Η πρώτη πολεμική αναμέτρηση την εποχή του κορονοϊού γύρω από την Ευρώπη έληξε τον περασμένο Νοέμβριο με τη σαρωτική επικράτηση του Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας. Από τη στιγμή που το Μπακού κατέλαβε μεγάλες εκτάσεις που κατείχαν Αρμένιοι, το ερώτημα διεθνώς είναι τι είδους νικητής θα ήταν το Αζερμπαϊτζάν. Μεγαλόψυχος ή εκδικητικός;
Τα εγκαίνια του Αζέρου πρόεδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ στο Στρατιωτικό Πάρκο Τροπαίων τον Απρίλιο, όπου εκτίθενται κράνη και κέρινα ομοιώματα Αρμένιων στρατιωτών, που σκοτώθηκαν στις πρόσφατες εχθροπραξίες του προηγούμενου χρόνου φαίνεται να δίνει μία απάντηση.
Είχε προηγηθεί η δυσμενής μεταχείριση των Αρμένιων αιχμαλώτων πολέμου, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η μη αναγνώριση των προβλέψεων της Συνθήκης της Γενεύης σε όλους.
Ταυτόχρονα, η διατήρηση της αρμένικης πολιτιστικής κληρονομιάς, που περιλαμβάνει κάποιες από τις αρχαιότερες εκκλησίες και μονές, αμφισβητείται ήδη επίσημα. Ο ίδιος ο Αλίγιεφ διέταξε την αφαίρεση εκκλησιαστικών αρμένικων επιγραφών στην ιστορική πόλη της Σούσα.
Η στάση αυτή ίσως εξηγείται από τη στρατιωτική υπεροπλία του Αζερμπαϊτζάν, σε συνδυασμό με την αύξηση του εισοδήματος στον ραγδαία αναπτυσσόμενο πληθυσμό του, όταν απέναντι του βρίσκεται η Αρμενία, με την πληθώρα των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων.
Η δημοφιλία του από τη στρατιωτική επικράτηση έχει επισκιάσει την πτώση στα έσοδα από τους ενεργειακούς πόρους και τις διαμαρτυρίες προς το αυταρχικό καθεστώς του Μπακού.
Ο καθοριστικός παράγοντας της νίκης βέβαια φαίνεται να ήταν η προθυμία του νέου ένθερμου συμμάχου του Αζερμπαϊτζάν, της Τουρκίας, να στηρίξει το Μπακού με στρατιωτικό υλικό και συμβούλους απέναντι στην Αρμενία, βρίσκοντας την ευκαιρία να επεκτείνει την επιρροή της στον Καύκασο.
Η Τουρκία παρείχε άμεση και άφθονη βοήθεια στο Μπακού, για την οποία ο Αζέρος πρόεδρος δεν χάνει ευκαιρία να ευχαριστεί τον Ταγίπ Ερντογάν.
Αντίθετα, με συμβολική καθυστέρηση, η Ρωσία επισφράγισε τη συμφωνία ειρήνευσης μεταξύ των δύο χωρών, διατηρώντας ανοικτό για την Αρμενία, με την κομβική παρουσία ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων, έναν διάδρομο με την αρμένικη «Δημοκρατία του Αρτσάχ» στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Στο Μπακού προτάσσουν τις διαπραγματεύσεις για τεχνικά θέματα, όπως τους Αζέρους που έχουν εκτοπιστεί, καθώς και τις νάρκες στα ανακτηθέντα εδάφη που έχουν τοποθετηθεί από Αρμένιους, σύμφωνα με το Αζερμπαϊτζάν.
Ταυτόχρονα, το Μπακού επιλέγει να αναδεικνύει το θέμα της προέλευσης του οπλισμού της Αρμενίας, δείχνοντας προς τη Μόσχα και τονίζοντας πως χρησιμοποιήθηκε σε μέρη όπου δεν επιτρεπόταν. Ωστόσο, με την «απελευθέρωση» στρατηγικών σημείων, ο πόλεμος φαίνεται να τελείωσε για το Αζερμπαϊτζάν.
Στην Αρμενία, όμως δεν ισχύει αυτό. Η «βελούδινη επανάσταση» του 2018 που είχε φέρει τον εκρηκτικό Νικόλ Πασινιάν στην πρωθυπουργία, έχει δώσει τη θέση της σε μία σκληρή πολιτική μάχη στο εσωτερικό, όπου ο Πασινιάν ετοιμάζεται να παραιτηθεί, για να πραγματοποιηθούν νέες εκλογές, εν μέσω καταγγελιών για την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος. Το βελούδο τελείωσε, δηλώνει εκείνος. Ο πόλεμος όμως στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ όχι.
Η φλόγα της εκδίκησης, που αναζωπύρωσε την «παγωμένη σύγκρουση» από τον καιρό του Ψυχρού Πολέμου διατηρείται ζωντανή, ενώ οι άνεμοι που σπέρνουν οι θερμόαιμοι, ανεβάζουν τη θερμοκρασία, με κίνδυνο να τη φουντώσουν ανά πάσα στιγμή.
Την ίδια στιγμή, η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, με τη δυναμική αρχή της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, αναμένεται να είναι πλέον διαφορετική από την ανοχή του προκατόχου του.
Μετά την επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, υπάρχουν φωνές στη Ουάσιγκτον που αναφέρονται στη μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου, αλλά και στη στάση του Αζερμπαϊτζάν.
