«Λευκός καπνός» βγήκε στις Βρυξέλλες το βράδυ της Πέμπτης (06/03) καθώς οι ηγέτες της ΕΕ που συμμετέχουν στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, συνυπέγραψαν κείμενο σχετικά με τον τρόπο ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών σε όλο το μπλοκ, χρησιμοποιώντας μια σειρά νέων χρηματοδοτικών μέσων.
Ωστόσο, η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν απέρριψε τα συμπεράσματα της ΕΕ για τη στήριξη της Ουκρανίας και μπλόκαρε τη δήλωση των 27 ηγετών, που αφορά στον τρόπο με τον οποίο θα συνεχιστεί η ροή όπλων προς το Κίεβο.
Συγκεκριμένα ο κ. Όρμπαν αρνήθηκε να υπογράψει τα συμπεράσματα της ΕΕ σχετικά με την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, μόνον οι 26 από τις 27 χώρες - μέλη της Ένωσης συμφώνησαν για τη στήριξη του Κιέβου.
Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Άμυνα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τα συμπεράσματα για την Άμυνα, χαιρετίζοντας την πρόταση της Επιτροπής για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο «σε όλα τα κράτη-μέλη».
Στα συμπεράσματα επισημαίνεται ότι η ΕΕ θα επιταχύνει την κινητοποίηση των απαραίτητων μέσων και της χρηματοδότησης προκειμένου να ενισχύσει την ασφάλεια της ΕΕ και την προστασία των πολιτών της.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «η ΕΕ θα ενισχύσει τη συνολική αμυντική της ετοιμότητα, θα μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις, θα αντιμετωπίσει τα κρίσιμα κενά όσον αφορά τις δυνατότητές της και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση ανάλογα σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε να είναι σε θέση να προμηθεύει καλύτερα εξοπλισμό στις απαιτούμενες ποσότητες και στον απαιτούμενο ρυθμό. Αυτό θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής και τεχνολογικής ανταγωνιστικότητας».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και την άμυνα της Ευρώπης και, μεταξύ άλλων: «Χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει στο Συμβούλιο την ενεργοποίηση, με συντονισμένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο, και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη μέλη».
Καλωσορίζεται, επίσης, η πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για ένα νέο μέσο της ΕΕ που θα παρέχει στα κράτη μέλη δάνεια που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει την πρόταση αυτή επειγόντως.
Ομοίως, καλωσορίζεται η πρόσφατη επιστολή της προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα σχέδια για ενίσχυση της υποστήριξης της Τράπεζας προς την ευρωπαϊκή βιομηχανία ασφάλειας και άμυνας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τις λειτουργίες και την ικανότητα χρηματοδότησής της, και καλεί το Συμβούλιο των Διοικητών της ΕΤΕπ να συνεχίσει επειγόντως να προσαρμόζει τις πρακτικές της ΕΤΕπ για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία, στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης για την αμυντική βιομηχανία και η Επιτροπή καλείται να εξετάσει σχετικά μέτρα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσδιορίζει τον κατάλογο τομέων προτεραιότητας για δράση σε επίπεδο ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με το έργο που έχει ήδη γίνει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ: αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων ακριβείας βαθιάς κρούσης· πυραύλους και πυρομαχικά, drones και συστήματα anti-drone, στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων σε σχέση με την προστασία του Διαστήματος και των υποδομών ζωτικής σημασίας, στρατιωτική κινητικότητα, κυβερνοχώρος, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.
Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι η προστασία και η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ συμβάλλει στην ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές που θέτουν η Ρωσία και η Λευκορωσία.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τις απειλές στα υπόλοιπα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τονίζει τη σημασία της άμυνάς τους.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι μια ισχυρότερη και πιο ικανή ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συμβάλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει, για τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας. Καλεί, επίσης, τα κράτη-μέλη της ΕΕ που είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να συντονιστούν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2025.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας με ομοϊδεάτες εταίρους εκτός ΕΕ.
Επισημαίνεται ότι τα παραπάνω δεν θίγουν τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών-μελών και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών-μελών, σύμφωνα με τις Συνθήκες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι «προσβλέπει στη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας», που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί τα μέσα Μαρτίου, και σημειώνει ότι θα επανέλθει στο θέμα της Άμυνας στις Συνόδους του Μαρτίου και του Ιουνίου.
Διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο των συμπερασμάτων
Παρέμβαση Μητσοτάκη στη Σύνοδο Κορυφής: Η ασφάλεια δεν μπορεί να περιορίζεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης
Για την ανάγκη συνολικής εξέτασης της ασφάλειας της ευρωπαϊκής Ηπείρου έκανε λόγο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την παρέμβαση του για την ευρωπαϊκή άμυνα κατά την εν εξελίξει έκτακτη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η έννοια της ασφάλειας δεν μπορεί να περιορίζεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, καθώς υπάρχουν, όπως είπε, απειλές ασφάλειας και στα Δυτικά Βαλκάνια, τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός είχε εκπέμψει το μήνυμα ότι έχει έλθει η ώρα των μεγάλων αποφάσεων για την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής άμυνας καθώς και ότι οι αποφάσεις για περαιτέρω δημοσιονομική ευελιξία, προκειμένου τα κράτη - μέλη της Ένωσης να είναι σε θέση να προβαίνουν σε αμυντικές δαπάνες άνω του 2% του ΑΕΠ τους.
«Οι ώρες των μεγάλων αποφάσεων για την ΕΕ έχουν φτάσει»τόνισε μεταξύ άλλων ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν από λίγο από τις Βρυξέλλες και συνέχισε αναφέροντας ότι «σήμερα στο έκτακτο Συμβούλιο θα συζητήσουμε καταρχάς τις προτάσεις που έχει καταθέσει η πρόεδρος της Κομισιόν για το πώς μπορούμε δραστικά να ενισχύσουμε ως ΕΕ την αποτρεπτική μας δυνατότητα».
Εν συνεχεία, ο πρωθυπουργός είπε: «Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου διότι η Ελλάδα και εγώ προσωπικά αγωνιστήκαμε για πολύ καιρό προκειμένου να πείσουμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς πως αυτό που ξεκινάει σήμερα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό. Θέλω να χαιρετίσω ιδιαίτερα τις προτάσεις για δημοσιονομική ευελιξία, ώστε τα κράτη – μέλη που ήδη δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες να μπορούν ήδη να κάνουν και είναι πολύ σημαντικό η ευελιξία αυτή να αφορά όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Να ενθαρρύνει αυτούς που ξοδεύουν λίγα να ξοδέψουν περισσότερα, να επιβραβεύει αυτούς που ήδη ξοδεύουν πολλά να ξοδέψουν ίσως ακόμα περισσότερα για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό το ότι δημιουργούνται νέα εργαλεία από άλλους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και αυτό αποτελούσε μια πάγια ελληνική θέση και περιμένουμε την περαιτέρω εξειδίκευση των μέτρων στην επόμενη Σύνοδο. Στους κρίσιμους καιρούς που ζούμε η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα.
Ταυτόχρονα, στην προσπάθειά μας να στηρίξουμε την Ουκρανία για να επιτευχθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια να εμπλέξουμε τις ΗΠΑ, οι οποίες σε αυτό το νέο σχήμα διατηρήσιμης ειρήνης που θα βασίζεται πρώτα και πάνω από όλα στην ισχύ. Είναι σημαντικό να μπορούμε την επόμενη μέρα να παρέχουμε στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας και σε αυτό το σχήμα πρέπει να συμμετέχουν και οι ΗΠΑ και πρέπει διαρκώς να αγωνιζόμαστε να πείσουμε τις ΗΠΑ πως αυτό είναι και προς το δικό τους συμφέρον».
Παράλληλα, ζήτησε δημοσιονομική ευελιξία για όλα τα κράτη-μέλη, ως κίνητρο για να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
«Η Ελλάδα και εγώ προσωπικά αγωνιζόμαστε εδώ και πολύ καιρό για να μπορέσουμε να πείσουμε τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ότι αυτό που ξεκινά σήμερα θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε.
Η Ελλάδα δαπανά ήδη πάνω από το 3,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της για την άμυνα, πολύ πάνω από την κατευθυντήρια γραμμή του 2% για τα μέλη του ΝΑΤΟ.
Ζελένσκι: «Δεν αισθανόμαστε μόνοι»
Την ίδια ώρα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που είχε σήμερα στις Βρυξέλλες, συζήτησε για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας και της Ευρώπης, καθώς και για τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας συναντήθηκε με ηγέτες της ΕΕ καθώς και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Είμαι ευγνώμων για την ηγεσία στη συζήτηση για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης και την ενδυνάμωση της Ουκρανίας, καθώς και για όλη την υποστήριξη στην πορεία προς μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη», δήλωσε.
«Είναι πολύ σημαντικό ότι οι Ουκρανοί δεν είναι μόνοι - το νιώθουμε και το γνωρίζουμε».
Παράλληλα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε του ηγέτες της EE να υποστηρίξουν την πρόταση για εκεχειρία σε αέρα και θάλασσα με σκοπό την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία.
«Όλοι πρέπει να διασφαλίσουν ότι η Ρωσία, ως η μοναδική πηγή αυτού του πολέμου, θα αποδεχθεί την ανάγκη να τερματισθεί. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο μορφές κατάπαυσης του πυρός που είναι εύκολο να καθιερωθούν και να παρακολουθούνται, πιο συγκεκριμένα, δηλαδή, όχι επιθέσεις σε ενεργειακές και άλλες αστικές υποδομές- εκεχειρία στους πυραύλους, βόμβες και μεγάλου βεληνεκούς μη επανδρωμένα αεροσκάφη και το δεύτερο εκεχειρία στη θάλασσα, που σημαίνει όχι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Μαύρη Θάλασσα» είπε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Συνάντηση Ζελένσκι - Μακρόν στο περιθώριο της έκτακτης Συνόδου Κορυφής
Νωρίτερα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάθισε με τον Ουκρανό ηγέτη στο περιθώριο της Συνόδου για να εξετάσουν τις τελευταίες ιδέες και τα σχέδια για την Ουκρανία, καθώς συνεχίζουν να εργάζονται πάνω σε μια πρόταση που θα μπορούσε να ικανοποιήσει την αμερικανική κυβέρνηση υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και να συμβάλει στην επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης που ζητούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Σημειώνεται πως η Γαλλία ανέλαβε να προμηθεύει την Ουκρανία με στρατιωτικές πληροφορίες, μετά το σχετικό μπλόκο του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Τουρκία είναι έτοιμη να στείλει ειρηνευτικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αν χρειαστεί
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία θα μπορούσε να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής αποστολής, δήλωσε την ίδια ώρα πηγή του τουρκικού υπουργείου Άμυνας.
«Το θέμα της συμβολής σε μια αποστολή θα εξεταστεί εάν κριθεί απαραίτητο για την εγκαθίδρυση της περιφερειακής σταθερότητας και ειρήνης και θα αξιολογηθεί αμοιβαία με όλα τα σχετικά μέρη», δήλωσε η πηγή στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.
Υπήρχαν εικασίες σχετικά με το ποιος θα μπορούσε να συμμετάσχει στον λεγόμενο «συνασπισμό των προθύμων» από τότε που ανακοινώθηκε από τον σερ Κίρ Στάρμερ ότι η πρωτοβουλία θα καθοδηγείτο από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία.
Η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ. Μιλώντας ανώνυμα, η τουρκική πηγή δήλωσε δεν έχουν ληφθεί ακόμη συγκεκριμένες αποφάσεις.
Εάν η Τουρκία επρόκειτο να αναπτύξει στρατεύματα, η πηγή τόνισε ότι θα πρέπει πρώτα να κηρυχθεί εκεχειρία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και οι αρχικές αναπτύξεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν μονάδες μη μαχητών για την παρακολούθηση της εκεχειρίας.
Η Κύπρος δεν επιθυμεί την εμπλοκή της Τουρκίας στις ευρωπαϊκές συνομιλίες για την Ουκρανία
Ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η Τουρκία δεν πρέπει να εμπλακεί στις συζητήσεις με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία, επειδή «εκμεταλλεύεται τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας προς όφελός της».
«Η Τουρκία είναι η χώρα που παραβιάζει συνεχώς τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας», δήλωσε ο κ. Χριστοδουλίδης.
