Διαβάζουμε και ακούμε, ότι η απάντηση της Ρωσίας απέναντι στις οικονομικές κυρώσεις που της επέβαλε η Δύση, μετά από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, θα είναι η ταχύτατη αποδολαριοποίηση του διεθνούς εμπορίου, ανάμεσα σε όλες τις χώρες πλην των ΗΠΑ. Δηλαδή, ο στόχος θα είναι να εκκαθαρίζονται οι εμπορικές συναλλαγές, σε άλλα νομίσματα, πλην του δολαρίου. Απώτερος σκοπός της Ρωσίας είναι η αποδυνάμωση του δολαρίου, από παγκόσμια οικονομική σταθερά και η αντικατάσταση του από ένα σύμπλεγμα ή καλάθι άλλων νομισμάτων.
H αλήθεια είναι ότι ένα από τα τρία βασικά στοιχεία της ηγεμονίας των ΗΠΑ είναι και ο παγκόσμιος ρόλος του δολαρίου. Στην πλειοψηφία τους, τα περιουσιακά και επενδυτικά στοιχεία αποτιμώνται σε δολάρια, οι τιμές των περισσοτέρων βασικών πρώτων υλών, των μετάλλων, του πετρελαίου, του φυσικού αερίου εκφράζονται σε δολάρια, το κόστος της μετακίνησης και των ναύλων υπολογίζεται σε δολάρια και οι συγκρίσεις ανάμεσα στις οικονομίες των διαφόρων χωρών, καθώς και των επί μέρους χαρακτηριστικών τους, γίνονται με σημείο αναφοράς το δολάριο. Τα υπόλοιπα δύο στοιχεία που συνθέτουν το τρίπτυχο της ηγεμονίας των ΗΠΑ, είναι κατά πρώτον η καινοτομία και η τεχνολογία που είναι αποτέλεσμα του πανεπιστημιακού συστήματος των ΗΠΑ και κατά δεύτερον η πολεμική τους μηχανή, η οποία απορροφά σε ετήσια βάση $778 δισ., έναντι $252 δισ. της Κίνας και $62 δισ. της Ρωσίας.
Η Ρωσία αδυνατώντας να συγκριθεί στους τομείς της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της τεχνολογίας, καθώς και στον στρατιωτικό τομέα, προσπαθεί από το 2014 και μετά από την επιβολή των πρώτων οικονομικών κυρώσεων της Δύσης, που ακολούθησαν την προσάρτηση της Κριμαίας, προσπαθεί να απελευθερωθεί από την πίεση που ασκεί πάνω της το δολάριο.
Μέσα στην τελευταία 7ετία, η Ρωσική οικονομία απαγκιστρώθηκε σχετικά από το δολάριο και εκτέθηκε περισσότερο στο ευρώ, παρ’ όλο που ο βασιλιάς του συναλλάγματος εξακολουθεί να είναι το δολάριο των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση του Πεκίνου, φαίνεται να υποστηρίζει αυτήν τη μεταστροφή, μη διακινδυνεύοντας ωστόσο τη ρήξη των δεσμών με το δολάριο. Άλλωστε δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Κίνα έχει τα περισσότερα συναλλαγματικά διαθέσιμα στον πλανήτη σε δολάρια, οπότε δεν επιθυμεί να πυροβολήσει τα πόδια της.
Στον ακόλουθο πίνακα βλέπουμε τις 10 χώρες με τα περισσότερα συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια ΗΠΑ.
Ωστόσο, το Κρεμλίνο και το Πεκίνο, αφού υπέγραψαν 38 διαφορετικές εμπορικές συμφωνίες που συμπεριλαμβάνουν και θέματα ενέργειας, έχουν μεταβάλει τη σύνθεση των νομισμάτων, με βάση τα οποία εκκαθαρίζουν τις συναλλαγές τους. Έτσι ενώ το 2013, το αμερικανικό δολάριο αποτελούσε το νόμισμα του 96,2% των πληρωμών των ρωσικών εξαγωγών προς την Κίνα, το 2018 λίγο πριν υπογραφούν οι ενεργειακές συμφωνίες είχε υποχωρήσει στο 75,1% και το 2020 το ποσοστό αυτό έχει φτάσει το 22,7%.
Το ευρώ σαν νόμισμα εκκαθάρισης συναλλαγών από το 0,9% του 2013, βρέθηκε στο 2020 στο 65,3%, το ρούβλι από το 1,2% στο 5,7% και τα λοιπά νομίσματα από 1,7% στο 6,3%.
Στο ακόλουθο γράφημα με πράσινο απεικονίζεται η πορεία αποδολαριοποίησης των εξαγωγών της Ρωσίας προς την Κίνα, με μπλε χρώμα την πορεία του ευρώ, με κόκκινο χρώμα του ρουβλιού και με κίτρινο χρώμα των υπόλοιπων νομισμάτων.
Όμως παρ’ όλο που με τα δεδομένα του 2020, μόλις το 23% των ρωσικών εξαγωγών πληρώνεται σε δολάριο, το αντίθετο συμβαίνει με τις κινεζικές εξαγωγές προς τη Ρωσία. Έτσι το 60% των κινεζικών εξαγωγών αποπληρώνεται σε δολάρια. Επιπλέον, η κατά 65,3% εξάρτηση των εξαγωγών της Ρωσίας προς την Κίνα, από το ευρώ, είναι και αυτή προβληματική για το Κρεμλίνο. Αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει περισσότερες από 150 οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Σε επίπεδο παγκόσμιου εμπορίου και συναλλαγών, το αμερικανικό δολάριο κατέχει το 40,5%, το ευρώ το 36,7%, η βρετανική στερλίνα το 5,89%, το κινεζικό γουάν (RMB) το 2,7% και το ρούβλι το 0,21%.
Οπότε η ισορροπία αυτή δύσκολα φαίνεται πως μπορεί να αλλάξει, ειδικά μετά και από την επιφυλακτικότητα της Κίνας να εντάξει το τραπεζικό της σύστημα στο ρωσικό SPFS (Система передачи финансовых сообщений), που έχει σαν σκοπό την αντικατάσταση του παγκοσμίου συστήματος SWIFT.
Μια κίνηση ματ, η οποία μπορεί όμως να σχεδιαστεί από την Κίνα και όχι από τη Ρωσία, είναι ενδεχομένως η αγορά και αποθεματοποίηση, όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων πετρελαίου, φυσικού, αερίου, πολύτιμων μετάλλων και πρώτων υλών με τη χρήση των κολοσσιαίων διαθεσίμων σε δολάρια, σε μια προσπάθεια να ριχτεί το βάρος στις «αξίες» των εμπορευμάτων αντί των νομισμάτων και δη του δολαρίου. Έτσι η Κίνα θα «απαλλαγεί» από τη δολαριακή εξάρτηση στο δρόμο προς την αποδολαριοποίηση, ενώ ταυτόχρονα θα αποκτήσει ισχύ λόγω της κυριαρχίας της στα εμπορεύματα και ειδικά στο χρυσό.
Και εδώ έρχεται και δένει, η παλαιά σοφή ρήση του J.P.Morgan : «Gold is money, everything else is credit», δηλαδή ότι μόνο ο χρυσός έχει αξία σαν νόμισμα και οτιδήποτε άλλο αποτελεί μια απλή πίστωση.
