Στη Γεωργία και τη Μολδαβία σχεδόν κανείς δεν κρύβει την ανησυχία ότι ζουν υπό τη σκιά του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, μία σκληρή πραγματικότητα που επισκιάζει τη γοητεία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα αποτελέσματα των εκλογών στις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες καταδεικνύουν ότι το όραμα να προσεγγίσουν την ΕΕ, πολλώ δε μάλλον να ενταχθούν μία ημέρα στους κόλπους της, γίνεται όλο και πιο αβέβαιο.
Η Μολδαβία ψήφισε μεν στο δημοψήφισμα της 20ής Οκτωβρίου υπέρ της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά με οριακή πλειοψηφία (50,4%), δηλαδή σχεδόν ένας στους δύο πολίτες της χώρας δεν φαίνεται να «αγκαλιάζει» την προοπτική αυτή.
Στη δε Γεωργία το δίλημμα που έθεσε η αντιπολίτευση «Ρωσία ή Ευρωπαϊκή Ένωση» φαίνεται ότι στάθηκε ανίσχυρο απέναντι στο δίλημμα «πόλεμος ή ειρήνη» της κυβέρνησης του λαϊκιστικού κόμματος «Γεωργιανό Όνειρο», που νίκησε στις βουλευτικές εκλογές σύμφωνα τουλάχιστον με τα επίσημα αποτελέσματα.
Ο χρόνος θα δείξει αν οι ψηφοφορίες -προεδρικές εκλογές και δημοψήφισμα για συνταγματική αναθεώρηση για την ένταξη στην ΕΕ στη Μολδαβία και βουλευτικές εκλογές στη Γεωργία- θα επαναπροσδιορίσουν δραματικά τον γεωπολιτικό προσανατολισμό και των δύο πρώην σοβιετικών δημοκρατιών ή αν θα ισχυροποιήσουν τις προτιμήσεις της κοινής γνώμης για περαιτέρω ενσωμάτωση στην ΕΕ, εν μέσω καταγγελιών για επιχειρήσεις δωροδοκίας και παραπληροφόρησης εκ μέρους της Μόσχας. Και οι δύο χώρες εξάλλου είναι ντε φάκτο ακρωτηριασμένες από αποσχιστικά κινήματα που στηρίζονται από τη Μόσχα.
Μολδαβοί αξιωματούχοι προειδοποιούσαν εδώ και μήνες για απειλές από τη Ρωσία, που περιλάμβαναν διοχέτευση εκατομμυρίων σε πληρωμές προς δίκτυα που οργάνωναν δράσεις κατά της ΕΕ.
Πτυχιούχος του Χάρβαρντ, η πρόεδρος της Μολδαβίας οικονομολόγος Μάια Σάντου έχει διανύσει πορεία στην πολιτική. Στις επαναληπτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου εξασφάλισε δεύτερη προεδρική θητεία με 55%. Στο παρελθόν υπήρξε υπουργός Παιδείας και διετέλεσε πρωθυπουργός της Μολδαβίας επί πέντε μήνες το 2019. Συμπεριλαμβάνοντας την προσχώρηση στην ΕΕ στο Σύνταγμα μέσω δημοψηφίσματος, επεδίωξε να διασφαλίσει ότι μια πιθανή μελλοντική κυβέρνηση υπέρ του Κρεμλίνου δεν θα μπορέσει να βγάλει τη Μολδαβία από τον δρόμο της Ευρώπης, καθώς και να νομιμοποιήσει τη μελλοντική ένταξη με λαϊκή απόφαση. Ωστόσο, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έδειξε ότι η προοπτική της ΕΕ διχάζει βαθιά τη χώρα και η επιρροή της Μόσχας δεν γίνεται αρνητικά αποδεκτή σχεδόν από τους μισούς πολίτες.
Στην περίπτωση της Γεωργίας, από την άλλη, οι πολιτικές ισορροπίες διαφέρουν. Εκεί δεν επικράτησαν οι προσκείμενες στις Βρυξέλλες δυνάμεις. Ο πρωθυπουργός Ηρακλί Κομπαχίτζε, απευθύνεται σε ένα εκλογικό σώμα που σε ποσοστό 80% δηλώνει φιλοευρωπαϊκό και παραμένει επιφυλακτικό απέναντι στη Ρωσία, εξαιτίας των δύο πολέμων στην Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία. «Η Ρωσία δεν έχει καμία επιρροή στη Γεωργία» ισχυριζόταν λίγο πριν από τις εκλογές. Υποστήριζε επίσης ότι δεν είναι ενάντια στην ΕΕ, αλλά υπέρ μίας Ευρώπης στα μέτρα του «Γεωργιανού Ονείρου», κάτι δηλαδή σαν την Ευρώπη του Βίκτορ Όρμπαν. Μία Ευρώπη που δεν θα κυριαρχείται από το «Παγκόσμιο Κόμμα του Πολέμου», που θα σταματήσει να στηρίζει την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία και θα στερεί ελευθερίες από τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Δεν είναι τυχαίο, ότι από τους πρώτους που τον συνεχάρη μετά τις εκλογές ήταν ο Ούγγρος πρωθυπουργός.
Οι κατηγορίες ότι το Κρεμλίνο ασκεί επιρροή στο «Γεωργιανό Όνειρο» βρίσκουν απήχηση σε ένα σημαντικό μέρος της γεωργιανής κοινωνίας. Το ίδιο το κόμμα ενίσχυσε την άποψη αυτή με τον αμφιλεγόμενο νόμο περί «ξένης επιρροής», βγαλμένο απευθείας από το «εγχειρίδιο» καταστολής του Βλαντιμίρ Πούτιν, και όταν υποσχέθηκε προεκλογικά ότι θα απαγορεύσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Θα χρειαζόταν συνταγματική πλειοψηφία για να το κάνει αυτό, την οποία δεν έλαβε.
Παρά τα σχέδια της αντιπολίτευσης για μαζικές διαμαρτυρίες για πολύ καιρό ακόμη και παρά το γεγονός ότι η προεδρία της χώρας υπό την Σαλόμε Ζουραμπισβίλι αποτελεί ισχυρό προπύργιο της Ευρώπης στη Γεωργία, μια πολιτική ανατροπή φαίνεται απίθανη αυτή τη στιγμή, δεδομένου ότι το εκλογικό αποτέλεσμα δεν αμφισβητείται από τη διεθνή κοινότητα και το «Γεωργιανό Όνειρο» παραμένει το πιο δημοφιλές κόμμα με 54% -τουλάχιστον σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα οποία όμως αμφισβητούνται από την αντιπολίτευση.
«Ήρθε η ώρα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Δύση να συνειδητοποιήσουν ότι ο πόλεμος της Ρωσίας δεν περιορίζεται μόνο στην Ουκρανία», δηλώνει η Ιβάνα Στράντνερ από το Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (Foundation for Defense of Democracies) της Ουάσινγκτον. «Και ενώ οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι αποφεύγουν τον κίνδυνο με μεμονωμένες τακτικές κινήσεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει μια ολόκληρη στρατηγική που χρησιμοποιεί για να προσπαθήσει να κερδίσει» συμπληρώνει. Η Μολδαβή πρόεδρος από την πλευρά της υποστηρίζει ότι δεν είναι μόνο οι υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες ή μόνο οι μικρές χώρες που πρέπει να ανησυχούν, όλοι κινδυνεύουν. «Είναι αλήθεια ότι σε μια μικρή χώρα είναι πιο εύκολο να βλάψει κανείς τη δημοκρατική διαδικασία. Αλλά από τη στιγμή που αυτές οι πρακτικές έχουν δοκιμαστεί σε μικρές χώρες, μπορούν να δοκιμαστούν και σε άλλες χώρες».
Η απειλή μιας ρωσικής εισβολής φοβίζει σημαντικά τμήματα της κοινωνίας σε Γεωργία και Μολδαβία, ιδίως σε συντηρητικές, φτωχότερες περιοχές όπου η οικονομική πρόοδος έχει καθυστερήσει και η υπόσχεση της Ευρώπης μοιάζει μακρινή και αμυδρή. Το ίδιο και οι εκλογικές διακηρύξεις των φιλοδυτικών πολιτικών ότι μόνο η Δύση μπορεί να εγγυηθεί τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Η σχετικά πρόσφατη πολεμική εμπειρία των δύο χωρών, όπως και η εισβολή στην Ουκρανία, ρίχνουν βαριά τη σκιά τους.
