«Δεν θα σάς αφήσουμε έτσι! Αν δεν υπάρξει δικαιοσύνη, δεν θα υπάρξει ηρεμία!». Αυτό ούρλιαζε ένας νεαρός με το πρόσωπο καλυμμένο στη Ναντέρ απέναντι στους αστυνομικούς που προσπαθούσαν να περιφρουρήσουν δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις από τις επιθέσεις του οργισμένου πλήθους που απαιτεί υποδειγματική τιμωρία των αστυνομικών που πυροβόλησαν τον 17χρονο Ναχέλ στο προάστιο του Παρισιού επειδή δεν υπάκουσε κατά τη διάρκεια ελέγχου.
«Μάς πήραν το μικρό αδερφό μας», δήλωσε ένας άλλος νεαρός της περιοχής μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, αρνούμενος όπως οι περισσότεροι να δώσει στοιχεία του.
Ο 22χρονος, δίνοντας τον τόνο της συναισθηματικής φόρτισης που ξεχειλίζει στο προάστιο, αλλά και στις εθνοτικές μειονότητες στη Γαλλία εξηγεί ότι ο Ναχέλ δεν είχε πατέρα, δεν είχε μεγάλο αδερφό οπότε τον έπαιρναν μαζί τους και είχαν αυτοί τον ρόλο του μεγαλύτερου του αδερφού. «Η μητέρα του τον είχε μονάκριβο. Ήταν κολλημένοι ο ένας στον άλλον. Μάς έχει ραγίσει η καρδιά», αποκαλύπτει και λέει στο δημοσιογράφο να τονίσει στο κείμενο του ότι «οι νύχτες που θα ακολουθήσουν θα έχουν μεγάλη ένταση».
Ο θάνατος του 17χρονου παιδιού μονογονεϊκής οικογένειας με καταγωγή από την Αλγερία έχει όλα τα χαρακτηριστικά, για να αποτελέσει την σπίθα που θα πυροδοτήσει το συσσωρευμένο θυμό που υπάρχει στα προάστια της γαλλικής πρωτεύουσας.
«Ο πληθυσμός αυτών των προαστίων, ιδίως οι νέοι, βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια σε κατάσταση προδιάθεσης για συγκρούσεις. Σε πολλές γειτονιές, υπάρχει ένα είδος διαρροής αερίου που είναι έτοιμο να αναφλεγεί. Αυτό που συνέβη στη Ναντέρ ήταν η σπίθα», αναφέρουν χαρακτηριστικά αναλυτές στον Parisien.
«Θυμίζει 2005»
Οι μεγαλύτερης ηλικίας κάτοικοι της περιοχής νιώθουν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται.
«Μου θυμίζει το 2005», δήλωσε στη Figaro μια 33χρονη γυναίκα που τονίζει ότι κατανοεί την εξέγερση προσθέτοντας ότι βρίσκει την αστυνομική παρουσία στις γειτονιές πολύ απειλητική και «εμπρηστική».
Η πολιτική ηγεσία της χώρας τρέμει μια επανάληψη του 2005 όταν ο θάνατος δύο νεαρών αγοριών που κρύβονταν από την αστυνομία σε υποσταθμό ηλεκτρικής ενέργειας στο Clichy-sous-Bois έξω από το Παρίσι προκάλεσε εβδομάδες ταραχών, με τη Γαλλία να κηρύσσει κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης καθώς περισσότερα από 9.000 οχήματα και δεκάδες δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις πυρπολήθηκαν.
150 personnes ont été interpellées dans toute la France, lors d'une nouvelle nuit de violences après la mort du jeune Nahel tué par un policier à Nanterre ⤵️
— Agence France-Presse (@afpfr) June 29, 2023
📱 #AFPVertical #AFP pic.twitter.com/WzbWAWlhqO
Η χρήση θανατηφόρας βίας από τους αστυνομικούς εναντίον του Ναχέλ, ο οποίος ήταν βορειοαφρικανικής καταγωγής, τροφοδότησε μια βαθιά ριζωμένη αντίληψη για την αστυνομική βία στις εθνοτικά διαφορετικές περιοχές των μεγαλύτερων πόλεων της Γαλλίας.
«Έχουμε βαρεθεί να μας συμπεριφέρονται έτσι. Αυτό είναι για τον Ναχέλ, είμαστε ο Ναχέλ», δήλωσαν δύο νεαροί άνδρες που αυτοαποκαλούνται "εκδικητές", καθώς μετακινούσαν κάδους απορριμμάτων από ένα κοντινό κτήμα για να τους προσθέσουν σε ένα φλεγόμενο οδόφραγμα. Ο ένας είπε ότι η οικογένειά του ζει στη Γαλλία εδώ και τρεις γενιές, αλλά «δεν πρόκειται ποτέ να μας δεχτούν».
Το συστημικό πρόβλημα της αστυνομικής βίας στη χώρα
Ομάδες δικαιωματιστών υποστηρίζουν ότι υπάρχει συστηματικός ρατσισμός στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στη Γαλλία, κατηγορία που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει προηγουμένως απορρίψει. Τώρα ωστόσο μίλησε για αδικαιολόγητη χρήση βίας από την πλευρά των αστυνομικών στην περίπτωση του 17χρονου.
Ο Γιασίν Μποζρού, δικηγόρος της οικογένειας του αγοριού, δήλωσε: «Έχετε ένα βίντεο που είναι πολύ σαφές: ένας αστυνομικός σκότωσε έναν νεαρό 17 ετών. Μπορείτε να δείτε ότι οι πυροβολισμοί δεν εντάσσονται στους κανόνες».
«Το πρόβλημα των θανατηφόρων πυροβολισμών, όταν οι πολίτες αρνούνται να υπακούσουν σε διαταγές είναι συστημικό στη Γαλλία», αναλύει ο πολιτικός επιστήμονας Σεμπαστιάν Ροσέ σε συνέντευξή του στην ελβετική εφημερίδα Le Temps. «Στη Γαλλία, έχουμε ένα αρκετά επιθετικό μοντέλο αστυνόμευσης, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να φοβίζει, περισσότερο από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά λιγότερο από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτός ο νόμος παρεκκλίνει από τους κανόνες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Είναι μια γαλλική ιδιαιτερότητα», λέει.
Για τον αρχισυντάκτη της Tribune de Genève, Αλαίν Ρεμπετέζ, ο θάνατος του εφήβου «χωρίζει για άλλη μια φορά τη Γαλλία σε δύο ασυμβίβαστα στρατόπεδα καρικατούρες. Από τη μία πλευρά βρίσκονται οι επικριτές της "συστημικής αστυνομικής βίας", ενώ από την άλλη οι υπερασπιστές της "ρεπουμπλικανικής αστυνομίας που δέχθηκε άδικη επίθεση"».
La mort de Nahel met de nouveau en lumière l’augmentation des décès lors des interventions des forces de l'ordre. Une inflation meurtrière qui se nourrit d’une parole politique débridée, d’un cadre législatif permissif et de défaillances dans la formation.https://t.co/ACCXq707hA
— Libération (@libe) June 28, 2023
Ο δημοσιογράφος επισημαίνει ότι «αστυνομικές παρεκτροπές συμβαίνουν και συχνά διαφεύγουν του νόμου. Το άλλο στοιχείο που διαπιστώνουν οι ερευνητές είναι ότι, μετά την αναθεώρηση του νόμου το 2017, η αστυνομία πυροβολεί περισσότερο και σκοτώνει περισσότερο". Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το θύμα, ο νεαρός Nahel, τον οποίο ο ποδοσφαιριστής Kylian Mbappé αποκαλεί «αγγελούδι» και ο οποίος «οδηγούσε ένα ισχυρό και ακριβό αυτοκίνητο που είχε νοικιαστεί στο εξωτερικό χωρίς άδεια». «Το αγγελούδι ήταν, εκείνο το πρωί τουλάχιστον, ένας παραβάτης που είχε επιλέξει να πάρει ρίσκα", έστω κι αν "το πλήρωσε πολύ ακριβά», πιστεύει ο συντάκτης σε μια κυνική προσέγγιση.
«Στη γαλλική πολιτική αντιπαράθεση, αυτές οι δύο αλήθειες δεν αντιμετωπίζονται ποτέ, συγκρούονται στείρα, είσαι στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο, πρέπει να επιλέξεις. Είναι μια φτωχή συζήτηση, μια θλιβερή συζήτηση, η οποία τροφοδοτεί μόνο τη βία, επειδή η κάθε πλευρά θέλει να βλέπει μόνο την άλλη».
Καρτέλ και ριζοσπαστικό Ισλάμ
Τα banlieues κυβερνώνται από καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία ευδοκιμούν εκεί όπου δεν υπάρχουν οικονομικές ευκαιρίες. Εκτιμάται ότι αποφέρουν ετησίως 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ στη Γαλλία και απασχολούν συνολικά περίπου 21.000 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης. Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις έχουν ρίξει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε έκτακτα σχέδια για τα «banlieues» και άλλα "σχέδια Μάρσαλ" για την ανακαίνιση αυτών των γειτονιών και την προσέλκυση επιχειρήσεων, αλλά οι περιοχές αυτές παραμένουν βαθιά διαχωρισμένες και μη ελκυστικές. Το εμπόριο ναρκωτικών παραμένει μια από τις λίγες σταθερές θέσεις εργασίας.
Αυτό το εξηγεί πολύ γλαφυρά ο Κασίμ από μια συνοικία της Μασσαλίας, σε συνέντευξη για το ντοκιμαντέρ του BFMTV «Μασσαλία, ο πόλεμος των ναρκωτικών»: περιγράφει τη σταθερή, καλά αμειβόμενη δουλειά του ως chouf (που παρακολουθεί την αστυνομία ή αντίπαλες συμμορίες, από το αραβικό «παρακολουθώ»). Αρνείται κατηγορηματικά ότι είναι γκάνγκστερ, και είναι περήφανος για τις πολλές ώρες εργασίας που κάνει: «Δουλεύω όπως όλοι».
Τα καρτέλ δεν είναι η μόνη «αποσχιστική» δύναμη σε αυτές τις γειτονιές. Η άνοδος του ριζοσπαστικού πολιτικού Ισλάμ έχει αποξενώσει περαιτέρω τμήματα των banlieues από το γαλλικό κράτος. Σύμφωνα με τον μελετητή του τζιχαντισμού, Ουγκό Μισερόν, περισσότερα από 2.000 άτομα στη Γαλλία αποτελούν άμεση τζιχαντιστική απειλή, ενώ άλλα 20.000 παρακολουθούνται στενά από τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες. Αλλά υπάρχει μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα έως και 750.000 ατόμων που συμπαθούν τις ριζοσπαστικές ισλαμιστικές ιδέες, σύμφωνα με τον δημοσκόπο Ζερόμ Φουρκέ. Το ισλαμιστικό κίνημα απέχει πολύ από το να είναι ενωμένο, αλλά παρ' όλα αυτά εκπαίδευσε ένα σημαντικό μέρος της επόμενης γενιάς να αψηφά τους «άπιστους» (τη γαλλική κοινωνία) - μια απόρριψη που παρακολουθείται από τις δημοσκοπήσεις την τελευταία δεκαετία.
Η προφητική ταινία του Ρομαίν Γαβρά
Αυτή η κατάσταση έχει μεγεθυνθεί αρκετές φορές στη μεγάλη οθόνη από το 1995 κιόλας με την ταινία σταθμό La Haine. Μόλις πέρυσι ωστόσο, στο θέμα επανήλθε με προφητικό τρόπο ο Ρομαίν Γαβράς που παρουσίασε τον πόλεμο πολέμου ανάμεσα στους κατοίκους ενός προαστίου που ονομάζεται Athena και στο οποίο κατοικούν μετανάστες αραβικής καταγωγής και στην αστυνομία, που ξεκινά μετά τη δολοφονία του 13χρονου Ιντίρ, του μικρότερου γιου μιας οικογένειας που ζει στο Παρίσι.
Στο ξεκίνημα της σύγκρουσης αυτής θα παίξει ρόλο και ένα βίντεο που έχει διαρρεύσει στα social media στο οποίο φαίνονται αστυνομικοί που χτυπούν το παιδί μέχρι θανάτου. Λίγες ώρες μετά τον τραγικό του θάνατο, τα τρία αδέλφια του Ιντίρ, τρεις διαφορετικοί χαρακτήρες, θα βρεθούν στο επίκεντρο της σύγκρουσης.
Στην ταινία «Athena» του Netflix, ο οξύθυμος Καρίμ, αναλαμβάνει δράση και παίρνει ο ίδιος την εξέγερση στα χέρια του, ο Αμπντούλ που εργάζεται ως μόνιμος στο γαλλικό στρατό, πιο συντηρητικός, κινούμενος από τη λογική πιστεύει πως μπορούν να βρεθούν οι δολοφόνοι με πιο ήπιο τρόπο και να αποφευχθούν τα χειρότερα, ενώ τον Μοκτάρ, τον τρίτο από τα αδέρφια, το μόνο που τον απασχολεί είναι να σώσει τα όπλα του και τα ναρκωτικά του.
Αυτή η ταινία όταν παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας πέρυσι προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις σε βαθμό που ο γιος του Κώστα Γαβρά αναγκάστηκε να δηλώσει και να ξαναδηλώσει ότι δεν είναι μια ταινία που δείχνει την αστυνομία να εναντιώνεται στη νεολαία.
Στα πρότυπα του «La Haine» του 1995 ή του «Les Miserables» του 2019, του οποίου ο σκηνοθέτης εδώ είναι παραγωγός και συν-σεναριογράφος, το «Athena» του Γαβρά σύμφωνα με τους κριτικούς «προβάλλει σε γιγαντοοθόνη όσα συμβαίνουν μέσα στα εκρηκτικά προάστια, καθώς αυτά οδηγούνται στο χάος με τραγικό αποτέλεσμα.» Σαν κι αυτό που έχει οδηγήσει τη Γαλλία σε νέα κοινωνική έκρηξη...
Διαβάστε ακόμα:
Γαλλία: Παρουσία Μακρόν έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού μετά τη δεύτερη νύχτα επεισοδίων
