Καθημερινές είναι πλέον οι ζοφερές προβλέψεις για οικονομία και αγορές, αλλά η τρέχουσα εβδομάδα είναι γεμάτη από «χρησμούς» σύμφωνα με τους οποίους τα χειρότερα έρχονται πολύ πιο γρήγορα και επιθετικά. Όλα δείχνουν ότι ο πλανήτης πρέπει να μάθει να ζει για καιρό με συνεχείς ανατιμήσεις και ακρίβεια, ενώ σύντομα εκτιμάται ότι θα παγιωθεί και η οικονομική στασιμότητα. Με μία λέξη ο κίνδυνος χαρακτηρίζεται ως «στασιμοπληθωρισμός» και είναι μεγαλύτερος ακόμη και από μία ύφεση γιατί θεωρητικά θα πρόκειται για μία πολύ μεγαλύτερη σε διάρκεια περίοδο.
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως όποιο και αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, στασιμοπληθωρισμός ή ύφεση, οδεύουμε σε μία νέα οικονομική αναταραχή που μπορεί να λάβει διαστάσεις μεγάλης και πολυετούς κρίσης. Επίσης, με βάση την οικονομική θεωρία, θα έχουμε στασιμοπληθωρισμό αν σημειωθεί ύφεση πριν καταφέρουν οι κεντρικές τράπεζες να μειώσουν τον πληθωρισμό. Η ύφεση θα είναι πιθανότατα μικρής διάρκειας και θα ακολουθήσει μία περίοδος πολύ χαμηλής ανάπτυξης και ακρίβειας. Την ίδια ώρα, τα… φαντάσματα της ύφεσης και του στασιμοπληθωρισμού προμηνύουν ένα χρηματιστηριακό χειμώνα που θα κρατήσει χρόνια.
Ο πιο πρόσφατος «χρησμός» είναι αυτός της Goldman Sachs, η οποία εκτιμά ότι μετά την κατά 75 μονάδες βάσης αύξηση των επιτοκίων από την Fed, διπλασιάζεται ο κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ τον επόμενο χρόνο, στο 30% από 15% προηγουμένως, ενώ η πιθανότητα ύφεσης την επόμενη διετία έχει εκτιναχθεί στο 48%. Παράλληλα, η αμερικανική τράπεζα ανέφερε την περασμένη Τρίτη ότι η τρέχουσα bear market στα χρηματιστήρια είναι «κυκλικής» φύσης που συνεπάγεται ότι με βάση την ιστορία θα διαρκέσει περίπου 2 χρόνια και οι μετοχές θα κάνουν 5 ολόκληρα χρόνια να ανακάμψουν.
Ακόμη και πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτιναχθούν οι ενεργειακές τιμές και σπάσει όλα τα ρεκόρ ο πληθωρισμός, η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας προειδοποιούσε ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και 4η μεγαλύτερη στον πλανήτη, κινδύνευε με σύντομη ύφεση εξαιτίας των συνεχιζόμενων επιπτώσεων της πανδημίας.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Bundesbank προειδοποίησε για ύφεση ακόμη και 12% στη Γερμανία αν κοπεί η ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ενώ προχθές ο CEO της Deutsche Bank εκτίμησε ότι η πιθανότητα ύφεσης το 2023 είναι πολύ υψηλότερη από τα προηγούμενα χρόνια. Παρόμοιο είναι το σκηνικό και στις ΗΠΑ, όπου έρευνα της ένωσης SIFMA (Securities Industry and Financial Markets Association) έδειξε ότι 8 στους 10 αναλυτές σήμερα φοβούνται περισσότερο τον στασιμοπληθωρισμό.
Επιπλέον, σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα της Bank of America σε διαχειριστές κεφαλαίων, οι ανησυχίες για στασιμοπληθωρισμό είναι στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008, ενώ ο στασιμοπληθωρισμός είναι με μεγάλη διαφορά η λέξη που χαρακτηρίζει την εκτιμώμενη εικόνα της οικονομίας τον επόμενο χρόνο.
Πριν λίγες ώρες «χτύπησε» και ο Ρέι Ντάλιο. Ο ιδρυτής του μεγαλύτερου hedge fund όλων των εποχών ήταν καταιγιστικός σε άρθρο του, στηλιτεύοντας τόσο τις εκτιμήσεις των «ειδικών» όσο και την στρατηγική των κεντρικών τραπεζών. «Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού θα έχει μεγάλο κόστος: τον στασιμοπληθωρισμό», έγραψε ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής.
Το βασικό επιχείρημά του είναι ότι η αύξηση των επιτοκίων μειώνει την πληθωρισμό γιατί έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να καταναλώνουν λιγότερο και δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα αφού περιορίζει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. «Απλώς μεταφέρει την πίεση για τους πολίτες. Αντί να τους πιέζει τόσο ο πληθωρισμός, τους πιέζει το γεγονός ότι δεν έχουν αγοραστική δύναμη». Ο μοναδικός τρόπος αναβάθμισης του βιοτικού επιπέδου μακροπρόθεσμα, τονίζει ο Ντάλιο, είναι μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας και οι κεντρικές τράπεζες δεν το κάνουν αυτό.
Στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης, ο διάσημος «γκουρού» των αγορών, Μοχάμεντ Ελ-Εριάν, εκτίμησε τον Μάιο ότι είναι αναπόφευκτο η οικονομία να διανύσει μία περίοδο στασιμοπληθωρισμού. Διότι πολύ απλά, οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και στη συνέχεια θα παραμείνουν για καιρό σε πολύ υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα η οικονομική δραστηριότητα να επιβραδύνει. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις αρχές Ιουνίου, η Παγκόσμια Τράπεζα υποβάθμισε τις εκτιμήσεις για την παγκόσμια οικονομία, προβλέποντας ταυτόχρονα ότι μέσω μίας σειράς πετρελαϊκών αναταράξεων θα διαμορφωθεί ένα περιβάλλον που θα θυμίζει έντονα τον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970.
