Του Γιώργου Φιντικάκη
Σε μια επιχείρηση που δεν θα μοιάζει σε πολλά με την σημερινή, που θα απασχολεί τουλάχιστον 3.000-4.000 λιγότερους εργαζόμενους, οι οποίοι θα αποχωρήσουν με εθελουσία «αλά ΟΤΕ», και που όσους προσλαμβάνει θα διέπονται από συμβάσεις αορίστου χρόνου σαν αυτές του ιδιωτικού τομέα, παραπέμπει η νέα μορφή που θέλει να δώσει η κυβέρνηση στη ΔΕΗ.
Μόνο έτσι θα μειωθεί το υπέρογκο μισθολογικό της κόστος, ύψους 790 εκατ. ευρώ, που συγκρινόμενο με εκείνο του ΟΤΕ, ο οποίος έχει αντίστοιχα μεγέθη, το ξεπερνά κατά… 56%!
Στην πράξη η μείωση των πολλών χιλιάδων εργαζομένων ηλικίας 50 ετών και άνω, και η ανανέωση της με νέο αίμα, θεωρείται μονόδρομος, προκειμένου η ΔΕΗ να μετατραπεί από το σημερινό «δεινόσαυρο» σε μια σύγχρονη και ευκίνητη επιχείρηση.
Στη λογική αυτή κινείται και ο σχεδιασμός για την εθελουσία, που εκτιμάται ότι θα αρχίσει να τρέχει από το 2020, και θα αφορά πάνω από 3.000 άτομα επί συνόλου σήμερα 16.000 που απασχολεί ο όμιλος, τα οποία θα «σπάσουν» σε δύο κατηγορίες:
- Τους 50 -55 ετών στους οποίους θα προταθεί κυρίως να μετακινηθούν σε θυγατρικές της ΔΕΗ ή προς το Δημόσιο.
- Και τους 55 ετών και άνω, των οποίων η αποχώρηση θα έχει και το μεγαλύτερο κόστος, και όπου θα εφαρμοσθεί «μοντέλο ΟΤΕ». Σε αυτούς η επιχείρηση θα δεσμευτεί ότι θα τους καλύψει τις ασφαλιστικές εισφορές μέχρι να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αντιγράφοντας τα προγράμματα εθελούσιων στον ΟΤΕ της περιόδου 2012-2014. Τότε, ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος, είχε αναλάβει να καταβάλει απευθείας στα ασφαλιστικά ταμεία, τις εκτιμώμενες συνολικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου για την αυτασφάλιση των αποχωρούντων μέχρι και την συνταξιοδότησή τους.
Κάπως έτσι, το 2012 έφυγαν από τον ΟΤΕ πάνω από 1.500 άτομα, στα οποία προστέθηκαν επιπλέον 1.827 το 2013, ήτοι το 21% του συνολικού του προσωπικού, εκείνη την εποχή. Τα προγράμματα είχαν κοστίσει αρκετές εκατοντάδες εκατ. ευρώ στον οργανισμό. Η διοίκηση ωστόσο έκρινε ότι την συμφέρουν, η αποζημίωση και η καταβολή σε όσους βγουν με εθελουσία των ασφαλιστικών τους εισφορών μέχρι και την συνταξιοδότησή τους, παρά η συνέχιση της μισθοδοσίας τους.
Έχει 10% λιγότερο προσωπικό, αλλά… 56% υψηλότερους μισθούς
Το παράδειγμα του ΟΤΕ δεν αναφέρεται τυχαία. Ναι μεν πρόκειται για μια καθαρά ιδιωτική επιχείρηση, ωστόσο τα μεγέθη του προσφέρονται για συγκρίσεις με την ΔΕΗ.
Το 2018 η ΔΕΗ απασχολούσε 16.747 εργαζόμενους έναντι 18.630 του ΟΤΕ, δηλαδή 10% λιγότερους. Εντούτοις, είχε… 40% υψηλότερη δαπάνη μισθοδοσίας, και συγκεκριμένα 790,5 εκατ. ευρώ, έναντι 563,7 εκατ. του ΟΤΕ. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το μέσο μισθολογικό κόστος για την ΔΕΗ διαμορφώνεται σε 47.202,4 ευρώ ανά εργαζόμενο έναντι 30.257,6 ευρώ για τον μέσο εργαζόμενο του ΟΤΕ, δηλαδή κατά 56% υψηλότερα!
Η μεγάλη αυτή απόκλιση εξηγείται εύκολα. Όντας μια εταιρεία του ιδιωτικού τομέα, ο ΟΤΕ προχώρησε σε εκτεταμένες κινήσεις εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης προσωπικού, και μέσω προγραμμάτων εθελουσίας αποχώρησαν οι μεγαλύτερης ηλικίας, των οποίων την θέση πήραν νεότεροι με χαμηλότερο επίπεδο αμοιβών. Όντας αντίθετα η ΔΕΗ, επί χρόνια υπό τον ασφυκτικό κρατικό έλεγχο, ουδέποτε αφέθηκε να κάνει μεγάλης κλίμακας προγράμματα εθελουσίας, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος ηλικίας σήμερα να είναι τα 52 έτη, και χιλιάδες τεχνίτες όπως και διευθυντές να έχουν όλοι «πλαφονάρει» στα 4.600 ευρώ, δηλαδή στο παλαιό πλαφόν, που της είχε επιβληθεί λόγω μνημονίων.
Στόχος της κυβέρνησης είναι το μισθολογικό αυτό κόστος να μειωθεί σημαντικά, και η εθελουσία είναι ο ένας τρόπος. Οι άλλοι «περνούν» μέσα από την κατάργηση της μονιμότητας και τις ευέλικτες σχέσεις εργασίας για τους νεοπροσλαμβανόμενους, με τον παράλληλο εκσυγχρονισμό της, όπως προσλήψεις γενικών διευθυντών και διευθυντών από την αγορά με 3ετή θητεία, οι οποίοι δηλαδή δεν θα είναι μόνιμοι, κίνητρα για την προσέλκυση στελεχών μεσαίας βαθμίδας, επίσης από την αγορά, κ.ο.κ.
Εξάλλου οι προσλήψεις θα είναι πολύ λιγότερες σε αριθμό απ' ότι οι συνταξιοδοτήσεις και αποχωρήσεις. Θα γίνονται εκτός ΑΣΕΠ, αλλά με παρόμοια κριτήρια σαν αυτά του ανωτάτου συμβουλίου (επίπεδο εκπαίδευσης, πιστοποιημένες γνώσεις, οικογενειακή κατάσταση, κλπ), βάσει των οποίων και θα βγαίνει η τελική μοριοδότηση. Το ΑΣΕΠ θα ελέγχει τους πίνακες κατάταξης όταν αυτοί θα ανακοινώνονται, ωστόσο μέχρι εκείνη την στιγμή την διαδικασία θα την τρέχει η ΔΕΗ για να κερδίσει χρόνο. Ειδική Επιτροπή Αμοιβών και Προσλήψεων θα εισηγείται τις προσλήψεις, και το Δ.Σ. θα της εγκρίνει. Το κατά πόσο το σύστημα αυτό θα λειτουργήσει χωρίς παρατράγουδα μένει να φανεί στην πορεία.
Είναι ωστόσο προφανές ότι κάτι έπρεπε να γίνει με έναν από τους τελευταίους «δεινοσαύρους» των ελληνικών ΔΕΚΟ. Σίγουρα η νέα εποχή, αυτή της ΔΕΗ των εργαζομένων δύο ταχυτήτων, των παλαιών (σημερινών) και των νέων (αυριανών), με διαφορετικά εργασιακά καθεστώτα και απολαβές, θα πυροδοτήσει αντιδράσεις.
Σε ένα κόσμο ωστόσο που αλλάζει ραγδαία, μέτρα σαν κι αυτά, είναι ο μοναδικός τρόπος για να σταθεί η επιχείρηση απέναντι στον ανταγωνισμό που λειτουργεί χωρίς μονιμότητα, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και με σκληρούς όρους αγοράς, και όχι ως «απολίθωμα» του παρελθόντος, όπως η ΔΕΗ.
