Η διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας σε χώρες της ΕΕ τερματίστηκε σήμερα, Πρωτοχρονιά, για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991.
Μια εξέλιξη που σηματοδοτεί το τέλος της εποχής που η Ευρωπαϊκή Ένωση εφοδιαζόταν με φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο, όπως αναφέρει το BBC.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι είχε τονίσει ότι η χώρα δεν θα επέτρεπε στη Ρωσία «να κερδίζει πρόσθετα δισεκατομμύρια με το αίμα μας» και είχε δώσει περιθώριο ενός έτους στην ΕΕ να προετοιμαστεί.
H Κομισιόν έσπευσε να υποβαθμίσει τον αντίκτυπο από τη σημερινή διακοπή των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας λέγοντας πως ήταν αναμενόμενη και πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προετοιμασμένη γι' αυτή.
«Η ευρωπαϊκή υποδομή φυσικού αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παράσχει μη ρωσικής προέλευσης αέριο στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών», δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν.
«Έχει ενισχυθεί από το 2022 με νέες δυνατότητες εισαγωγής LNG» (υγροποιημένου φυσικού αερίου), πρόσθεσε, αλλά η Σλοβακία αντιμετωπίζει ήδη προβλήματα τροφοδοσίας και η Μολδαβία, που δεν μέλος της ΕΕ, βιώνει ήδη ελλείψεις.
Ο αντίκτυπος στην Ευρώπη
Η Ρωσία μπορεί να στέλνει ακόμη φυσικό αέριο στην Ουγγαρία, τη Σερβία και την Τουρκία μέσω του αγωγού TurkStream της Μαύρης Θάλασσας.
Η Ρωσία εξήγαγε φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας από το 1991, αλλά η Gazprom PJSC σταμάτησε σήμερα στις 08:00 π.μ ώρα Μόσχας τις προμήθειες καθώς έληξαν οι πενταετείς συμφωνίες διαμετακόμισης με το Κίεβο.
Και μολονότι οι άμεσες επιπτώσεις δεν είναι τόσο δυσμενείς, ο στρατηγικός και συμβολικός αντίκτυπος για ολόκληρη την Ευρώπη είναι τεράστιος, σύμφωνα με το BBC.
Η Ρωσία απώλεσε μια σημαντική αγορά, μολονότι ο πρόεδρός της, Βλαντίμιρ Πούτιν, υποστηρίζει ότι οι χώρες της ΕΕ είναι που θα υποφέρουν περισσότερο. Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ένωση μείωσε σημαντικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 10% του φυσικού αερίου που εισήγαγε το 2023 η Ένωση ήταν ρωσικής προέλευσης - έναντι 40% το 2021. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη της στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, περιλαμβανομένης της Αυστρίας και της Σλοβακίας, συνέχισαν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες ρωσικού αερίου.
Οι αντιδράσεις των χωρών
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ουγγαρία και η Σλοβακία είχαν διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι η ροή θα σταματούσε στις 31 Δεκεμβρίου χωρίς να υπάρχουν πραγματικές, άμεσες και αξιόπιστες εναλλακτικές επιλογές.
Η διακοπή της διαμετακόμισης του αερίου μέσω της Ουκρανίας θα έχει «δραστικό» αντίκτυπο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όχι στη Ρωσία, δήλωσε σήμερα ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο.
Ο εν λόγω φιλορώσος Σλοβάκος ηγέτης έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει πως ο τερματισμός της διαμετακόμισης θα κοστίσει στη Σλοβακία εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε απολεσθέντα έσοδα διαμετακόμισης και υψηλότερες δαπάνες για την εισαγωγή άλλου αερίου και έχει επίσης υποστηρίξει πως θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών του αερίου και του ηλεκτρικού στην Ευρώπη.
Ο Φίτσο είχε μεταβεί στις 22 Δεκεμβρίου στη Μόσχα για να επιχειρήσει να βρει μια λύση στο πρόβλημα.
Η αιφνιδιαστική αυτή επίσκεψή του είχε προκαλέσει το θυμό του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος κατηγόρησε το Φίτσο ότι θέλει «να βοηθήσει τον Πούτιν».
Από την πλευρά της η Αυστρία ανακοίνωσε πως ήταν έτοιμη για τον τερματισμό της διαμετακόμισης του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας και πως προμηθεύεται πλέον αέριο από άλλες πηγές, όπως σημεία τροφοδοσίας στη Γερμανία ή την Ιταλία, καθώς και από εγκαταστάσεις αποθήκευσης.
«Κάναμε αυτά που έπρεπε και είμαστε καλά προετοιμασμένοι γι' αυτό το σενάριο», ανέφερε σε δήλωσή της η αυστριακή υπουργός Ενέργειας Λεονόρε Γκεβέσλερ. «Η Αυστρία δεν εξαρτάται πλέον από τη Ρωσία για το αέριο και αυτό είναι καλό», πρόσθεσε.
Τέλος το φυσικό αέριο και στη Μολδαβία
Στο μεταξύ, η Gazprom πρόκειται να σταματήσει από σήμερα τις παραδόσεις φυσικού αερίου και στη Μολδαβία, στο πλαίσιο μιας οικονομικής διένεξης μ' αυτή την πρώην σοβιετική δημοκρατία, η οποία επανεξέλεξε μια φιλοευρωπαϊκά πρόεδρο.
Η αποσχισθείσα μολδαβική περιφέρεια της Υπερδνειστερίας έκοψε σήμερα την παροχή θέρμανσης και ζεστού νερού στα νοικοκυριά.
«Δεν υπάρχει θέρμανση ούτε ζεστό νερό», δήλωσε τηλεφωνικά στο Reuters από την Τιρασπόλ, τη μεγαλύτερη πόλη της Υπερδνειστερίας, μια εργαζόμενη της τοπικής ενεργειακής εταιρείας Tirasteploenergo, προσθέτοντας πως δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει η κατάσταση αυτή.
Η Υπερδνειστερία είναι μια φιλορωσική οντότητα που αποσχίσθηκε από την υπόλοιπη Μολδαβία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Προμηθευόταν ρωσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, αλλά αυτή η οδός ανεφοδιασμού έκλεισε σήμερα.
Με μήνυμα στον ιστότοπό της, η εταιρεία ενέργειας κάλεσε τους κατοίκους να ντύνονται με ζεστά ρούχα, οι οικογένειες να συγκεντρώνονται στο ίδιο δωμάτιο του σπιτιού, να κρεμούν κουβέρτες ή χοντρές κουρτίνες από τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες και να χρησιμοποιούν ηλεκτρικές θερμάστρες.
Σημειώνεται ότι από τα μέσα Δεκεμβρίου ισχύει κατάσταση έκτακτης ανάγκης διάρκειας 60 ημερών στον τομέα της ενέργειας.
Η πρόεδρος Μάια Σάντου κατηγόρησε το Κρεμλίνο για «εκβιασμό» που πιθανώς αποσκοπεί στην αποσταθεροποίηση της χώρας της πριν από τις γενικές εκλογές του 2025. Η κυβέρνηση της Μολδαβίας δήλωσε επίσης ότι προσέφερε βοήθεια στην Υπερδνειστερία.
Βέβαια, η ΕΕ έχει βρει εναλλακτικές πηγές στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από το Κατάρ και τις ΗΠΑ, καθώς και στο διοχετευόμενο αέριο από τη Νορβηγία, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τον Δεκέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδια για την πλήρη αντικατάσταση του φυσικού αερίου που διέρχεται από την Ουκρανία.
