Την αξία του ως πολύτιμος διαμεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Δύσης εν καιρώ πολέμου -και ας μην κατέγραψε μία άμεση διπλωματική επιτυχία με την αναβίωση της συμφωνίας της Μαύρης Θάλασσας για τα ουκρανικά σιτηρά στην παρούσα περίσταση- ήλθε να επιδείξει στο θέρετρο του Σότσι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπενθυμίζοντας παράλληλα προς πάσα χώρα και κατεύθυνση ότι στέκεται στρατηγικά αυτόνομος.
Είναι ο ηγέτης κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ που θα αποκλίνει από τη Συμμαχία όταν πιστεύει ότι αυτό είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας, και θα συγκλίνει πάλι για τον ίδιο λόγο. Θα καταδικάζει τη ρωσική εισβολή και θα προσφέρει βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ την ίδια στιγμή θα διευρύνει τους οικονομικούς δεσμούς με την επιτιθέμενη Μόσχα και θα αποκαλεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν «φίλο» του.
Μόλις λίγες ώρες αφότου οι ρωσικές δυνάμεις είχαν εξαπολύσει ένα ακόμη κύμα επιθέσεων με drone στην Οδησσό καταστρέφοντας υποδομές σιτηρών για να «στραγγαλίσουν» την ουκρανική οικονομία, οι κάμερες κατέγραψαν τους Ταγίπ Ερντογάν και Βλαντιμίρ Πούτιν να ανταλλάσσουν θερμή χειραψία το μεσημέρι της Δευτέρας στο Σότσι.
Έπειτα από συνομιλίες διάρκειας 90 λεπτών δεσμεύονταν επίσης μπροστά στις κάμερες για ακόμη πιο διευρυμένη διμερή συνεργασία, μιλώντας για την οικονομία, τον πυρηνικό σταθμό του Άκουγιου που κατασκευάζεται με εντατικούς ρυθμούς και επόμενα σχέδια για τον σταθμό στη Σινώπη, αλλά και την «προσφορά» Πούτιν να καταστεί η Τουρκία κόμβος μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου.
Στο σημαντικότερο «στοίχημα» Ερντογάν στο Σότσι, αυτό της αναβίωσης της συμφωνίας της Μαύρης Θάλασσας για τις εξαγωγές των ουκρανικών σιτηρών που ανέστειλε τον Ιούλιο η Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν παρουσιάστηκε άκαμπτος, λέγοντας ότι η Ρωσία προτίθεται να επανέλθει στη συμφωνία όταν ικανοποιηθούν οι όροι της και αρθούν οι περιορισμοί στις εξαγωγές των δικών της σιτηρών και λιπασμάτων.
«Θα είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το ενδεχόμενο αναβίωσης της συμφωνίας για τα σιτηρά και το είπα ξανά σήμερα στον κ. πρόεδρο [σ.σ. Ερντογάν] μόλις εφαρμοστούν πλήρως όλες οι συμφωνίες για την άρση των περιορισμών στις εξαγωγές ρωσικών γεωργικών προϊόντων», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν από κοινού με τον Τούρκο ομόλογό του μετά το πέρας των συνομιλιών.
«Η Δύση μας εξαπατούσε. Το 70% των τροφίμων που αποστέλλονταν κατευθυνόταν στις ανεπτυγμένες χώρες. Μόνο το 3% έφτασε στις φτωχές χώρες. Δεν τήρησαν καμία από τις υποσχέσεις τους», επέμεινε επαναλαμβάνοντας το «κατηγορώ» ότι τα φορτία δεν είχαν προορισμό τις χώρες που έχουν περισσότερο ανάγκη τα ουκρανικά σιτηρά. Πάντως, παράλληλα ανέφερε πως ο τερματισμός της συμφωνίας για τις εξαγωγές των σιτηρών δεν επηρέασε ιδιαίτερα την παγκόσμια αγορά, προσθέτοντας πως η συνεισφορά της Ουκρανίας είναι μικρή «και θα μικρύνει κι άλλο»…
Από πλευράς Ηνωμένων Εθνών -υπό την αιγίδα των οποίων, και με τουρκική μεσολάβηση- είχε συναφθεί η αρχική συμφωνία του Ιουλίου του 2022- ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες, είχε ήδη γνωστοποιήσει τη διαβίβαση προς τη Μόσχα επιστολή με σειρά συγκεκριμένων προτάσεων που, όπως ανέφερε, λαμβάνουν υπ' όψη τα ρωσικά αιτήματα «για την εξασφάλιση αποτελεσματικότερης πρόσβασης των ρωσικών τροφίμων και λιπασμάτων στις παγκόσμιες αγορές σε προσιτές τιμές» και θα επιτρέψουν τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών για την ανανέωση της συμφωνίας «σε μόνιμη βάση».
Οι προτάσεις όπως έχει καταστεί σαφές δεν ικανοποιούν τη Ρωσία, και η «αποστολή» Ερντογάν στο Σότσι ήταν ακριβώς να εξασφαλίσει τη βελτίωση του συνολικού πλαισίου τους από αμφότερες τις πλευρές ώστε ο ΟΗΕ να επανέλθει, η Ρωσία να συμφωνήσει, και εκείνος να εξασφαλίσει τελικά μία νέα διπλωματική επιτυχία προς ανάδειξη του διεθνούς ρόλου του. Μένει το προσεχές διάστημα να διαφανεί εάν το «στοίχημα» θα πετύχει. Σίγουρα, ο Τούρκος πρόεδρος θα ήθελε να ανέβει προσεχώς στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ μαζί με μία νέα συμφωνία που θα έχει συναφθεί υπό τη διαμεσολάβησή του.
Στο Σότσι ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία προετοιμάζει μαζί με τα Ηνωμένα Έθνη νέες προτάσεις. «Θεωρούμε εφικτό να επιτύχουμε αποτελέσματα», επισήμανε ενώ ταυτόχρονα από το Κίεβο γινόταν γνωστό ότι επίκειται τηλεφωνική επικοινωνία του Τούρκου προέδρου με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Η Ουκρανία πρέπει να αμβλύνει τις προσεγγίσεις της προκειμένου να είναι δυνατή η λήψη κοινών βημάτων με τη Ρωσία», είπε ο Ερντογάν στο πλαίσιο των κοινών δηλώσεων του με τον Πούτιν.
Κατά τις συνομιλίες ο Ερντογάν δήλωσε θετικός στη ρωσική πρόταση περί προμήθειας αφρικανικών χωρών με ένα εκατομμύριο τόνους σιτηρών μέσω Τουρκίας και με χρηματοδότηση από το Κατάρ. Σημείωσε, όμως, πως αυτό «δεν συνιστά εναλλακτική λύση στη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα», αλλά «αποζημίωσε» τη Μόσχα με τη δήλωση ότι «αν το 44% των σιτηρών που θα ‘φεύγουν’ από εδώ πηγαίνει σε ευρωπαϊκές ώρες, τότε η Ρωσία δικαίως δεν το βλέπει θετικά».
Όσον αφορά τις διμερείς σχέσεις και το ενεργειακό, ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναφέρθηκε στην Τουρκία ως στρατηγικό εταίρο, και συγκεκριμένα τον μεγαλύτερο στρατηγικό της εταίρο στο φυσικό αέριο, ενώ διαβεβαίωσε πως οι παραδόσεις φθηνών καυσίμων προς τη χώρα θα συνεχιστούν.
Η Ρωσία έχει επαναφέρει την πρόταση του περασμένου Οκτωβρίου που θέλει την Τουρκία (η οποία δεν συμμετέχει στις διεθνείς κυρώσεις κατά της Μόσχας) να καθίσταται κόμβος για τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου ως εναλλακτική οδός εφοδιασμού προς την Ευρώπη. Στο Σότσι, ο Πούτιν μίλησε και για έναν σχετικό «οδικό χάρτη» που έχει καταρτιστεί από την Gazprom και παραδοθεί ήδη στην τουρκική BOTAS, ωστόσο κατά τους ειδικούς δεν υπάρχει μάλλον πραγματική προοπτική για ένα τέτοιο εγχείρημα.
