Ο «ζεστός» Αύγουστος ακολουθήθηκε από τον ακόμα πιο «θερμό» Σεπτέμβριο, όπου οι συγκρούσεις στα σύνορα της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν απειλούν να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο. Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν απειλεί να επιβάλει νέα τετελεσμένα στην περιοχή και να εκμεταλλευτεί τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα, ενώ η Τουρκία καιροφυλακτεί για να εμπλακεί στη διαμάχη και η διεθνής κοινότητα ανησυχεί, δίχως να παρεμβαίνει ακόμα.
Η σχεδόν άμεση κατάρρευση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, στην οποία είχαν συμφωνήσει τα δύο μέρη, είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Οι δύο χώρες βρίσκονται στα πρόθυρα μίας πολύ επικίνδυνης σύγκρουσης, με επίμαχο ζήτημα το μέλλον της αμφισβητούμενης περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, της περιοχής που εδαφικά αναγνωρίζεται ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά αποτελείται και κυβερνάται κατά βάση από αρμένικες κοινότητες.
Είναι εμφανές πως ο Αζέρος ηγέτης Αλίεφ θεωρεί πως η ισορροπία δυνάμεων ωφελεί συντριπτικά το Αζερμπαϊτζάν και έχει αποφασίσει να επιβάλει τους δικούς του όρους στα σύνορα των αμφισβητούμενων περιοχών. Στον πρώτο πόλεμο μετά την πανδημία του κορονοϊού το 2020, το Μπακού ξεκίνησε εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατέλαβε κομβικές περιοχές για το μέλλον του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, εξαναγκάζοντας την Αρμενία σε μία συνθηκολόγηση, έπειτα από τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Τώρα συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε.
Η οικονομική αδυναμία της Αρμενίας δεν της επιτρέπει να ανταπεξέλθει στον στρατιωτικό ανταγωνισμό με το Αζερμπαϊτζάν, ούτε καν να εφαρμόσει τις συμφωνίες της ολοκληρωτικά με το Αζερμπαϊτζάν. Στο Μπακού πιστεύουν πως έχουν τη δύναμη να το εκμεταλλευθούν αυτό, ιδιαίτερα τώρα που η Ρωσία, της οποίας ειρηνευτικές δυνάμεις εγγυώνται τη συμφωνίας ειρήνευσης Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν του 2020, έχει την προσοχή της στραμμένη στην Ουκρανία.
Οι αζέρικες κινήσεις σκοπεύουν να ελέγξουν πλήρως τον διάδρομο του Λατσίν, ένα ορεινό πέρασμα που συνδέει άμεσα την Αρμενία με τη «Δημοκρατία του Αρτσάχ», όπως έχουν ονομάσει την πολιτεία τους οι αρμένικες κοινότητες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Γερεβάν έχει καταλάβει πως το Μπακού ουσιαστικά αποσκοπει στην αποκοπή της Αρμενίας από το «Αρστάχ» και να επιβάλει ένα νέο εδαφικό status quo.
Σε αυτό το ρευστό τοπίο, η Τουρκία παρακολουθεί τις εξελίξεις με ενδιαφέρον. Ως βασικός σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν, η Άγκυρα είχε καθοριστική συμβολή στην αυτοπεποίθηση του αυταρχικού ηγέτη Αλίεφ να επεκτείνει την εδαφική επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν. Άλλωστε, ο Αζέρος πρόεδρος σε κάθε ευκαιρία ευχαριστεί τον Ταγίπ Ερντογάν για τη μεγάλη βοήθεια που έχει προσφέρει στο Μπακού.
Ωστόσο, πλέον υπάρχει μία προσέγγιση της Τουρκίας με την Αρμενία και ένας δίαυλος επικοινωνίας έχει ανοίξει μεταξύ Άγκυρας και Γερεβάν. Πιεσμένος από την εσωτερική κατάσταση της κυβέρνησής του, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν έχει επανεξετάσει τις σχέσεις του με την Τουρκία, προσπαθώντας να βρει κάθε δυνατή βοήθεια, υπό το καθεστώς της αδυναμίας της.
Ενδεχομένως δηλαδή η Αρμενία να καλούσε την Τουρκία να παρέμβει στη διαμάχη, για την ειρήνευση στην περιοχή. Ωστόσο, σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, η Άγκυρα έκανε σαφές πως οι σχέσεις της με την Αρμενία, περνάει μέσα από το Μπακού. Η Άγκυρα έχει αγκαλιάσει σφικτά το καθεστώς του Αλίεφ στο Αζερμπαϊτζάν, στηρίζοντας την εδαφική επέκτασή του, καθώς βάσει των αζερικών σχεδιασμών, θα συνδεθούν και μέσω χερσαίας οδού με την Τουρκία. Σε αυτή την κρίση, άλλωστε φαίνεται πως η Τουρκία παίρνει ξεκάθαρα το μέρος του Αζερμπαϊτζάν, ό,τι και αν αποφασίσει.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν τον άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων, μέσω του υπουργού Εξωτερικών Τόνι Μπλίνκεν αν και δεν φαίνεται να έχουν τη διάθεση να εμπλακούν περισσότερο. Η Ρωσία που εγγυάται τη συμφωνία ειρήνευσης έχει στραμμένο αλλού το βλέμμα της, αρκούμενη προς το παρόν σε εκκλήσεις για τέλος των εχθροπραξίων και κατάπαυση του πυρός.
Το σενάριο να εκμεταλλευτεί την κρίση μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, την ώρα που βρίσκεται υπό πίεση μετά από τις ραγδαίες, αρνητικές για εκείνη, εξελίξεις της εισβολής στην Ουκρανία είναι υπαρκτό. Ωστόσο, οι βίαιες συγκρούσεις που αναζωπύρωσαν το μέτωπο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ απειλούν για ανάφλεξη την εύθραυστη ισορροπία στην περιοχή με απρόβλεπτες συνέπειες.
