεψή του στο Τελ Αβίβ την Παρασκευή. Ο Μπλίνκεν έκανε επίσης δεκτό στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ τον υπουργό Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι, ενώ βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τον ομόλογό του του Κατάρ Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι.
Τόσο ο Άντονι Μπλίνκεν, όσο και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, έχουν διαμηνύσει επανειλημμένα ότι δεν μπορεί να υπάρξει μία εκ νέου ισραηλινή κατοχή της Γάζας. Ανάλογη πρόθεση δεν υπάρχει εκ μέρους του Ισραήλ κατά δήλωση αξιωματούχων του (παρότι ορισμένες πλευρές το έχουν προκρίνει), αλλά το τι θα επακολουθήσει έχει διερευνηθεί ελάχιστα. Δημόσια ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έχει περιοριστεί να μιλήσει μέχρις στιγμής περί της ανάγκης μίας «αναζωογονημένης» Παλαιστινιακής Αρχής και του ενδεχομένου αραβικά κράτη και διεθνείς οργανισμοί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη Γάζα μετά τη σύγκρουση.
Διαβουλεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ της διακυβέρνησης Μπάιντεν και αραβικών χωρών, αν και βρίσκονται σε άτυπο στάδιο «διατύπωσης ιδεών», σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην Ουάσινγκτον που επικαλείται το πρακτορείο Reuters. Πολιτικοί και στρατιωτικοί αναλυτές συναινούν ότι οποιοδήποτε σχέδιο για το ποιος και πώς θα διοικήσει τη Γάζα θα πρέπει να έχει τη στήριξη αραβικών κρατών, αλλά η κατάρτισή του μεσούσης της χερσαίας επίθεσης του Ισραήλ είναι «σαν να ρωτάμε πώς θα καθαρίσουμε έπειτα από έναν κυκλώνα κατηγορίες 5 ακριβώς την ώρα που συμβαίνει», επισημαίνει ο Μπράιαν Κατούλις του Ινστιτούτου για τη Μέση Ανατολή της Ουάσινγκτον.
Όμως ακόμη και όταν έλθει η στιγμή που οι μαζικές επιδρομές από ξηράς και αέρος λήξουν και η Γάζα δεν τελεί υπό τον τρομοκρατικό κλοιό της Χαμάς, δεν είναι σαφές ότι τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποχωρήσουν αμέσως ή θα σταματήσουν εντελώς τις επιχειρήσεις στον θύλακα. «Υπολείμματα» της Χαμάς ή της Ισλαμικής Τζιχάντ πιθανότατα θα παραμείνουν, ή μπορεί και να εμφανιστούν συνεχιστές τους, σημειώνει η Wall Street Journal. Συνεπώς, όποιος «αναλάβει», θα πρέπει πιθανότατα να συντονιστεί σε ζητήματα ασφαλείας με το Ισραήλ, κάτι που κατά τους αναλυτές μπορεί να μην καταστεί εφικτό.
Η ιδέα ότι τα αραβικά έθνη θα στείλουν δυνάμεις ασφαλείας για τη σταθεροποίηση της Γάζας την ίδια στιγμή που το Ισραήλ θα επιχειρούσε για νια να καταστρέψει τα «υπολείμματα» της Χαμάς «ανήκει στη χώρα της φαντασίας», εκτιμά ο Μπράιαν Κατούλις, ο οποίος θεωρεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστηρίξουν εν τέλει την ανάληψη της ασφάλειας και της διακυβέρνησης από μετριοπαθείς παλαιστινιακές ομάδες, ενδεχομένως την Παλαιστινιακή Αρχή ή πρόσωπα της πολιτικής ηγεσίας της Γάζας προτού αναλάβει τον έλεγχο η Χαμάς, το 2007.
Ελάχιστες όμως είναι οι ενδείξεις ότι η Παλαιστινιακή Αρχή -υπό τον 87χρονο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς- θα μπορούσε να διοικήσει τη Γάζα ή να εγγυηθεί μόνη της την ασφάλεια ακόμη και αν ήθελε. Σε συνέντευξή του στον Guardian, ο πρωθυπουργός, Μοχάμεντ Σταγέχ, έχει δηλώσει πως η Παλαιστινιακή Αρχή δεν θα επανέλθει στη διακυβέρνηση της Γάζας δίχως μία συνολική συμφωνία που θα περιλαμβάνει τη Δυτική Όχθη σε ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει χάσει την αξιοπιστία της στα μάτια των ίδιων των Παλαιστινίων. Αυτό που «βλέπουν» επί χρόνια είναι μία τυλιγμένη στη διαφθορά, σχεδόν απονομιμοποιημένη Παλαιστινιακή Αρχή, και έναν Μαχμούντ Αμπάς που έχει διαψεύσει τις προσδοκίες, έχει προσκολληθεί στην εξουσία χωρίς να διαφέρει κατά πολύ από το μοντέλο αυταρχικών ηγετών, και δεν έχει οδηγήσει (με προσχηματικές ή μη δικαιολογίες) τα Παλαιστινιακά Εδάφη σε βουλευτικές εκλογές από το 2006, όταν η νίκη της Χαμάς οδήγησε στη ρήξη και εν τέλει τη διάσπαση, με τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας να «ανήκει» έκτοτε αποκλειστικά στη Χαμάς.
Τα βασικά ερωτήματα της επόμενης ημέρας περιλαμβάνουν εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι δυτικοί σύμμαχοί τους και αραβικές κυβερνήσεις θα διέθεταν στρατεύματα για μία πολυεθνική δύναμη. Ουδείς έχει εκδηλώσει μέχρι στιγμής ενδιαφέρον να πράξει κάτι ανάλογο. Μάλλον το αντίθετο. Ο Λευκός Οίκος από πλευράς του έχει υπογραμμίσει πως «δεν υπάρχουν σχέδια ή προθέσεις» ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων στη Γάζα -κίνηση που θα ενείχε μεγάλους κινδύνους για τον Τζο Μπάιντεν, πολλώ δε μάλλον τώρα που διεκδικεί την επανεκλογή του στην προεδρική κάλπη του 2024.
Ο πρώην διαπραγματευτής για τη Μέση Ανατολή και σύμβουλος του Λευκού Οίκου Ντένις Ρος έχει προτείνει (σε άρθρο που συνυπογράφει με νυν συναδέλφους του στο Ινστιτούτο για την Πολιτική στην Εγγύς Ανατολή) να στραφούν οι ΗΠΑ στα αραβικά κράτη που έχουν υπογράψει ειρηνευτικές συμφωνίες ή έχουν εξομαλύνει τις σχέσεις τους με το Ισραήλ -Αίγυπτος, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν και Μαρόκο- για να αναλάβουν την ασφάλεια στη Γάζα.
Ούτε και αυτό φαίνεται όμως κατά τους αναλυτές πολύ πιθανό ως έκβαση, ενώ ως προς την ιδέα της συγκρότηση διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης κυανόκρανων ή πολυεθνούς δύναμη που θα τεθεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, εκτιμάται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις πιθανώς θα τεθεί ζήτημα εκ μέρους του Τελ Αβίβ δεδομένης της ρήξης με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες.
