Από τότε που ο Ουίνστον Τσόρτσιλ επινόησε τη φράση αυτή μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι πολιτικοί εξυμνούν την «ειδική σχέση» μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας.
Υπό τη δεύτερη κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η Βρετανία θα αρκεστεί σε μια απλώς λειτουργική σχέση με την πρώην αποικία της που μετατράπηκε στον πιο σημαντικό σύμμαχό της, όπως αναφέρει το Associated Press.
Καθώς ο Τραμπ απειλεί να επιβάλει δασμούς στους γείτονες της Αμερικής, σκέφτεται να αγοράσει τη Γροιλανδία και προτείνει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να «αναλάβουν» και να ανοικοδομήσουν τη Γάζα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ τρέχει να ενισχύσει τη διπλωματική και οικονομική άμυνά της για μια ταραχώδη νέα διατλαντική εποχή.
«Βρισκόμαστε σε τόσο αχαρτογράφητα νερά που όποιος ισχυρίζεται ότι ξέρει τι συμβαίνει, απλώς λέει ψέματα», δήλωσε η Κάθλιν Μπερκ, ομότιμη καθηγήτρια στο University College του Λονδίνου και ειδικός στις σχέσεις ΗΠΑ-Βρετανίας.
Υψηλό διακύβευμα για τον απεσταλμένο της Βρετανίας στην Ουάσινγκτον
Βρετανοί αξιωματούχοι λένε ότι ο Στάρμερ ελπίζει να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον τις επόμενες εβδομάδες, αλλά δεν έχει λάβει ακόμη πρόσκληση από τον Τραμπ.
Εν τω μεταξύ, βαρύ φορτίο επωμίζεται ο νέος πρεσβευτής της Βρετανίας στην Ουάσινγκτον, Πίτερ Μάντελσον επωμίζεται βαρύ φορτίο. Ο Μάντελσον, μια σημαντική προσωπικότητα του Εργατικού Κόμματος του Στάρμερ, που υπηρέτησε στις κυβερνήσεις των πρώην πρωθυπουργών Τόνι Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν, αντικαθιστά τη βετεράνο διπλωμάτη Κάρεν Πιρς, η οποία έχαιρε ευρείας εκτίμησης τόσο από τους Δημοκρατικούς όσο και από τους Ρεπουμπλικανούς στην Ουάσινγκτον.
Είναι σπάνιο για έναν πολιτικό να του ανατίθεται μια σημαντική θέση πρεσβευτή του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Μάντελσον κάποτε αποκάλεσε τον Τραμπ «κίνδυνο για τον κόσμο» - λόγια που τώρα λέει ότι ήταν «κακώς εκτιμημένα και λάθος», σύμφωνα με τον ίδιο.
Αλλά ορισμένοι αναλυτές βλέπουν τον Μάντελσον ως μια έξυπνη επιλογή. Μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που παραιτήθηκε δύο φορές από την κυβέρνηση λόγω καταγγελιών για οικονομικές ή ηθικές ατασθαλίες, έχει - όπως και ο Τραμπ - επανειλημμένα ανακάμψει. Η μαεστρία του στην πολιτική ίντριγκα του χάρισε το παρατσούκλι «Πρίγκιπας του Σκότους».
Η Τζιλ Ράτερ, ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου για την Κυβέρνηση, δήλωσε ότι ο Μάντελσον είναι «ένα σημαντικό πολιτικό ταλέντο» με οικονομική εμπειρογνωμοσύνη από τη θητεία του ως Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ μεταξύ 2004 και 2008.
Εκτός από τη διπλωματική επιρροή, η Βρετανία σχεδιάζει να αξιοποιήσει ένα άλλο βασικό πλεονέκτημα: Τη βασιλική οικογένεια. Εξήρε την εκλιπούσα βασίλισσα Ελισάβετ Β', η οποία τον φιλοξένησε στο παλάτι του Μπάκιγχαμ κατά τη διάρκεια μιας κρατικής επίσκεψης το 2019, και δήλωσε ότι είχε μια «υπέροχη συζήτηση» με τον πρίγκιπα Ουίλιαμ όταν οι δύο άνδρες συναντήθηκαν τον Δεκέμβριο.
Μια επανειλημμένη επίσκεψη του Τραμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται πιθανή.
Εγκλωβισμένος στη μέση με την ΕΕ
Ορισμένοι πολιτικοί στα δεξιά της βρετανικής πολιτικής βλέπουν την επιστροφή του Τραμπ ως μια ευκαιρία για βαθύτερους εμπορικούς δεσμούς μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, ίσως ακόμη και για μια πολυπόθητη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.
Οι συνομιλίες για μια εμπορική συμφωνία ξεκίνησαν μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2020, αλλά ναυάγησαν σε θέματα όπως η γεωργία.
Μια περαιτέρω επιπλοκή είναι η επιθυμία του Στάρμερ για στενότερο εμπόριο με την ΕΕ στο πλαίσιο μιας «επανεκκίνησης» με το μπλοκ μετά από χρόνια οξύτητας για το Brexit. Ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΕ, η Βρετανία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πίεση για να επιλέξει πλευρά.
«Σίγουρα η επιλογή είναι προφανής», δήλωσε ο νομοθέτης του Συντηρητικού Κόμματος Τζον Κούπερ κατά τη διάρκεια πρόσφατης συζήτησης στο Κοινοβούλιο. «Η Ευρώπη ξεθωριάζει, με σκληρή ανάπτυξη εν μέσω πολιτικής αναταραχής».
«Στο τέλος της ημέρας, η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μαζί και έτσι πρέπει να βρουν διαφορετικούς τρόπους συνεργασίας».
Πίεση για το εμπόριο και την άμυνα
Ο Τραμπ έχει ήδη εντείνει την πίεση σε μακροχρόνιους συμμάχους, ανακοινώνοντας ότι θα επιβάλει δασμούς σε όλα τα αγαθά από τον Καναδά και το Μεξικό, αλλά στη συνέχεια τους ανέβαλε αφού έλαβε δεσμεύσεις από τις δύο χώρες να ενισχύσουν την ασφάλεια των συνόρων.
Ωστόσο, ο Τραμπ έχει προτείνει ότι η Βρετανία θα μπορούσε να αποφύγει παρόμοιους δασμούς. «Νομίζω ότι αυτό μπορεί να διευθετηθεί», δήλωσε.
Η Βρετανία ωφελείται από το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις επίσημες αμερικανικές στατιστικές, οι ΗΠΑ πωλούν περισσότερα αγαθά εκεί από όσα εισάγουν.
Η χώρα αντιμετωπίζει επίσης πιέσεις από τον Τραμπ να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες. Ο Τραμπ αμφισβητεί εδώ και καιρό την αξία του ΝΑΤΟ και απειλεί να μην υπερασπιστεί τα μέλη της συμμαχίας που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους των αμυντικών δαπανών.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει πει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να δαπανούν τουλάχιστον το 5% του εισοδήματός τους για την άμυνα, από τον τρέχοντα στόχο του 2%. Η Βρετανία δαπανά το 2,3% του ΑΕΠ για την άμυνα και λέει ότι θα αυξήσει το ποσοστό αυτό στο 2,5%.
«Το μόνο πράγμα στο οποίο θα δώσουν προσοχή οι Αμερικανοί είναι ο αμυντικός προϋπολογισμός, διότι η Βρετανία άρχισε να χάνει τη μόχλευση με τις ΗΠΑ, όταν ο στρατός και το ναυτικό της άρχισαν να μειώνονται τη δεκαετία του 1970», δήλωσε ο Μπαρκ.
Η Βρετανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Ουκρανίας στον πόλεμό της κατά της εισβολής της Ρωσίας - έναν πόλεμο που ο Τραμπ θέλει να τερματίσει, με όρους που παραμένουν ασαφείς. Ο Στάρμερ και οι αξιωματούχοι του ελπίζουν να πιέσουν την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μην εγκαταλείψει την Ουκρανία ή να μην υποστηρίξει μια συμφωνία ευνοϊκή για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Έρχεται το απροσδόκητο
Είναι αδύνατο να προετοιμαστεί κανείς για όλα όσα θα μπορούσαν να φέρουν τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Ο Ρούτερ δήλωσε ότι οι υπουργοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να σκεφτούν το αδιανόητο. Για παράδειγμα, τι θα συμβεί αν οι βαθιές περικοπές στις ρυθμίσεις και στον κυβερνητικό μηχανισμό σημαίνουν ότι τμήματα των ΗΠΑ αρχίζουν να αποτυγχάνουν;
«Πότε θα πρέπει να προειδοποιήσετε τον κόσμο να μην πετάει προς τις ΗΠΑ, καθώς πια δεν εμπιστευόμαστε τους κανονισμούς σας για τις αερομεταφορές;» είπε.
Η Λέσλι Βιντζαμούρι, Αμερικανίδα συγγραφέας, δήλωσε ότι τα επόμενα χρόνια θα δοκιμάσουν μέχρις εσχάτων την ιστορική δύναμη της Βρετανίας στη διπλωματία.
«Η πρόκληση είναι ότι δεν ξέρουμε τι πρόκειται για με την υποστήριξη της Αμερικής προς την Ουκρανία και την ασφάλεια της Ευρώπης», είπε. « Και αυτό, νομίζω, θα είναι το πολύ πιο δύσκολο κομμάτι».
