Η COP28 (διάσκεψη των μερών), ένα πρόσφατο γεγονός-ορόσημο στον συνεχιζόμενο παγκόσμιο διάλογο για το κλίμα, ολοκληρώθηκε με ένα μείγμα αξιοσημείωτων επιτευγμάτων και σημαντικών ελλείψεων, προόδου και ανεκπλήρωτων προκλήσεων. Η διάσκεψη έγινε στο Ντουμπάι, στη χώρα (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) που έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη εκπομπή CO2 ανά άτομο στον κόσμο, πίσω μόνο από το Κατάρ.
Η διάσκεψη σηματοδότησε ένα ιστορικό ορόσημο με τη συμφωνία για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, μια πρώτη φορά στην ιστορία της COP. Η συμφωνία αυτή υπογραμμίζει την αυξανόμενη παγκόσμια δέσμευση για την επίτευξη του στόχου του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5°C που έχει τεθεί στη Συμφωνία του Παρισιού.
Μία από τις αξιοσημείωτες επιτυχίες της COP28 ήταν η θέση σε λειτουργία του ταμείου ζημιών και απωλειών, το οποίο αποτελεί ένα βήμα προς την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα ευάλωτα έθνη. Επιπλέον, περισσότερες από 100 χώρες δεσμεύτηκαν να τριπλασιάσουν την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, σηματοδοτώντας μια συλλογική κίνηση προς πιο βιώσιμες πηγές ενέργειας.
Ωστόσο, η COP28 ανέδειξε επίσης κρίσιμους τομείς στους οποίους η δράση παραμένει ανεπαρκής. Η απουσία σταθερής δέσμευσης για την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ιδίως για περιοχές όπως η Αφρική, υπογράμμισαν τις συνεχιζόμενες ανισότητες στις παγκόσμιες προσπάθειες για το κλίμα. Το εν λόγω χρηματοδοτικό κενό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς επηρεάζει την ικανότητα των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών να προσαρμοστούν στις κλιματικές αλλαγές και να μεταβούν σε πιο πράσινες οικονομίες.
Επιπλέον, η διάσκεψη έφερε στο φως τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αναδυόμενων τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, ένας τομέας που απαιτεί περισσότερη προσοχή και ηγεσία, ιδίως από μεγάλους παίκτες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Τονίστηκε επίσης η ανάγκη βελτίωσης της προστασίας των μεταναστών που σχετίζονται με το κλίμα, ένα όλο και πιο επίκαιρο ζήτημα.
Η COP28 έθεσε νέους κανόνες και στόχους, ιδίως στον τομέα της μείωσης του μεθανίου, ο οποίος είναι απαραίτητος για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, η διάσκεψη αποκάλυψε επίσης τους περιορισμούς των συμβολικών χειρονομιών χωρίς συνοδευτικές συγκεκριμένες δράσεις και λογοδοσία. Η επιτυχία των μελλοντικών πρωτοβουλιών για το κλίμα εξαρτάται από τη μετάφραση αυτών των δεσμεύσεων σε απτές δράσεις και τη συνεργασία μεταξύ βιομηχανιών και εθνών για την κινητοποίηση των απαραίτητων κεφαλαίων και πόρων.
Εν κατακλείδι, η COP28, ενώ σηματοδότησε σημαντικά βήματα στη δράση για το κλίμα, ανέδειξε επίσης επίμονα ζητήματα. Η δικαιοσύνη και η ισότητα πέρασαν και πάλι σε δεύτερη μοίρα, τονίζοντας την ανάγκη για πολιτικές και οικονομικά μέτρα που έχουν πραγματικά σημασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η διάσκεψη έριξε φως στην ανεπαρκή χρηματοδότηση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ιδίως για τις περιοχές με ελλιπείς πόρους.
Προσέφερε επίσης μια πλατφόρμα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Η COP28 έθεσε νέους κανόνες και στόχους, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των σημερινών προσεγγίσεων. Είναι σημαντικό ότι υπογράμμισε την ανάγκη να βελτιωθεί η προστασία των μεταναστών από το κλίμα, μια κρίσιμη πτυχή της κλιματικής δικαιοσύνης.
Η πορεία προς τα εμπρός απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, των βιομηχανιών και της κοινωνίας των πολιτών, για να καλυφθούν τα κενά στις φιλοδοξίες, τη χρηματοδότηση και τις στρατηγικές προσαρμογής.
Αυτή η ανάγνωση θα σας αφήσει μια αποχρωματισμένη εντύπωση. Η τελική εντύπωση δεν είναι ούτε εντελώς θετική ούτε εντελώς αρνητική, αλλά αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα των παγκόσμιων κλιματικών προκλήσεων. Υπογραμμίζει τη συνεχή ανάγκη για πρόοδο και τη σημασία της αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων με αποτελεσματικές και δίκαιες λύσεις. Για να μεταβληθεί η τελική εντύπωση της COP28 προς μια πιο θετική κατεύθυνση, διάφοροι βασικοί τομείς απαιτούν προσοχή και βελτίωση:
- Ενισχυμένη εστίαση στη δικαιοσύνη και την ισότητα: Διασφάλιση δίκαιης και ισότιμης κατανομής των πόρων και των ευθυνών στη δράση για το κλίμα.
- Αύξηση της χρηματοδότησης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: Ιδιαίτερα σε ευάλωτες και υποβαθμισμένες περιοχές για τη διευκόλυνση της μετάβασής τους σε βιώσιμες πρακτικές.
- Αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών: Μετάβαση από τις ανακοινώσεις σε απτές δράσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα.
- Αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αναδυόμενων τεχνολογιών: Συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης.
- Καθορισμός και επίτευξη έξυπνων, εφικτών στόχων: Με σαφή εστίαση στους τομείς με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη δράση για το κλίμα. Αυτοί περιλαμβάνουν: αποανθρακοποίηση του ενεργειακού τομέα, εξελίξεις στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χρηματοδότηση του κλίματος, ιδίως για την προσαρμογή και τον μετριασμό σε ευάλωτες περιοχές, πολιτικές που προωθούν τη βιώσιμη γεωργία και τη χρήση γης, προστασία και βιώσιμη διαχείριση των δασών και των ωκεανών, καινοτομία στην πράσινη τεχνολογία και τις υποδομές και μέτρα για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου.
- Βελτίωση της προστασίας και της στήριξης των μεταναστών που αντιμετωπίζουν προβλήματα κλίματος: Αναγνώριση και αντιμετώπιση της ανθρώπινης διάστασης της κλιματικής αλλαγής.
Μια συντονισμένη προσπάθεια σε αυτούς τους τομείς μπορεί να οδηγήσει σε πιο θετικά αποτελέσματα στις μελλοντικές δράσεις και συζητήσεις για το κλίμα.
Ως ενεργοί πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορούμε:
- Να υποστηρίξουμε ισχυρότερες πολιτικές για το κλίμα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
- Να υποστηρίξουμε πρωτοβουλίες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να μειώσουμε το προσωπικό αποτύπωμα άνθρακα.
- Να συμμετέχουμε σε περιβαλλοντικά έργα με πρωτοβουλία της κοινότητας.
- Να προωθήσουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και τις υπεύθυνες επενδυτικές πρακτικές.
- Να ενημερωνόμαστε και να εκπαιδεύουμε τους άλλους για τα θέματα της κλιματικής αλλαγής.
- Να συμμετέχουμε σε δημόσιους διαλόγους και κινήματα δράσης για το κλίμα.
- Να υποστηρίζουμε επιχειρήσεις και τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον (προσοχή στο greenwashing).
Οι δράσεις αυτές συμβάλλουν σε μια συλλογική προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και ευθυγραμμίζονται με τους ευρύτερους στόχους που συζητούνται σε παγκόσμια φόρα όπως η COP28.
Περαιτέρω διάβασμα:
*Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας, πιστοποιημένος Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPOaaS), Lead Verifier EU ETS & σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα διαχείρισης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (GDPR), ιατρικού τουρισμού, ΕΚΕ & βιώσιμης ανάπτυξης (πχ. Ecovadis, EU ETS, ΔηΣΜΕ, 14064-1) και ποιότητας. #IOwnMyHealthData
