Του Γιώργου Παυλόπουλου
Δεν μας διαφώτισε ιδιαιτέρως η Ανγκελα Μέρκελ για την στάση που προτίθεται να ακολουθήσει η ίδια και η κυβέρνησή της στη συζήτηση για το μέλλον της ευρωζώνης. Ούτε εμάς ούτε, βεβαίως, τον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αναμένει στο... ακουστικό του εδώ και ένα περίπου χρόνο προκειμένου να μάθει τι λέει το Βερολίνο αναφορικά με τις προτάσεις που ο ίδιος έχει καταθέσει από τη στιγμή σχεδόν που ανέλαβε το τιμόνι της Γαλλίας, πριν ένα χρόνο. Σίγουρα, πάντως, δεν μας έκανε περισσότερο αισιόδοξους.
Επί της ουσίας, με τη συνέντευξη που έδωσε στο κυριακάτικο φύλλο της εφημερίδας FAZ μάλλον μπέρδεψε περισσότερο τα πράγματα σε όλα τα επίπεδα. Αποκάλυψε, έτσι, ότι δεν έχει αποσαφηνιστεί ούτε στο εσωτερικό του συνασπισμού του οποίου ηγείται η κατεύθυνση που θέλει η γερμανική ηγεσία να πάρει η «ενωμένη Ευρώπη». Κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι οι πιθανότητες μιας συμφωνίας-τομής μέχρι τις ευρωεκλογές του 2019 περιορίζονται διαρκώς.
ΔΝΤ περιορισμένης ευθύνης
Ας πάρουμε για παράδειγμα το θέμα της δημιουργίας ενός «ευρωπαϊκού ΔΝΤ», το οποίο ενδιαφέρει άμεσα και την Ελλάδα που θέλει να μάθει πόσο στενός θα είναι ο κορσές που θα φορέσει μετά την επικείμενη «έξοδο» από το μνημόνιο και ποιος θα κρατά τα κλειδιά του. Εκεί, λοιπόν, η πάλαι ποτέ σιδηρά καγκελάριος ήταν... ήξεις-αφήξεις, όταν αναφέρθηκε στα σενάρια μετεξέλιξης του υπάρχοντος Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (EWF). Κι αυτό επειδή αν και δεν έδειξε να συμφωνεί με την ιδέα επί της αρχής, στη συνέχεια έθεσε στενά όρια και αυστηρές προϋποθέσεις – που, με τη σειρά τους, αποκλείουν τη δυνατότητα το EWF να έχει τις αρμοδιότητες και τη δύναμη πυρός που θα του επιτρέψουν να αντικαταστήσει πλήρως το ΔΝΤ, εφόσον υπάρξει η σχετική πολιτική βούληση.
«Μπορώ να φανταστώ τη δυνατότητα ύπαρξης μιας πιστωτικής γραμμής η οποία θα είναι βραχυπρόθεσμη, ας πούμε για μια πενταετία. Μέσω αυτής, θα μπορούμε να πάρουμε υπό την προστασία μας χώρες οι οποίες θα βρεθούν σε δυσκολία εξαιτίας έκτακτων συνθηκών», δήλωσε χαρακτηριστικά η Μέρκελ, για να προσθέσει, στη συνέχεια, έχοντας το ένα μάτι στραμμένο προς τους εταίρους και το άλλο προς το εσωτερικό της χώρας της: «Πάντα, όμως, υπό όρους, με περιοσμένα ποσά και με πλήρη αποπληρωμή τους».
Η ίδια ξεκαθάρισε, μάλιστα, ότι για να πει το «ναι» ακόμη και σε ένα τέτοιο Ταμείο περιορισμένης εμβέλειας και ευθύνης, αυτό θα πρέπει να διαθέτει θεσμικά κατοχυρωμένη πλήρη ελευθερία δράσης. Με άλλα λόγια, να αξιολογεί χωρίς εμπόδια την οικονομική κατάσταση σε όλα τα κράτη-μέλη, όπως και τη βιωσιμότητα του χρέους τους, αλλά και να «διαθέτει κατάλληλα εργαλεία για να την αποκαθιστά, εφόσον κριθεί αναγκαίο».
Σιγά μην το δεχτούν...
Όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, βεβαίως, το παραπάνω πλαίσιο θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αποδεκτό από τους εταίρους της Γερμανίας. Ακόμη κι αν ο Μακρόν συμφωνήσει – για να μπορέσει να ισχυριστεί ότι τουλάχιστον από κάπου ξεκινήσαμε... – οι νέες κυβερνήσεις σε Ιταλία, κυρίως, αλλά και Ισπανία δεν είναι πολύ πιθανό να τον ακολουθήσουν.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μα, απλούστατα, ότι ελλείψει συμφωνίας, μπορεί τελικώς να επιλεγεί τα πράγματα να μείνουν ως έχουν – άρα, όλοι να ευχηθούν και να προσπαθήσουν το ΔΝΤ να μείνει στην Ευρώπη, με τη μία ή την άλλη μορφή, συμπεριλαμβανομένης της μεταμνημονιακής Ελλάδας.
Οι διαφωνίες, φυσικά, δεν σταματούν εδώ. Για του λόγου το αληθές, στο αίτημα της Γαλλίας για υιοθέτηση ενός γενναιόδωρου «επενδυτικού προϋπολογισμού» της ευρωζώνης, η Μέρκελ πάτησε επίσης φρένο. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μέτρο περιλαμβάνεται στο κυβερνητικό σύμφωνο που έχει υπογράψει με τους Σοσιαλδημοκράτες – κάτι που σημαίνει πως ούτε εκεί υπάρχει κάποιου είδους εγγύηση για την τελική πολιτική που θα υιοθετηθεί από την πλευρά του Βερολίνου. Όπως τόνισε μάλιστα η ίδια, το ύψος των εν λόγω επενδυτικών κονδυλίων «θα είναι στα κατώτερα διψήφια κλιμάκια σε δισ. ευρώ», ενώ η απόδοσή τους είναι κάτι που θα πρέπει να επαναξιολογείται διαρκώς.
Ακροδεξιά και Τραμπ επιχαίρουν
Με βάση όλα τα παραπάνω, στα οποία έρχεται να προστεθεί και η επικείμενη σύγκρουση του Βορρά και του Νότου με τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης για τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ (2021-2027), δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι οι πάσης φύσης Ακροδεξιοί, εθνικιστές, ξενόφοβοι και «ευρωσκεπτικιστές» όλης της Ευρώπης τρίβουν τα χέρια τους και ετοιμάζονται για τη μεγάλη επίθεση ενόψει των ευρωεκλογών του 2019, με στόχο να αλώσουν την Ευρωβουλή. Ούτε, όμως, ότι ο Τραμπ δεν δείχνει να φοβάται και πολύ τις απειλές για ευρωπαϊκά αντίμετρα στους δασμούς του. Βρείτε τα πρώτα μεταξύ σας και μετά τα λέμε -μοιάζει να διαμηνύει σε Μέρκελ και Μακρόν. Άδικο έχει;
AP Photo/Markus Schreiber
