Πόσες φορές δεν έχουμε δει πλοία να αποπλέουν με κατεβασμένο τον καταπέλτη, ο οποίος μετά κλείνει σταδιακά; Πόσες φορές δεν θα είχε κάνει το ίδιο στο παρελθόν ο συγκεκριμένος καπετάνιος της Blue Star Ferries και απλώς από τύχη δεν υπήρξε ατύχημα;
Η παραίτηση του Σπύρου Πασχάλη, μέχρι πρότινος διευθύνοντα σύμβουλο της Attica Group ήταν το λιγότερο που θα μπορούσε να γίνει από την εταιρεία. Είναι ευθύνη του ηγέτη της επιχείρησης να γαλουχήσει το προσωπικό του για την τήρηση των πρωτοκόλλων και των διαδικασιών, και φάνηκε ότι αυτό απουσίαζε.
Και έστω ότι ο καπετάνιος δεν τηρεί το πρωτόκολλο. Το Λιμενικό τι κάνει; Πόσες φορές δεν έχουμε δει έναν λιμενικό να είναι παρών στον απόπλου πλοίου, αλλά απλώς να μην ασχολείται με το να καταγράψει αυτήν την τόσο εξόφθαλμη παράβαση; Είναι όπως με την ομάδα Δίας που βλέπει ένα μηχανάκι να περνά με κόκκινο ή τον οδηγό του να μην φορά κράνος, αλλά δεν κάνει απολύτως τίποτα.
Αδιαφορία απέναντι στα πρωτόκολλα υπάρχει συχνά στο Δημόσιο, το είδαμε στην τραγωδία των Τεμπών. Αν είχαν τηρηθεί τα προβλεπόμενα ίσως να είχε αποφευχθεί η σύγκρουση. Το είδαμε και στην Αγχίαλο, με το πόρισμα για τις εκρήξεις στην 111 Πτέρυγα Μάχης να γράφει ότι δεν είχαν κάνει όσα έπρεπε για τον καθαρισμό και τη διάνοιξη αντιπυρικής ζώνης.
Tην ύπαρξη όμως του βαθέως κράτους, τη γνωρίζουμε. Στον ιδιωτικό ωστόσο τομέα υποτίθεται ότι η εταιρική κουλτούρα και η τήρηση των πρωτοκόλλων ισχύουν και εφαρμόζονται. Τουλάχιστον αυτό θα θέλαμε να πιστεύουμε, όμως αποδεικνύεται με τον πιο τραγικό τρόπο πως ακόμη και στις ιδιωτικές εταιρείες, δεν λειτουργούν.
Σκεφτείτε, ένα οδηγό βυτιοφόρου με εύφλεκτο υλικό να τρέχει με 140 χλμ την ώρα για να προλάβει να κάνει στη βάρδιά του και δεύτερο δρομολόγιο και η εταιρεία του να κάνει τα στραβά μάτια. Ένα πιλότο αεροπορικής εταιρείας να παραβιάζει τους κανόνες ασφαλείας πτήσεων.
Και από τις μικρές επιχειρήσεις δεν μπορεί να περιμένει κανείς πολλά. Εκεί επικρατεί συνήθως η «μικροδιαχείρηση», ο μάνατζερ κινείται σε άλλη λογική, έχει την αντίληψη να τα κάνω όλα μόνος μου γιατί τα κάνω καλύτερα ή γιατί δεν εμπιστεύομαι κανένα.
Στις μεγάλες όμως εταιρείες, η τήρηση των διαδικασιών πρέπει να επιβάλλεται από πάνω. Ο καπετάνιος ενός πλοίου ή ο οδηγός ενός βυτιοφόρου, δεν κάνουν ό,τι θέλουν, κάποιος απαιτεί από τους υπαλλήλους του , και τους ελέγχει φυσικά, αν τηρούν τους κανόνες συμπεριφοράς, δεν το αφήνει στη διακριτική τους ευχέρεια. Κι αν παρ' όλα αυτά, εκείνοι τους αγνοούν, τότε οι εταιρείες οφείλουν να λάβουν μέτρα.
Κι όμως, σε πολλές ακόμη ελληνικές επιχειρήσεις επικρατεί μια χαλαρή κουλτούρα, μια διάχυτη ατμόσφαιρα «ωχαδερφισμού» και τσαπατσουλιάς. Δεν γαλουχούν το προσωπικό τους με τη σωστή εταιρική κουλτούρα. Καθεστώς που συναντάμε και εκεί που οι επιχειρήσεις στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στις επιδοτήσεις που παίρνουν. Όταν ένας κλάδος ζει ως κλειστό κλαμπ, δουλεύει το καλοκαίρι και το χειμώνα ζει από τις επιδοτήσεις του κράτους για τις άγονες γραμμές.
Στην Ελλάδα πάντως υπάρχει ένα γενικότερο πρόβλημα γύρω από την κουλτούρα της εργασίας. Απουσιάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό μια ανεπτυγμένη αίσθηση υπερηφάνειας, δηλαδή η ταύτιση με τον οργανισμό, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Στη χώρα μας, η κουλτούρα της εργασίας περιορίζεται συχνά σε μια απλή επαγγελματική διεκπεραίωση, αντί για την αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου μέσα από την οικονομική του δραστηριότητα.
Και από την μια πλευρά έχουμε αυτή την στρεβλή αντιμετώπιση της εργασιακής πραγματικότητας, όπως έδειξε με την αδιανόητη συμπεριφορά του ο ύπαρχος του πλοίου και από την άλλη την ελληνική νοοτροπία του διοικείν. Το μάνατζμεντ του «περίπου». Ολα στο περίπου. Και γι' αυτό και η Ελλάδα είναι περίπου χώρα.
