Ο Χόσνι Μουμπάρακ και ο Μουαμάρ Καντάφι υπήρξαν αναμφίβολα δύο μονάρχες οι οποίοι άφησαν ανεξίτηλη την σφραγίδα τους στην ιστορία του Μαγκρέμπ και της Μέσης Ανατολής. O πρώτος ήταν δικτάτορας της Αιγύπτου επί 30 χρόνια, από τη στιγμή δηλαδή που διαδέχθηκε τον δολοφονηθέντα από τους φανατικούς ισλαμιστές πρόεδρο Ανουάρ Σαντάτ, το 1981. Ο δεύτερος υπήρξε απόλυτος κυρίαρχος στην Λιβύη από το 1969 – αν και η άνοδός του στην εξουσία δεν έγινε με τη μέθοδο της διαδοχής, αλλά επειδή ηγήθηκε ενός επαναστατικού απελευθερωτικού κινήματος.
Αμφότεροι, πάντως, ανατράπηκαν το 2011, όταν δεν κατάφεραν να αντέξουν τις θύελλες της Αραβικής Άνοιξης, οι οποίες έμοιαζαν τότε να σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους και δημιουργούσαν ελπίδες ότι ξεκινούσε μια νέα εποχή σε ολόκληρη την περιοχή.
Κάπου εκεί, όμως, οι ομοιότητες σταμάτησαν. Για του λόγου το αληθές, ο Καντάφι δολοφονήθηκε από τους αντικαθεστωτικούς και στη χώρα του ξέσπασε εμφύλιος που δεν έχει τελειώσει ακόμη. Αντιθέτως, ο Μουμπάρακ βρέθηκε απλώς στο περιθώριο, βαριά άρρωστος μέχρι χθες, που άφησε την τελευταία του πνοή στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Καΐρου. Όσο για την Αίγυπτο, παρέμεινε ένα συντεταγμένο κράτος το οποίο, αν και δημοκρατία πλέον, διατηρεί τις βασικές δομές και τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης εποχής.
Η διαφορά δεν οφείλεται κυρίως στο ότι Μουμπάρακ και Καντάφι υπήρξαν διαφορετικές περιπτώσεις και προσωπικότητες ηγετών, είχαν δαφορετικές ρίζες και ακολούθησαν διαφορετική τακτική. Έχει να κάνει, πάνω από όλα, με το γεγονός ότι η Αίγυπτος δεν είναι Λιβύη. Για την ακρίβεια, είναι πολύ πιο σημαντική από τη γείτονά της και, για τον λόγο αυτό, δεν μπορούσε να επιτραπεί να επικρατήσει σε αυτήν ανάλογο χάος – ούτε από τους συμμάχους της ούτε από τους εχθρούς της. Με άλλα λόγια, ήταν πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει.
Ένα «παιδί» της εποχής Μουμπάρακ
Δεν είναι τυχαίο ούτε κρυφό, άλλωστε, ότι ο άνθρωπος ο οποίος ανέλαβε να κρατήσει την Αίγυπτο στον... ίσιο δρόμο είναι ένα παιδί της περιόδου Μουμπάρακ. Πρόκειται, βεβαίως, για τον νυν πρόεδρό της, Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος ένα χρόνο πριν ανατραπεί ο Μουμπάρακ από τα πλήθη των νέων και φιλελεύθερων Αράβων που κατέκλυσαν την πλατεία Ταχρίρ διεκδικώντας ελευθερία και ένα καλύτερο μέλλον, είχε διοριστεί από τον δικτάτορα στο νευραλγικό πόστο του επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών του στρατού.
Στη μετά-Μουμπάρακ εποχή, εμφανίστηκε ως ο εγγυητής της σταθερότητας, αλλά και της ουδετερότητας των ενόπλων δυνάμεων. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι ακόμη και ο εκλεγείς ισλαμιστής πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι, τον διόρισε το 2012 στη θέση του υπουργού Άμυνας – για να βρεθεί, ένα χρόνο αργότερα, ο ίδιος στη φυλακή μετά την ανατροπή του από τον αλ-Σίσι και τους στρατιωτικούς...
Στα 7 χρόνια που μεσολάβησαν από τότε μέχρι σήμερα, ο Μουμπάρακ μπορεί να μην ακούστηκε ιδιαιτέρως, ούτε επιχείρησε όμως να ακουστεί ή να παρέμβει στις εξελίξεις. Εξάλλου, είχε αφήσει τη χώρα σε έμπιστα χέρια, τα οποία συνέχισαν ουσιαστικά την ίδια πολιτική, χωρίς να αλλάξουν συμμάχους εντός και εκτός συνόρων – κάτι το οποίο, όπως είναι γνωστό, απογοήτευσε σφόδρα τον Ταγίπ Ερντογάν.
AP Photo/Nasser Nasser
