Ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε και η Ευρώπη είναι, όπως όλα δείχνουν, ο επόμενος του στόχος. Αφού επέβαλε δασμούς 10% στην Κίνα, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έχει στρέψει τα βέλη του προς την Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνοντας ότι θα επιβάλει σίγουρα δασμούς στις εισαγωγές.
Απέναντι σε αυτές τις απειλές, οι Ευρωπαίοι εξετάζουν τώρα τα όπλα που έχουν στη δική τους φαρέτρα. Και ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποσχέθηκε αποφασιστικά αντίποινα, ορισμένοι ηγέτες προσπάθησαν να κρατήσουν μια πιο συμβιβαστική στάση, με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς να τείνει κλάδον ελαίας στον Τραμπ για την επίλυση των όποιων εκκρεμών διαφορών ανάμεσα στους δυο εταίρους.
Ένας εμπορικός πόλεμος είναι ένας νέος πονοκέφαλος για την ΕΕ. Το μπλοκ είναι σημαντικός εξαγωγέας προς τις ΗΠΑ και οι δασμοί θα επέφεραν σημαντικό πλήγμα στις ευρωπαϊκές εταιρείες αλλά και τους καταναλωτές. Και ενώ συνήθως κανείς δεν βγαίνει αλώβητος από μια εμπορική διαμάχη, ορισμένοι τομείς - και χώρες - έχουν να χάσουν περισσότερα από άλλους, γράφει το Politico που σε ανάλυσή του εξετάζει ποιες χώρες και ποιες εξαγωγές κινδυνεύουν περισσότερο.
Το διμερές εμπόριο ΕΕ – ΗΠΑ σε αριθμούς
Οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με το συνολικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών να υπερβαίνει το 1,5 τρισεκατομμύριο ευρώ το 2023.
Το ίδιο έτος, σύμφωνα με τον πίνακα που δημιούργησε το Politico, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ άγγιξαν τα 500 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές βρισκόντουσαν κοντά στα 300 δισ. Ευρώ. Ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ είναι η Κίνα, όπου, αντιθέτως, η ΕΕ παρουσιάζει έλλειμμα: Οι εισαγωγές από την Κίνα το 2023 ξεπέρασαν τα 500 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές δεν άγγιξαν τα 250 δισ. ευρώ.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα βάλει στο στόχαστρο τις δήθεν "αθέμιτες" εμπορικές πρακτικές της ΕΕ, κατηγορώντας την για το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με το μπλοκ, το οποίο ανήλθε σε περίπου 157 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023. Ωστόσο, όταν λαμβάνονται υπόψη τις υπηρεσίες, το έλλειμμα αυτό αντισταθμίζεται σημαντικά. Οι ΗΠΑ είχαν πλεόνασμα 109 δισ. ευρώ στις υπηρεσίες στο διμερές εμπόριο με ΕΕ.
Η ΕΕ είναι καθαρός εξαγωγέας των ΗΠΑ όσον αφορά τα αγαθά και καθαρός εισαγωγέας όσον αφορά τις υπηρεσίες.
Τι πουλάει και τι αγοράζει η ΕΕ;
Σε περίπτωση που ο Τραμπ επιβάλει γενικούς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων και μηχανημάτων, καθώς και οι φαρμακευτικές εταιρείες θα δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα. Πυρηνικοί αντιδραστήρες, μηχανήματα και συσκευές βρίσκονται στην κορυφή των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, ενώ ακολουθούν τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα αυτοκίνητα.
H ΕΕ εξήγαγε οχήματα αξίας άνω των 90 δισεκατομμυρίων ευρώ στις ΗΠΑ το 2023 - ένα ευαίσθητο σημείο για τον Τραμπ, ο οποίος παραπονέθηκε ότι οι χώρες της ΕΕ "μας στέλνουν αυτοκίνητα κατά εκατομμύρια", αλλά "δεν δέχονται τα ξένα προϊόντα μας και δεν παίρνουν τα αυτοκίνητά μας". Ο ισχυρισμός αυτός δεν ωστόσο είναι απολύτως σωστός. Η ΕΕ αγόρασε αμερικανικά οχήματα αξίας σχεδόν 14 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2023, ομολογουμένως πολύ λιγότερα από όσα πούλησε. Αγόρασε όμως ορυκτά καύσιμα, ορυκτέλαια, αντιδραστήρες, λέβητες, μηχανήματα και φαρμακευτικά προϊόντα.
Εάν η Κομισιόν τηρούσε την υπόσχεσή της να προβεί σε αντίποινα κατά των αμερικανικών δασμών, θα βρισκόταν σε δύσκολη θέση.
Στο πλαίσιο του σχεδίου της για τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών, η ΕΕ στηρίζεται όλο και περισσότερο στις ΗΠΑ, οι οποίες είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος εταίρος του μπλοκ σε φυσικό αέριο και ο μεγαλύτερος προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Η Κομισιόν θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ του να χτυπήσει τις ΗΠΑ εκεί που πονάει και της διατήρησης του ενεργειακού εφοδιασμού του μπλοκ.
Ποιος εξάγει περισσότερο στις ΗΠΑ;
Ορισμένες χώρες θα βίωναν τις συνέπειες ενός εμπορικού πολέμου πιο έντονα από άλλες. Μόνο η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιρλανδία αντιπροσώπευαν πάνω από το 50% των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το 2023.
Ακολουθούν οι Σουηδία, η Αυστρία και η Φινλανδία, με την Ελλάδα να βρίσκεται στη 13η θέση, με εξαγωγικό πλεόνασμα το 2023.
Οι δασμοί στα αυτοκίνητα - οι οποίοι αποφεύχθηκαν οριακά κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ - θα επέφεραν ένα δυνητικά θανατηφόρο πλήγμα στις ευρωπαϊκές (και συγκεκριμένα στις γερμανικές) αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες ήδη αντιμετωπίζουν μειωμένες πωλήσεις και ανησυχίες σχετικά με μια πιθανή "πλημμύρα” κινεζικών αυτοκινήτων στην ευρωπαϊκή αγορά.
Επιπλέον, πολλές από αυτές τις εταιρείες έχουν δραστηριότητες στο Μεξικό - άλλος ένας στόχος του Τραμπ. Εάν οι εν λόγω δασμοί τεθούν σε ισχύ, θα βρεθούν αντιμέτωπες με την ακριβή επιλογή να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ.
Τι θα κάνει η ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προτείνει μείωση δασμών στις εισαγωγές αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ ως μέρος συμφωνίας για την αποφυγή εμπορικού πολέμου με τον Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με υψηλόβαθμο ευρωβουλευτή.
Ο Μπερντ Λανγκ, ο οποίος είναι επικεφαλής της επιτροπής εμπορίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχει γνώση των συνομιλιών για την αποκλιμάκωση των εντάσεων με τον Λευκό Οίκο, δήλωσε στους Financial Times ότι το μπλοκ ήταν πρόθυμο να μειώσει τον δασμό του 10% πιο κοντά προς το 2,5% που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ για τις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων.
«Μπορούμε να προσπαθήσουμε να έχουμε μια συμφωνία πριν κλιμακώσουμε το κόστος και τους δασμούς», είπε ο Λανγκ.
Το μπλοκ θα προσφερόταν να αγοράσει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο και στρατιωτικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ, «καθώς επίσης να κοιτάξει για χαμηλότερους δασμούς για τα αυτοκίνητα», πρόσθεσε.
Η ΕΕ ελπίζει να αποφύγει έναν επιζήμιο εμπορικό πόλεμο βρίσκοντας τρόπους να μειώσει το εμπορικό της πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, κάτι που ο Τραμπ έχει αναφέρει συχνά ως λόγο για επιβολή τιμωρητικών μέτρων. Στην πρώτη θητεία του Τραμπ, οι Βρυξέλλες μείωσαν τους δασμούς του μπλοκ στους αστακούς και προσφέρθηκαν να αγοράσουν περισσότερο LNG και σπόρους σόγιας, γεγονός που περιόρισε την εμπορική διαμάχη στον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Η αυτοκινητοβιομηχανία της Ε.Ε. στηρίζει την πρόταση, είπαν αξιωματούχοι των Βρυξελλών στους FT. Ο κλάδος φοβάται ότι ο Τραμπ θα εκπληρώσει την απειλή του να επιβάλει δασμούς αφότου παραπονέθηκε ότι οι Ευρωπαίοι «δεν αγοράζουν τα αυτοκίνητά μας, δεν παίρνουν τα αγροτικά προϊόντα μας, δεν παίρνουν σχεδόν τίποτα και τους παίρνουμε τα πάντα».
Οι μειωμένοι δασμοί για τα αυτοκίνητα - απόφαση που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως εκπρόσωπος του μπλοκ για την εμπορική πολιτική - θα ισχύουν επίσης για την Κίνα και άλλες χώρες σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ.
«Έχουμε παγιοποιημένους δασμούς για τα αυτοκίνητα στον ΠΟΕ στο 10%, αλλά ας πούμε, για να δείξουμε στον κόσμο ότι έχουμε δίκαιες σχέσεις, ίσως είναι δυνατό να τους μειώσουμε», είπε ο Λανγκ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι θα ανακοινώσει ανταποδοτικούς δασμούς την επόμενη εβδομάδα, προχωρώντας σε μεγάλη κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου που έχει κηρύξει στους οικονομικούς εταίρους της χώρας.
Ο Τραμπ έκανε την εν λόγω ανακοίνωση κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σιγκέρου Ισίμπα στην Ουάσιγκτον, χωρίς να προσδιορίσει ποιες χώρες θα πληγούν.
Η προώθηση ανταποδοτικών δασμών ήταν από καιρό επιδίωξη του Τραμπ και ορισμένων από τους κορυφαίους συμβούλους του. Ο ίδιος δεσμεύτηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του ότι θα προωθήσει νομοθεσία που θα του δίνει την εξουσία να πλήττει οποιαδήποτε χώρα επιβάλλει δασμούς σε προϊόν κατασκευής των ΗΠΑ, με «τον ίδιο ακριβώς δασμό».
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα παραπονεθεί για εισφορές που επιβάλλουν άλλα κράτη στα αμερικανικά προϊόντα, υποστηρίζοντας ότι η χώρα χρειάζεται «δίκαιες συμφωνίες», παρόλο που παράλληλα απειλεί με σαρωτικούς δικούς του δασμούς τις εισαγωγές χάλυβα, φαρμακευτικών προϊόντων, πετρελαίου και άλλων βασικών αγαθών.
Έχει βάλει στο στόχαστρο τον φόρο προστιθέμενης αξίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ελάχιστο συντελεστή 15% που μπορεί να αυξηθεί σημαντικά για ορισμένες χώρες.
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί την απειλή των δασμών για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση απέναντι σε άλλες χώρες σε σειρά θεμάτων, όπως η παράνομη μετανάστευση, το λαθρεμπόριο φαιντανύλης, αλλά και τα εμπορικά ελλείμματα.
Με πληροφορίες από Politico, Financial Times, Bloomberg
