Σαράντα επτά ημέρες μετά τη θηριωδία που συντελέστηκε στο έδαφος του Ισραήλ και 22 ημέρες αφότου οι χερσαίες δυνάμεις του εισέβαλαν στη Λωρίδα της Γάζας με διακηρυγμένο στόχο τη διάλυση του τρομοκρατικού οικοδομήματος της Χαμάς, έρχεται ως όλα δείχνουν η στιγμή της προσωρινής κατάπαυσης πυρός που θα επιτρέψει την απελευθέρωση 50 εκ των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα και θα ανακουφίσει κατά το δυνατόν το ανθρωπιστικό δράμα στον παλαιστινιακό θύλακα.
Στα χέρια της Χαμάς βρίσκονται 240 άνθρωποι, παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας ανάμεσά τους, που κρατούνται σε απελπιστικές συνθήκες στο δαιδαλώδες δίκτυο των σηράγγων της Γάζας, την πόλη κάτω από την πόλη που έχει χτίσει η Χαμάς και από όπου «έφυγε» η εντολή για να σφαγιαστούν άμαχοι την 7η Οκτωβρίου. Μέχρι σήμερα τέσσερις όμηροι έχουν απελευθερωθεί, δύο έχουν εντοπιστεί νεκροί και μία στρατιώτης, η δεκανέας Όρι Μεγκίντις, διασώθηκε σε επιχείρηση των Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ (IDF). Οι Ταξιαρχίες Αλ Κουντς, ένοπλη πτέρυγα της Ισλαμικής Τζιχάντ, ανακοίνωσαν τις τελευταίες ώρες το θάνατο μίας Ισραηλινής ομήρου.
Έπειτα από εβδομάδες διαπραγμάτευσης με τη διαμεσολάβηση του Κατάρ οδεύει προς εφαρμογή συμφωνία για την απελευθέρωση απαχθέντων με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστίνιων κρατουμένων στο Ισραήλ. Στο πλαίσιο της συμφωνίας οι ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις θα σταματήσουν για τέσσερις ημέρες και παράλληλα θα εισέλθει στη Γάζα μεγαλύτερη ποσότητα ανθρωπιστικής βοήθειας -τρόφιμα, ιατροφαρμακευτικές προμήθειες, καθώς και καύσιμα για τα νοσοκομεία- από το πέρασμα της Ράφα. Ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός θα αποκτήσει πρόσβαση στους ομήρους που θα μείνουν πίσω, στους οποίους και θα παρασχεθεί η όποια αναγκαία φαρμακευτική αγωγή, κατά δήλωση του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Για μία «δύσκολη, αλλά σωστή απόφαση» μιλά ο Νετανιάχου, ο οποίος και ξεκαθαρίζει πως πρόκειται περί προσωρινής παύσης και το Ισραήλ δεν διακόπτει τον πόλεμο κατά της Χαμάς. Οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ (IDF), η Μοσάντ και οι Σιν Μπετ τάσσονται στο σύνολό τους υπέρ της συμφωνίας, η οποία κατά τον Ισραηλινό πρωθυπουργό θα επιτρέψει στο στρατό «να προετοιμαστεί για τη συνέχιση των μαχών». Είναι ένας πόλεμος σε εξέλιξη «και θα συνεχιστεί μέχρι να επιτύχουμε τους στόχους μας», υπογραμμίζει.
Επί της συμφωνίας συνεδρίασαν διαδοχικά το βράδυ της Τρίτης υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης συνασπισμού σε πλήρη σύνθεση.
Κατά τις διαθέσιμες πληροφορίες από τον ισραηλινό και αμερικανικό Τύπο, που επικαλούνται πηγές από τις κυβερνήσεις Νετανιάχου και Μπάιντεν αντίστοιχα, η συμφωνία περιλαμβάνει την κλιμακωτή απελευθέρωση ομήρων -περίπου 12 ανά ημέρα και με μέγιστο αριθμό τους 50, όλοι γυναίκες και παιδιά- σε συνολικά τέσσερις ημέρες παύσης των εχθροπραξιών. Σε αντάλλαγμα θα αποφυλακιστούν έως και 150 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις ισραηλινές φυλακές, επίσης γυναίκες και παιδιά στην πλειονότητά τους, ενώ μεταξύ των ανδρών δεν θα περιλαμβάνονται κατηγορούμενοι για δολοφονίες.
Η αποφυλάκιση Παλαιστίνιων κρατουμένων εξηγεί γιατί χρειάστηκε να συνεδριάσει σε πλήρη σύνθεση και το υπουργικό συμβούλιο. Εκ μέρους της ακροδεξιάς και του υπουργού Άμυνας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς υπήρξε διαφωνία που κατά τον ισραηλινό Τύπο δεν είναι αρκετή για να εμποδίσει την έγκριση του σχεδίου. Το υπερορθόδοξο Σας στήριξε τη συμφωνία. Το πλαίσιο της συμφωνίας θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο νομικής προσφυγής, που λογικά θα πρέπει να κατατεθεί εντός 24ώρου.
Η ελπίδα είναι ότι εάν η διαδικασία ασφαλούς απομάκρυνσης ομήρων, γυναικών και των παιδιών σε πρώτο στάδιο, κυλήσει ομαλά, θα δημιουργήσει ένα «μοντέλο» που θα επιτρέψει την απελευθέρωση και άλλων ομάδων ομήρων -συμπεριλαμβανομένων ανδρών και αιχμάλωτων Ισραηλινών στρατιωτών- σε αντάλλαγμα για την αποφυλάκιση Παλαιστίνιων κρατούμενων που κρατούνται στο Ισραήλ.
Ωστόσο δεν βρίσκονται όλοι οι όμηροι στα χέρια της Χαμάς, γεγονός που φέρεται να έχει αναγνωρίσει και η ίδια κατά τις διαπραγματεύσεις στη Ντόχα. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι έτερες τρομοκρατικές οργανώσεις, περιλαμβανομένης της Ισλαμικής Τζιχάντ, «επωφελήθηκαν» της εφόδου της Χαμάς στις ισραηλινές κοινότητες την 7η Οκτωβρίου για να διεισδύσουν σε ισραηλινό έδαφος και κρατούν και εκείνες ομήρους. Άγνωστο είναι ποιος και πώς θα διαπραγματευτεί για τη δική τους τύχη. Οι Ταξιαρχίες Αλ Κουντς της Ισλαμικής Τζιχάντ εξέδωσαν ανακοίνωση ενόσω συνεδρίαζε το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ στην οποία κάνουν λόγο για το θάνατο Ισραηλινής ομήρου.
Άγνωστο είναι επίσης εάν στις ομάδες ομήρων που θα αφεθούν σε αυτό το στάδιο ελεύθεροι περιλαμβάνονται κάποιος ή κάποιοι εκ των εννέα Αμερικανών πολιτών και ενός μόνιμου κατοίκου Ηνωμένων Πολιτειών ή ορισμένοι από τους δεκάδες άλλους ξένους υπηκόους. Διπλωματικές πηγές στο Τελ Αβίβ έχουν δηλώσει ότι η Χαμάς ίσως απελευθερώσει Ταϊλανδούς πολίτες εκτός του πλαισίου της παρούσας συμφωνίας, και ο μέγιστος αριθμός όσων αφεθούν ελεύθεροι μπορεί να φθάσει τους 80.
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν έχουν περιγράψει ως πιθανό πρότυπο τη διαδικασία απελευθέρωσης προ εβδομάδων της Αμερικανίδας Τζούντιθ Ράναν και της 17χρονης κόρης της, Νάταλι, που είχαν απαχθεί από κιμπούτς στο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια εκείνης της επιχείρησης, το Ισραήλ συμφώνησε να σταματήσει τις εχθροπραξίες σε συγκεκριμένη περιοχή εντός της Γάζας για αρκετές ώρες, ενόσω Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού ανέλαβε να συνοδεύσει τις ομήρους στην ισραηλινή επικράτεια.
«Το πρώτο που χρειάζεται είναι ένα ασφαλές πέρασμα» μέσω του οποίου οι όμηροι θα επιστρέψουν στο Ισραήλ δήλωσε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Τζον Κίρμπι προς τους δημοσιογράφους το βράδυ της Τρίτης, επισημαίνοντας πως είναι σαφές ότι θα χρειαστούν άμεσα ιατρική βοήθεια δεδομένων των τραγικών συνθηκών υπό τις οποίες κρατούνται.
Ούτε το Ισραήλ, ούτε και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνομιλούν απευθείας με την Χαμάς, η οποία εκπροσωπείται στις διαπραγματεύσεις από το Κατάρ, όπου και εδρεύει το πολιτικό γραφείο του ηγέτη της οργάνωσης Ισμαήλ Χανίγε. Τόσο ο πρωθυπουργός του Κατάρ, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, όσο και ο Ισμαήλ Χανίγε έχουν «δείξει» πως η συμφωνία «κλειδώνει». Στο ίδιο μήκος κύματος, και οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ότι «βρισκόμαστε πλέον πολύ κοντά» στην απελευθέρωση ενδεχομένως δεκάδων ομήρων.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έως τώρα αρνούνταν να συμφωνήσει σε οτιδήποτε έμοιαζε με εκεχειρία έως την επίτευξη του στόχου της εξόντωσης της Χαμάς στη Γάζα και εάν δεν απελευθερωθούν πρώτα οι όμηροι. Υπό ασφυκτική εσωτερική πίεση να εγγυηθεί την ασφάλεια των ομήρων και «να τους φέρει σπίτι», και σε συνέχεια της πορείας οικογενειών των απαχθέντων από το Τελ Αβίβ προς την κατοικία του στην Ιερουσαλήμ, αλλά και μπροστά στην πίεση της Ουάσινγκτον για ανθρωπιστικές παύσεις, η θέση της μετατοπίστηκε -με το Ισραήλ σε κάθε περίπτωση όμως να υπογραμμίζει πως η παύση και η εκεχειρία είναι δύο διαφορετικά πράγματα.
«Απορρίπτουμε την εκεχειρία καθώς θα επέτρεπε στη Χαμάς να διατηρήσει την εξουσία, να ανασυνταχθεί, να επανεξοπλιστεί και να χτυπήσει ξανά» έχει υπογραμμίσει ο Ισραηλινός πρεσβευτής στην Ουάσινγκτον Μάικλ Χέρτσογκ. Ανθρωπιστικές παύσεις για να διευκολυνθεί η ανταλλαγή ομήρων και η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζα, και όχι εκεχειρία υπό την έννοια της πλήρους διακοπής εχθροπραξιών, είναι και η γραμμή του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δέχεται εξίσου πιέσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ και από το κόμμα του να ζητήσει επίσημα κατάπαυση του πυρός, κάτι που δεν πράττει συμφωνώντας με τη θέση του Ισραήλ ότι θα ισοδυναμεί με «δώρο» στη Χαμάς.
Τρεις είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν την επιτυχία του πολέμου: Η απελευθέρωση των ομήρων, η καταστροφή των τούνελ και η εξόντωση της ηγεσίας της Χαμάς στη Γάζα. Το ένα «στρατόπεδο» επιχειρηματολογεί ότι το Ισραήλ πρέπει να δράσει άμεσα για να διασώσει όποιον μπορεί και το άλλο επιμένει ότι ο στρατός πρέπει να συνεχίσει μαζικά την επιχείρηση.
Η πρόκληση του πώς μπορεί να εξασφαλιστεί η απελευθέρωση των ομήρων με την ταυτόχρονη κλιμάκωση του στόχου της εξόντωσης της Χαμάς ως δύναμης ικανής να πλήξει ξανά το Ισραήλ έχει διχάσει όχι μόνο τους Ισραηλινούς πολιτικούς, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα. Τις τελευταίες ημέρες η υποστήριξη μεταξύ των ανώτερων στρατιωτικών αξιωματικών για μια συμφωνία είχε αυξηθεί, με την επίγνωση ότι σημαντικές παραχωρήσεις θα ήταν αναπόφευκτες.
