Εκατομμύρια έγγραφα αποκαλύπτουν υπόγειες συμφωνίες και διαδρομές κεφαλαίων περισσότερων από 100 δισεκατομμυριούχων, 30 παγκόσμιων ηγετών και 300 κρατικών αξιωματούχων. Τα αποκαλούμενα Pandora Papers φέρνουν στο προσκήνιο τα περισσότερα δεδομένα που έχουν δει το φως για τον σκιώδη κόσμο των υπεράκτιων εταιρειών (offshore), τον οποίο φέρονται να αξιοποιούν ορισμένοι ισχυροί και πλούσιοι για να φοροδιαφύγουν.
Περιλαμβάνουν 11,9 εκατ. έγγραφα από εταιρείες που εργάζονται για λογαριασμό πλούσιων πελατών προκειμένου να δημιουργήσουν υπεράκτιες δομές και συνεταιρισμούς σε φορολογικούς παραδείσους όπως ο Παναμάς, το Ντουμπάι, το Μονακό, η Ελβετία και τα Νησιά Κέιμαν.
«Δείχνουν» τις μυστικές υπεράκτιες σχέσεις 35 παγκόσμιων ηγετών, περιλαμβανομένων ορισμένων νυν και πρώην προέδρων, πρωθυπουργών και επικεφαλής κρατών. Επιπλέον, ρίχνουν φως στα κρυφά κεφάλαια περισσότερων από 300 κρατικών αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων υπουργοί, δικαστές, δήμαρχοι και αρχηγοί ενόπλων δυνάμεων σε περισσότερες από 90 χώρες.
Τα αρχεία διέρρευσαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων της Ουάσιγκτον. Ταυτόχρονα, δόθηκε πρόσβαση σε επιλεγμένα μέσα ενημέρωσης μεταξύ των οποίων BBC, η Le Monde, Washington Post και o Guardian. Πρόκειται για το πιο πρόσφατο και μεγαλύτερο σκάνδαλο μετά από αντίστοιχη διαρροή αρχείων το 2013.
Όπως έγινε γνωστό, δικηγορικό γραφείο του Παναμά, το οποίος αναφέρεται στη δημοσιογραφική έρευνα Pandora Papers, εμπλέκεται στη δημιουργία υπεράκτιων εταιρειών.
Πούτιν, Μπλερ και Σακίρα
Τα στοιχεία αφορούν τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον ηγέτη της Ιορδανίας, βασιλιά Αμντάλα, τον πρόεδρο Ιλχάμ Αλίεφ του Αζερμπαϊτζάν, τον πρωθυπουργό του Πακιστάν, Ίμραν Χαν, καθώς και τον πρόεδρο του Ισημερινού, Γκιγέρμο Λάσο.
«Όλα τα έσοδά μου είναι δηλωμένα και έχω καταβάλει τους αντίστοιχους φόρους στον Ισημερινό», διαβεβαίωσε πάντως ο Λάσο, πρώην τραπεζίτης. «Όλες οι επενδύσεις που έχω κάνει στον Ισημερινό και στο εξωτερικό πραγματοποιήθηκαν νόμιμα», πρόσθεσε.
Μεταξύ των κατονομαζομένων περιλαμβάνονται επίσης ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, ο πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν, η πασίγνωστη τραγουδίστρια Σακίρα, το supermodel από τη Γερμανία Κλόντια Σίφερ, οι υπουργοί Οικονομικών Ολλανδίας, Βραζιλίας και Πακιστάν.
Ευρωπαίοι ηγέτες - Η διάψευση Αναστασιάδη
Επιπλέον, τα Pandora Papers περιλαμβάνουν ονόματα Ευρωπαίων ηγετών, όπως ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, Αντρέι Μπάμπις, καθώς και ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος απορρίπτει κατηγορηματικά τις υπόνοιες σε βάρος του.
Αναλυτικά, το νομικό γραφείο το οποίο είχε ιδρύσει ο ίδιος και περιλαμβάνεται στα Pandora Papers, αρνείται κατηγορηματικά την κατάθεση παραπλανητικών στοιχείων. Όπως σημειώνεται σε αυτό, ο Νίκος Αναστασιάδης έχει αναφέρει πως αν και ήταν μέτοχος του γραφείου μέχρι και την εκλογή του στην προεδρία το 2013, δεν είχε κανένα ενεργό ρόλο στις δραστηριότητες του γραφείο, αφότου ανέλαβε την προεδρία του ΔΗΣΥ το 1997.
Παράλληλα, σε δήλωσή του ο Ν. Αναστασιάδης στον Guardian σημειώνει τα εξής: «Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο για μένα να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε κατηγορίες αφορούν τους χειρισμούς υποθέσεων του πρώην δικηγορικού μου γραφείου».
«Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι παράνομο ή κακό», αντέδρασε από την πλευρά του ο τσέχος πρωθυπουργός, Α. Μπάμπις, στον λογαριασμό του στο Twitter. «Όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να προσπαθούν να με δυσφημούν και να επηρεάσουν τις βουλευτικές εκλογές στην Τσεχία», που είναι προγραμματισμένες για την Παρασκευή και το Σάββατο.
Εξακόσιοι δημοσιογράφοι, 117 χώρες
Η έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων, καρπός εργασίας περισσότερων από 600 δημοσιογράφων σε 117 χώρες, αναφέρει 14.000 υπεράκτιες εταιρείες που δημιουργήθηκαν από το 1996 με τη βοήθεια του δικηγορικού γραφείου Alcogal προκειμένου περίπου 15.000 πελάτες του να αποκρύψουν περιουσιακά τους στοιχεία.
Πάντως, το δικηγορικό γραφείο «απορρίπτει τις εικασίες, τις ανακρίβειες και τα ψεύδη», όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή του. Μάλιστα τονίζει ότι είναι έτοιμο να συνεργαστεί με τις αρχές προκειμένου να ερευνηθούν τυχόν παρατυπίες.
Παναμάς: Ίσως ανεπανόρθωτη η ζημιά
Οι αρχές του Παναμά είχαν εκφράσει εδώ και καιρό ότι θα εμπλακούν στην έρευνα των Pandora Papers. «Η ζημιά ενδέχεται να είναι ανεπανόρθωτη», είχε εκτιμήσει η κυβέρνηση της χώρας σε επιστολή της που παραδόθηκε στη Διεθνή Κοινοπραξία μέσω δικηγορικού γραφείου.
Η επιστολή προειδοποιούσε ότι «οποιαδήποτε δημοσιοποίηση» θα ενίσχυε «τη λανθασμένη πεποίθηση» ότι η χώρα είναι φορολογικός παράδεισος, κάτι που θα είχε «καταστροφικές συνέπειες για τον Παναμά και τους κατοίκους του».
Η επιστολή ανέφερε εξάλλου πολλές μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στη χώρα αυτή της Κεντρικής Αμερικής, η οποία όμως παραμένει στον κατάλογο των φορολογικών παραδείσων της ΕΕ.
Το σκάνδαλο του 2016
Υπενθυμίζεται ότι το 2016 ο Παναμάς είχε βρεθεί στην καρδιά σκανδάλου φορολογικών παραδείσων στην προηγούμενη έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων, τα Panama Papers. Στο επίκεντρο του σκανδάλου, που είχε ξεσπάσει στις 3 Απριλίου 2016, ήταν το δικηγορικό γραφείο των Γιούργκεν Μόσακ και Ραμόν Φονσέκα, το οποίο το 2018 ανακοίνωσε την αναστολή των δραστηριοτήτων του.
Η διαρροή 11,5 εκατ. ψηφιακών αρχείων του δικηγορικού γραφείου Mossack Fonseca επέτρεψε να έρθουν στο φως της δημοσιότητας οι οικονομικές πρακτικές πολλών πελατών του, ανάμεσά τους επιχειρηματίες, τράπεζες, ποδοσφαιρικές ομάδες και αρχηγοί κρατών.
Η δημοσίευση των Panama Papers είχε προκαλέσει σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη και οδήγησε, μεταξύ άλλων, στην παραίτηση του πρωθυπουργού της Ισλανδίας Σίγκμουντουρ Ντάβιντ Γκουνλάουγκσον και στη συνέχεια του Πακιστανού πρωθυπουργού Ναουάζ Σαρίφ.
Οι αποκαλύψεις είχαν οδηγήσει επίσης σε τουλάχιστον 150 έρευνες σε 79 χώρες για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Δημόσιας Διαφάνειας.
