Σε «πράσινη συμφωνία» για το κλίμα κατέληξαν μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις οι υπουργοί των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρουσίασαν δέσμη μέτρων, όπως η σταδιακή κατάργηση μέχρι το 2035 των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων που καίνε ορυκτά καύσιμα, καθώς και η δημιουργία ταμείου πολλών δισ. ευρώ για την προστασία των φτωχότερων από το κόστος απεξάρτησης από τον άνθρακα.
Μετά από περισσότερες από 16 ώρες διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί περιβάλλοντος των 27 κατέληξαν σε πέντε νόμους, που θα αποτελέσουν μέρος του ευρύτερου πακέτου μέτρων για τον περιορισμό των εκπομπών που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη με ορίζοντα δεκαετίας.
«Η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της είναι ξεκάθαρες και επομένως οι πολιτικές αποφάσεις για την αντιμετώπισή της είναι αναπόφευκτες», ανέφερε ο επικεφαλής της ΕΕ για την κλιματική πολιτική, Φρανς Τίμερμανς, προσθέτοντας ότι θεωρεί πως η εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία, τον κορυφαίο προμηθευτή φυσικού αερίου, ώθησε τις χώρες να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα ταχύτερα.
Οι υπουργοί υποστήριξαν βασικά μέρη του πακέτου που πρότεινε για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το περασμένο καλοκαίρι, συμπεριλαμβανομένου νόμου, βάσει του οποίου τα νέα αυτοκίνητα που πωλούνται στην ΕΕ, θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από το 2035. Αυτό θα καθιστούσε αδύνατη την πώληση αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Η συμφωνία των υπουργών θα αποτελέσει τη βάση για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την οριστική διαμόρφωση της «πράσινης νομοθεσίας».
Το Κοινοβούλιο έχει ήδη υποστηρίξει τον στόχο του 2035 σχετικά με τις εκπομπές των αυτοκινήτων. Η Ιταλία, η Σλοβακία και άλλα κράτη μέλη ζήτησαν η σταδιακή κατάργηση να παραταθεί μέχρι το 2040.
Οι υπουργοί τελικά κατέληξαν στον συμβιβασμό που πρότεινε η Γερμανία, η χώρα με τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτου στην ΕΕ, η οποία διατήρησε τον στόχο του 2035 και ζήτησε από τις Βρυξέλλες να αξιολογήσουν το 2026 αν τα υβριδικά οχήματα ή τα ουδέτερα θα μπορούσαν να συμμορφωθούν με τον στόχο.
Ο Τίμερμανς ανέφερε ότι η επιτροπή θα έχει «ανοιχτό μυαλό», αλλά ότι σήμερα, τα υβριδικά δεν έχουν επαρκείς περικοπές εκπομπών και τα εναλλακτικά καύσιμα είναι απαγορευτικά ακριβά.
Οι προτάσεις για το κλίμα στοχεύουν να διασφαλίσουν ότι η ΕΕ των 27 - η τρίτη μεγαλύτερη ζώνη εκπομπής αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο - θα επιτύχει τον στόχο της μέχρι το 2030 για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% από τα επίπεδα του 1990.
Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει από τις κυβερνήσεις και τις βιομηχανίες να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό στην καθαρότερη κατασκευή, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ηλεκτρικά οχήματα.
Οι υπουργοί υποστήριξαν την ανάπτυξη νέας αγοράς άνθρακα της ΕΕ για την επιβολή κόστους στα ρυπογόνα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές και τα κτίρια, αν και ανέφεραν ότι η λειτουργία της θα ξεκινήσει το 2027, ένα χρόνο αργότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί.
Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, συμφώνησαν να σχηματίσουν ταμείο της ΕΕ ύψους 59 δισ. ευρώ για να προστατεύσουν τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος από το κόστος εφαρμογής της «πράσινης πολιτικής» για την περίοδο 2027-2032.
Η Λιθουανία ήταν η μόνη χώρα που αντιτάχθηκε στις τελικές συμφωνίες, καθώς ζητούσε μεγαλύτερο ταμείο μαζί με την Πολωνία, τη Λετονία και άλλα κράτη μέρλη, που εκφράζουν ανησυχία για το ότι η νέα αγορά διοξειδίου του άνθρακα θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα αύξηση των λογαριασμών ενέργειας για τους πολίτες.
Η Φινλανδία, η Δανία και η Ολλανδία -οι πιο πλούσιες χώρες που θα πλήρωναν περισσότερα στο ταμείο από όσα θα έπαιρναν πίσω- ήθελαν να περιορίσουν το κόστος.
Οι υπουργοί συσπειρώθηκαν επίσης ως προς τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά άνθρακα της ΕΕ, η οποία αναγκάζει τη βιομηχανία και τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής να πληρώνουν όταν ρυπαίνουν.
Οι χώρες αποδέχτηκαν βασικά στοιχεία της πρότασης της Επιτροπής για ενίσχυση της αγοράς με στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 61% έως το 2030 και την επέκτασή της για να καλύψει τη ναυτιλία.
