Η αποχή και οι εξτρεμιστικές τάσεις, οι οποίες δεν έλειπαν ποτέ, υπονομεύουν το μέλλον της Γαλλίας. Ο κίνδυνος διαρκούς αναταραχής είναι ορατός, καθώς η Αριστερά του Μελανσόν ενθαρρύνει τον «έξαλλο» ακτιβισμό και πιστεύει στις εκδηλώσεις δρόμου που δεν θα βοηθήσουν ούτε την ποιότητα ζωής, ούτε την οικονομία, τονίζει η συγγραφέας Σώττη Τριανταφύλλου για τη νέα πολιτική εποχή στην οποία έχει εισέλθει η Γαλλία.
Μιλά για το φόβο ακυβερνησίας, τα λάθη του Εμανουέλ Μακρόν και εξηγεί γιατί δύο κόμματα με θέσεις που κινούνται στα άκρα, δηλαδή η Αριστερά και αυτό της Λεπέν, εκτίναξαν τα ποσοστά τους.
Δεδομένων των συσχετισμών, όπως λέει, το 38,6% που εξασφάλισε ο Μακρόν με τον σχηματισμό «Μαζί» δεν είναι καθόλου λίγο. Και αυτό, καθώς ένα 25%-30% του γαλλικού λαού πρόσκειται στην ριζοσπαστική αριστερά που εδώ και χρόνια έχει απομακρυνθεί από τις ιδέες του κοσμικού κράτους, ενώ άλλο ένα 25% πρόσκειται στην λαϊκή δεξιά, που σήμερα ονομάζουμε ακροδεξιά. Αυτοί οι άνθρωποι, όπως λέει, αρνούνται να δουν τη σκοτεινή πλευρά της Λεπέν.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πού αποδίδετε την αποτυχία του Μακρόν; Τι έκανε τους Γάλλους να του στείλουν αυτό το μήνυμα, στερώντας του την απόλυτη πλειοψηφία;
Φοβάμαι πως, τις τελευταίες δύο-τρεις δεκαετίες, στις κάλπες πηγαίνουν μόνο οι φανατικοί. Το ποσοστό της αποχής -περίπου 52%- αναφέρεται στους εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους: Υπάρχουν όμως μερικά εκατομμύρια Γάλλων που δεν έχουν κάνει τον κόπο να εγγραφούν. Αχάριστοι, απαθείς άνθρωποι, αραγμένοι στη βεβαιότητα της δημοκρατίας. Οι αριστεροί τρέχουν και ψηφίζουν, οι ακροδεξιοί επίσης.
Κραδαίνουν την ψήφο τους, τη θεωρούν αγωνιστική. Το κέντρο, ως μετριοπαθές εκ φύσεως, είναι επιρρεπές στην αδιαφορία, στην ουδετερότητα. Όσο για τα λάθη του Εμανουέλ Μακρόν, ένα τουλάχιστον ήταν σχεδόν αναπόφευκτο: Για να προσελκύσει μια μερίδα της Αριστεράς στις προεδρικές, υιοθέτησε ιδίωμα τύπου Μελανσόν και στη συνέχεια αντικατέστησε ένα θαυμάσιο κεντρώο υπουργό Παιδείας με έναν ακτιβιστή των αντιρατσιστικών κινημάτων.
Κολάκεψε την αριστερά η οποία τον απεχθάνεται: Σ’ αυτό ταυτίζεται με τη δεξιά που έχει επινοήσει τον όρο «macronie» για να περιγράψει το κατά τη γνώμη της αξιομίσητο νεανικό, φιλοευρωπαϊκό κέντρο. Με λίγα λόγια, ο Μακρόν επανεξελέγη στην προεδρία χάρη στη «χρήσιμη», την «αρνητική» αριστερή ψήφο -ώστε να αποκλεισθεί η Μαρίν Λεπέν- και στις βουλευτικές αυτή η ψήφος απελευθερώθηκε.
Είδαμε δύο κόμματα, το Nupes και το RN, αμφότερα με θέσεις που κινούνται στα άκρα (και που σε ορισμένα θέματα συμπίπτουν), να εκτινάσσουν τα ποσοστά τους. Γιατί αυτή η εκτίναξη; Είναι η μεγάλη κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη και δίνει φτερά στον λαϊκισμό και στα άκρα;
Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε σταθερή κατάσταση εδώ και πολλά χρόνια: Το 25-30% του γαλλικού λαού πρόσκειται στη ριζοσπαστική αριστερά (κομμουνιστική, φιλοτριτοκοσμική, ισλαμοφιλική, αντιευρωπαϊκή ή ευρωσκεπτικιστική), η οποία έχει απομακρυνθεί από τη σοσιαλδημοκρατία και τις ιδέες του κοσμικού κράτους που ενέπνεαν τις ιδρυτικές αρχές του Σοσιαλιστικού κόμματος. Υπάρχει κι ένα ποσοστό περίπου 5% που αναγνωρίζει τον εαυτό του στην Αριστερά αλλά όχι στην Ακροαριστερά του Ζαν-Λυκ Μελανσόν ή σε εκείνη των Εναλλακτικών Οικολόγων οι οποίοι συνεργάζονται με την Ανυπότακτη Γαλλία στον συνασπισμό Nupes.
Ένα άλλο 25% πρόσκειται στη λαϊκή δεξιά την οποία σήμερα ονομάζουμε ακροδεξιά, και η οποία, λόγω του ισλαμικού προβλήματος, προσθέτει στη δύναμή της ψήφους από την κεντροδεξιά ή εν πάση περιπτώσει από την αστική δεξιά. Αν στις προεδρικές το RN της Μαρίν Λεπέν αποσπά 41,5% σημαίνει ότι πέραν του «ακροδεξιού» κοινού εκφράζει τις πραγματικές ή αντιληπτές ανησυχίες των πιο συντηρητικών Γάλλων, των θρησκευόμενων χριστιανών και προπάντων όσων αναγνωρίζουν το πρόβλημα του Ισλάμ στην Ευρώπη.
Αυτοί οι άνθρωποι αρνούνται να δουν τη σκοτεινή πλευρά της Λεπέν: Κάπως έτσι σημειώνουν επιτυχίες οι λαϊκιστές. Όλοι τους, δεξιοί και αριστεροί, επικεντρώνονται σε ένα ζήτημα που απασχολεί τους πολίτες και στο οποίο προφανώς έχουν κάποιο δίκιο, ενώ ταυτοχρόνως στη συνολική τους πλατφόρμα έχουν άδικο και λένε χονδροειδή ψέματα. Εξάλλου, δεξιοί και αριστεροί λαϊκιστές συνενώνονται στην ιδέα ότι ο λαός έχει πάντοτε δίκιο κι ότι όλα του τα αιτήματα κι όλα του τα καπρίτσια πρέπει να γίνονται δεκτά. Τέλος, υπάρχουν οι δεξιοί Ρεπουμπλικανοί που κυμαίνονται πλέον γύρω στο 10%. Το 38,6% που εξασφάλισε ο Εμανουέλ Μακρόν με τον σχηματισμό Ensemble δεν είναι καθόλου λίγο δεδομένων των συσχετισμών: Είναι ένα καθαρό, φιλοευρωπαϊκό, σοσιαλδημοκρατικό κέντρο. Μακάρι να είχαμε κι εμείς στην Ελλάδα ένα τέτοιο ποσοστό φιλοευρωπαϊκού, σοσιαλδημοκρατικού κέντρου.
Αντιμετωπίζει η Γαλλία τον κίνδυνο ακυβερνησίας; Και αν ναι, τι σημαίνει αυτό;
Οι Γάλλοι φοβούνται πολύ την ακυβερνησία διότι γνωρίζουν τον εαυτό τους: Τη μεσογειακή τους ιδιοσυγκρασία, το παρελθόν των επαναστάσεων, την ανικανότητά τους να κάνουν συμβιβασμούς. Αλλά τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει αν επικρατήσει η λογική. Η εθνοσυνέλευση μπορεί να λειτουργήσει μια χαρά αν οι βουλευτές ψηφίζουν κατά συνείδηση και όχι με σκοπό να δημιουργήσουν χάος μπαίνοντας στη μύτη του κομματικού τους αντιπάλου.
Ακόμη και αν ο Μακρόν σχηματίσει σύντομα κυβέρνηση μέσα από τους όποιους συμβιβασμούς, θα κληθεί να κυβερνήσει σε μια Εθνοσυνέλευση με ισχυρή αντιπολίτευση, από την αριστερά και την ακροδεξιά. Θα καταφέρει να περάσει τις μεταρρυθμίσεις που έχει στην ατζέντα του;
Σε μερικές από τις νομοθετικές του προτάσεις θα τον στηρίξει η δεξιά των Républicains, η οποία είναι διχασμένη ανάμεσα στις δύο άκρες της διελκυστίνδας: Πολλοί Républicains ταυτίζονται με τη Λεπέν αλλά δεν τους ταιριάζει το προφίλ της μπουλντόζας. Από την Αριστερά ο Μακρόν δεν πρέπει να περιμένει τίποτα. Ακόμα κι αν κάποιοι αριστεροί βουλευτές συμφωνούν μαζί του, θα του πηγαίνουν κόντρα. Είναι τέτοια η παράδοσή τους. Όσο περισσότερη εντροπία, τόσο καλύτερα για την αριστερά. Έτσι νομίζει τουλάχιστον.
Εντέλει έχει εισέλθει η Γαλλία σε αχαρτογράφητα νερά; Τι σημαίνει αυτή η νέα πολιτική εποχή για την Ευρώπη και ειδικότερα για την Ελλάδα, η οποία, σε μια περίοδο έξαρσης της τουρκικής προκλητικότητας, ποντάρει πολλά στη στρατηγική συμμαχία με το Παρίσι;
Τα προβλήματα της Γαλλίας είναι προβλήματα ευρωπαϊκά και παγκόσμια. Πρόκειται για μια από τις καλύτερες κοινωνίες στον κόσμο, που χρειάζεται διαρκές fine tuning για να προχωρεί. Νομίζω ότι σήμερα την υπονομεύει τόσο η αποχή όσο και οι εξτρεμιστικές τάσεις οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, δεν έλειπαν ποτέ. Υπάρχει κίνδυνος διαρκούς αναταραχής: Η Nupes πιστεύει στις εκδηλώσεις δρόμου και ενθαρρύνει τον έξαλλο ακτιβισμό που δεν θα βοηθήσει ούτε την οικονομία, ούτε την ποιότητα της ζωής.
Το ζήτημα είναι να καταλάβουν οι Γάλλοι, όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, ότι σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο -ο οποίος δεν μπορεί, είναι εντελώς αδύνατο, να επιστρέψει στην κατάσταση πριν από την παγκοσμιοποίηση- χρειάζεται ευρύτερο όραμα, ότι το εθνικό όραμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Μόνο ο Μακρόν έχει αυτό το όραμα.
Όσο για μας, πιστεύω όλες οι άλλες πολιτικές δυνάμεις στη Γαλλία μας θεωρούν καθυστερημένους Βαλκάνιους. Ο Μελανσόν περιφρονεί ακόμα και τους Έλληνες ομοϊδεάτες του: Δεν τους συγχωρεί την «κωλοτούμπα». Δεν πρέπει να υποτιμάμε ούτε το πολιτικό ταλέντο, ούτε τη φιλοδοξία του Μελανσόν που αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια παράγοντα αλλαγών στο γαλλικό πολιτικό τοπίο: Ο Μελανσόν είναι αποσταθεροποιητικός για τη Γαλλία. Θέλει να ηγηθεί μιας ευρείας πολυσυλλεκτικής Αριστεράς ισοπεδώνοντας τις εσωτερικές διαφορές και παρά τις φιλοδοξίες του για την προεδρία ή την πρωθυπουργία είναι υπερβολικά εσωστρεφής, αδιαφορεί για τις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποθέσεις.
Θέλω να πω ότι με αυτή την πολιτική, που θα χρειαζόμουν πολλές σελίδες για να αναλύσω, ο Μελανσόν οδηγεί την αριστερά σε ενδόρρηξη και δίνει μια ιδέα για το πόσο σεχταριστικός θα ήταν σε θέση εκτελεστικής εξουσίας. Όλα αυτά δεν είναι ακριβώς αχαρτογράφητα, ενέχουν όμως το ενδεχόμενο εκπλήξεων.
