Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου άλλαξε τη Μέση Ανατολή και ανάγκασε τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιστρέψουν τη στρατηγική απεμπλοκής και μείωσης της στρατιωτικής τους παρουσίας στην περιοχή, προχωρώντας αντίθετα στη μεγαλύτερη ανάπτυξη δυνάμεων από τις ημέρες του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους. Ο κίνδυνος εμπλοκής των ΗΠΑ σε έναν διευρυμένο πόλεμο είναι υπαρκτός, αν και επί του παρόντος τουλάχιστον τα βήματα του Ιράν, παρά του βρυχηθμούς, φαίνονται υπολογισμένα ώστε να μην ανοίξει απευθείας μέτωπο με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Υποστηριζόμενες από το Ιράν ένοπλες οργανώσεις σε Συρία και Ιράκ έχουν εντείνει τις επιθέσεις κατά αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η ισραηλινή επίθεση προς εξουδετέρωση της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ για πρώτη φορά οι Χούθι της Υεμένης εκτόξευσαν πυραύλους και drone με κατεύθυνση την Εϊλάτ του νότου Ισραήλ για να αναχαιτιστούν από ισραηλινά μαχητικά και το νέο αντιπυραυλικό σύστημα Arrow πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα.
Όλα τα ιρανικά πιόνια στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής κινούνται. Πολιτοφυλακές σε Ιράκ και Συρία, Χούθι στην Υεμένη και φυσικά η Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Μαζί με τη Χαμάς συγκροτούν τις δυνάμεις του αποκαλούμενου «Άξονα της Αντίστασης» που εκπαιδεύονται, χρηματοδοτούνται και οπλίζονται από το θεοκρατικό καθεστώς. Είναι το «σήμα κατατεθέν» και το «μακρύ χέρι» της εξωτερικής πολιτικής και επιρροής της Τεχεράνης, που της παρέχει «πλεονέκτημα» σε διεθνείς διαπραγματεύσεις και ένα μέσο για να λυγίζει την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή μακριά από εχθρούς όπως το Ισραήλ και αντιπάλους όπως η Σαουδική Αραβία.
Υποστηρίζει μεν τις «δυνάμεις της αντίστασης», αλλά εκείνες δρουν ανεξάρτητα, επιμένει το Ιράν. Μία στρατηγική δεκαετιών, που επιτρέπει στην Τεχεράνη να ισχυρίζεται πως «δεν ξέρει» και «δεν είδε»... Η στρατηγική, ωστόσο, τώρα δοκιμάζεται.
Διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ είναι η εξόντωση της Χαμάς, γεγονός που θα σήμαινε πως το Ιράν θα έχανε ένα πολύτιμο σύμμαχο στον άξονα της τρομοκρατίας. Το καθεστώς Χαμενεΐ βρίσκεται απέναντι στη δύσκολη επιλογή εάν θα δει τη Χαμάς να αποδυναμώνεται δραματικά έως να εξουδετερώνεται πλήρως από το Ισραήλ ή εάν θα ενθαρρύνει την εδρεύουσα στον Λίβανο Χεζμπολάχ να ανοίξει πραγματικά το βόρειο μέτωπο, γεγονός που θα γύριζε την περιοχή στον πόλεμο του 2006 και θα επέφερε περαιτέρω σταθεροποίηση στον Λίβανο, κάτι που δεν είναι προς το συμφέρον του Ιράν, σημειώνει το Al Jazeera.
Τόσο το Ισραήλ, όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προειδοποιήσει ξεκάθαρα πως η απάντηση θα είναι σφοδρή εάν η Χεζμπολάχ χτυπήσει το Ισραήλ. Ήδη, η κυβέρνηση Μπάιντεν έστειλε την περασμένη εβδομάδα σαφές μήνυμα στο Ιράν βομβαρδίζοντας στόχους των ίδιων των Φρουρών της Επανάστασης στην ανατολική Συρία, σε αντίποινα για επιθέσεις με drones και πυραύλους.
Οι επιθέσεις τόσο της Χεζμπολάχ, όσο και σε Ιράν και Συρία, μέχρι στιγμής φαίνονται «υπολογισμένες» για να μην επιφέρουν σοβαρά αντίποινα. Όσον αφορά το δίλημμα της Τεχεράνης εάν θα δώσει το σήμα για να γίνουν πράξη οι απειλές που εκτοξεύουν οι πολιτοφυλακές που ελέγχει, Ιρανοί αξιωματούχοι που έχουν πρόσβαση στην κυβέρνηση, και οι οποίοι μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στους New York Times, αναφέρουν πως η Τεχεράνη δεν θέλει έναν περιφερειακό πόλεμο.
Οι στρατιωτικές δυνατότητες των συμμάχων της θα μπορούσαν να μειωθούν σημαντικά από μία παρατεταμένη σύγκρουση με το Ισραήλ, και ακόμη περισσότεροι εάν μπει στη μάχη ο αμερικανικός στρατός.
«Ακτινογραφία» των αμερικανικών δυνάμεων
Στη Μέση Ανατολή σταθμεύουν συνολικά 40.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί, και αν ο πόλεμος διαχυθεί πολλοί θα μπορούσαν να εμπλακούν.
Δύο αεροπλανοφόρα -με 7.500 άνδρες προσωπικό το καθένα- έστειλαν άμεσα μετά την επίθεση της Χαμάς οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ανατολική Μεσόγειο «για την αποτροπή εχθρικών ενεργειών εναντίον του Ισραήλ» και «κάθε απόπειρας [σ.σ. από τρίτη πλευρά] να εξαπλωθεί ο πόλεμος», κατά δήλωση του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Λόιντ Όστιν. Τρίτο αεροπλανοφόρο βρίσκεται στον Κόλπο, ενώ σε αυξημένη ετοιμότητα έχουν τεθεί από το Πεντάγωνο άλλοι 2.000 στρατιώτες, όπως μεταδίδει η ειδησεογραφική πύλη Axios προχωρώντας σε μία «ακτινογραφία» των αμερικανικών δυνάμεων που σταθμεύουν στη Μέση Ανατολή.
Τα αμερικανικά στρατεύματα που αποστέλλονται στην περιοχή δεν έχουν μάχιμο ρόλο, αν και ο Λευκός Οίκος έχει συζητήσει το ενδεχόμενο εφόσον η Χεζμπολάχ ανοίξει νέο μέτωπο στον πόλεμο.
Στρατιωτικά φυλάκια των ΗΠΑ στη Συρία έχουν γίνει στόχος τουλάχιστον τριών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, ενώ ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν στοχεύσει αμερικανικές δυνάμεις που εδρεύουν στο Ιράκ τουλάχιστον δέκα φορές από τις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με το Πεντάγωνο. Κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν έχει σκοτωθεί, αλλά τουλάχιστον 21 έχουν υποστεί ελαφρείς τραυματισμούς.
Στη Συρία βρίσκονται περίπου 900 στρατιώτες για τη διεξαγωγή αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων κατά του Ισλαμικού Κράτους. Όσον αφορά το Ιράκ, το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας δεν έχει δημοσιοποιήσει πόσοι ακριβώς στρατιώτες βρίσκονται στη χώρα, ωστόσο το 2021 είχε ανακοινωθεί ότι ο αριθμός του προσωπικού μειώθηκε σε 2.500.
Δεν είναι σαφές πόσοι Αμερικανοί στρατιώτες εδρεύουν στο Ισραήλ, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν τουλάχιστον μία στρατιωτική βάση στη χώρα. Η απόρρητη βάση, με την κωδική ονομασία «Site 512», πιστεύεται ότι στεγάζει ένα σύστημα παρακολούθησης ραντάρ που μπορεί να ανιχνεύει και να παρακολουθεί απειλές βαλλιστικών πυραύλων κατά των ΗΠΑ, κατά το Axios.
Στην Ιορδανία, αν και η παρουσία του αμερικανικού στρατού αποτελεί ευαίσθητο ζήτημα για την εσωτερική πολιτική της χώρας, από τον Ιούνιο του 2023 σταθμεύουν περίπου 2.900 στρατιώτες κατόπιν αιτήματος της ιορδανικής κυβέρνησης. Αναπτύχθηκαν για να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις της Ιορδανίας κατά του ISIS, να ενισχύσουν την ασφάλειά της και να προωθήσουν την περιφερειακή σταθερότητα.
Το Κατάρ, εν τω μεταξύ φιλοξενεί τόσο αμερικανικά στρατεύματα, όσο και την ηγεσία της Χαμάς. Τουλάχιστον 8.000 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στη μεγάλη αεροπορική βάση Αλ Ουντέιντ νοτιοδυτικά της Ντόχα, η οποία φιλοξενεί το περιφερειακό στρατηγείο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ. Η αεροπορική βάση είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, αν και στεγάζει επίσης την πολεμική αεροπορία του Κατάρ και αεροπορικές δυνάμεις άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Από την άλλη όμως στη Ντόχα φιλοξενείται το πολιτικό γραφείο της Χαμάς εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Στεγάζει αρκετούς υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγε.
Στον Κόλπο και συγκεκριμένα στο Μπαχρέιν, από το 2022, υπήρχαν πάνω από 9.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί που υπηρετούσαν στην «NSA Bahrain», αμερικανική ναυτική βάση που αποτελεί την έδρα της Κεντρικής Διοίκησης των Ναυτικών Δυνάμεων των ΗΠΑ και του 5ου Στόλου. Είναι η μόνη μόνιμη χερσαία ναυτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και το λιμάνι Χαλίφα μπιν Σαλμάν του Μπαχρέιν είναι μία από τις λίγες εγκαταστάσεις στον Κόλπο που μπορούν να φιλοξενήσουν αμερικανικά αεροπλανοφόρα και αμφίβια πλοία.
Χιλιάδες Αμερικανοί στρατιώτες σταθμεύουν επίσης στο Κουβέιτ από το 1991 και τον πόλεμο στον Κόλπο. Η χώρα χρησίμευσε επίσης ως σημαντική βάση διοικητικής μέριμνας για τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του συνασπισμού κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ.
Βάσει στοιχείων του Δεκεμβρίου του 2022, στη Σαουδική Αραβία στάθμευαν περισσότεροι από 2.700 στρατιώτες των ΗΠΑ για να εκπαιδεύουν, να συμβουλεύουν και να βοηθούν τις ένοπλες δυνάμεις της και να προστατεύουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή από το Ιράν και τους «πληρεξουσίους» του.
Επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν το 2021 τερμάτισε την υποστήριξη των ΗΠΑ στις επιθετικές επιχειρήσεις της Σαουδικής Αραβίας κατά των ανταρτών Χούθι της Υεμένης, αν και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παρέχουν αμυντική υποστήριξη.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν εδώ και χρόνια βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, φιλοξενώντας έως και 3.500 στρατιώτες. Τα λιμάνια της χώρας είναι επίσης ζωτικής σημασίας για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, καθώς φιλοξενούν συνολικά περισσότερα πλοία από οποιοδήποτε άλλο λιμάνι εκτός των ΗΠΑ. Στο Ομάν σταθμεύουν μερικές εκατοντάδες στρατιώτες, κυρίως από την Πολεμική Αεροπορία. Όσο για την Τουρκία, οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτικό προσωπικό περίπου 1.000 ατόμων σε δύο βάσεις στο Ιντζιρλίκ και το Κιουρέτζικ, καθώς και στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη.
