Συνάντηση εργασίας πραγματοποίησε ο ΔΕΣΦΑ στην Αθήνα, την Τετάρτη 22 Μαΐου, με τη συμμετοχή των Διαχειριστών των εμπλεκόμενων και ενδιαφερόμενων μελών στην πρωτοβουλία του Κάθετου Διαδρόμου, σχετικά με την επερχόμενη δεσμευτική φάση για την υλοποίηση των σχεδιαζόμενων έργων επέκτασης στην περιοχή της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η κα Αλεξάνδρα Σδούκου, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ο κ. Csaba Marosvári, Υφυπουργός Ενεργειακής Ασφάλειας της Ουγγαρίας, οι οποίοι απηύθυναν εναρκτήριους χαιρετισμούς μαζί με την κα Maria Rita Galli, CEO του ΔΕΣΦΑ, ενώ διαδικτυακά χαιρέτισε η κα. Gergana Stoitcheva, Energy Consultant στον οργανισμό United States Energy Association, JET/USAID. Όλοι τόνισαν τη σημασία της συνεργασίας και τον κρίσιμο ρόλο της πρωτοβουλίας για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την προώθηση της διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού σε όλη τη Νοτιοανατολική, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, εκπρόσωποι των εταιρειών που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία, όπως ο ΔΕΣΦΑ και η Gastrade (Ελλάδα), η ICGB και η BULGARTRANSGAZ (Βουλγαρία), η TRANSGAZ (Ρουμανία), η FGSZ (Ουγγαρία), η EUSTREAM (Σλοβακία), η VMTG (Μολδαβία) και η GTSOU (Ουκρανία), παρουσίασαν τα πρόσφατα δεδομένα σχετικά με τα απαραίτητα έργα επέκτασης και τον κομβικό τους ρόλο στη διασφάλιση της επιτυχίας της πρωτοβουλίας του Κάθετου Διαδρόμου. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν λεπτομέρειες σχετικά με τη συμμετοχή στη δεσμευτική φάση της επικείμενης διαδικασίας επαύξησης δυναμικότητας. Με αυξημένη συμμετοχή 250 εκπροσώπων της ενεργειακής αγοράς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, η εκδήλωση προσέφερε μια μοναδική ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους φορείς να μάθουν περισσότερα για την πρωτοβουλία.
Οι συμμετέχοντες στον Κάθετο Διάδρομο δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν τις ενέργειές τους για να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο, δίνοντας προτεραιότητα σε συντονισμένες δράσεις που ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της αγοράς και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ως μέρος αυτής της στρατηγικής, θα πραγματοποιήσουν ταυτόχρονα τη δεσμευτική φάση της διαδικασίας επαύξησης δυναμικότητας στα αντίστοιχα σημεία διασύνδεσής τους τον Ιούλιο του 2024, έναν χρόνο νωρίτερα από ό,τι προβλέπεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, όπως είχε συμφωνηθεί κατά την Υπουργική Διάσκεψη του CESEC (Central and South Eastern Europe Energy Connectivity) που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2024. Πρόκειται για μια διαδικασία διαφανή και σύμφωνη με τον Κανονισμό CAM (ΕΕ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στη συνέχεια, με βάση τη ζήτηση των χρηστών, οι Διαχειριστές θα επιλέξουν τα απαραίτητα έργα επέκτασης της δυναμικότητας προκειμένου να ανταποκριθούν στη ζήτηση της αγοράς κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου.
Ο Κάθετος Διάδρομος φιλοδοξεί να ενισχύσει σημαντικά τις δυνατότητες μεταφοράς φυσικού αερίου στην αγορά της ΕΕ, από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία, την Ουκρανία και αντίστροφα, μέσα από ευρωπαϊκά συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG, αξιοποιώντας τις ενισχυμένες δυνατότητες των νέων και υπό ανάπτυξη FSRUs. Η δυναμική αυτή δύναται να επεκταθεί περαιτέρω με τη χρήση των εν λόγω υποδομών για τη μεταφορά ανανεώσιμων αερίων και υδρογόνου.
Όσον αφορά το ελληνικό τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου, έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Στις 2 Μαΐου ο ΔΕΣΦΑ ανακοίνωσε την έναρξη της δεσμευτικής φάσης του market test για την επαύξηση της δυναμικότητας του ελληνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου (ΕΣΜΦΑ), η οποία ενδέχεται να ενεργοποιήσει επενδύσεις που θα αγγίξουν τα 570 εκατομμύρια ευρώ. Οι συμμετέχοντες μπορούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για να λάβουν μέρος στη διαδικασία έως τις 24 Ιουνίου. Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών έχει οριστεί για το διάστημα 2-12 Ιουλίου, ενώ θα ακολουθήσει μια περίοδος αξιολόγησης των προτάσεων.
Στην εναρκτήρια ομιλία της, η Αλεξάνδρα Σδούκου, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τόνισε: «Στο σημερινό διαρκώς μεταβαλλόμενο ενεργειακό τοπίο, η συνεργασία για τη δημιουργία ευέλικτων περιφερειακών ενεργειακών συστημάτων και τη διασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασμού έχει αναχθεί σε κορυφαία προτεραιότητα. Ο Κάθετος Διάδρομος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα περιφερειακής συνεργασίας. Στόχος του είναι η διαμόρφωση μιας ενιαίας απάντησης στην ανάγκη ανοίγματος νέων ενεργειακών διαδρομών, η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και η περαιτέρω διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού σε μια μεγάλη και κρίσιμη περιοχή για ολόκληρη την Ευρώπη, μέσα από μια μακροπρόθεσμη συνεργασία. Οι συμμετέχοντες Διαχειριστές Συστημάτων Φυσικού Αερίου στη σημερινή εκδήλωση εργάστηκαν εντατικά για να εντοπίσουν τα απαραίτητα έργα επέκτασης και αναβάθμισης που θα συμβάλλουν στην εξάλειψη των σημείων συμφόρησης κατά μήκος της διαδρομής του έργου. Από πλευράς του Υπουργείου ανυπομονούμε να δούμε τα αποτελέσματα του επικείμενου κοινού binding market test όπου θα διαπιστωθεί ποιες επιπλέον επενδύσεις χρειάζεται να υλοποιηθούν. Η Ελλάδα και ο ΔΕΣΦΑ έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο στη στήριξη και προώθηση αυτής της προσπάθειας, με τη χώρα μας να αναδεικνύεται σε αξιόπιστο εταίρο και πυλώνα ενεργειακής σταθερότητας, έτοιμη να λειτουργήσει ως φυσική πύλη εισόδου για το φυσικό αέριο, από τον νότο προς τον βορρά, με υποδομές ικανές να μεταφέρουν όχι μόνο φυσικό αέριο, αλλά και ανανεώσιμα αέρια και υδρογόνο. Έτσι, η επιτυχία του Κάθετου Διαδρόμου μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο Υφυπουργός Ενεργειακής Ασφάλειας της Ουγγαρίας, Csaba Marosvári, σημείωσε: «Η διασυνοριακή διασύνδεση των περιφερειακών συστημάτων φυσικού αερίου έχει μεγάλη σημασία για πολλές χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το φυσικό αέριο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ενεργειακού μείγματος και θα παραμείνει έτσι, αφού στην πορεία προς την επίτευξη της ενεργειακής μετάβασης θα συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές προκλήσεις, να παρέχουμε ενέργεια στα νοικοκυριά μας, να τροφοδοτούμε τις βιομηχανίες μας, να υποστηρίξουμε τη λειτουργία των επιχειρήσεών μας και να εξισορροπούμε την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η Ουγγαρία, με τον καθοριστικό ρόλο της FGSZ, έχει επιταχύνει τις προσπάθειές της για την αύξηση της διασυνδεσιμότητας, τη δυνατότητα διαφοροποιημένων ενεργειακών διαδρομών και τη διασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασμού. Για τον σκοπό αυτό, η χώρα μας έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει και να προωθήσει την πρωτοβουλία του Κάθετου Διαδρόμου ως παράδειγμα περιφερειακού συντονισμού για την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας και της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή. Ο συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και η πολιτική και χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ έχουν ουσιαστικό ρόλο στην επιτυχία των προσπαθειών του Κάθετου Διαδρόμου, ώστε να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού μας με φυσικό αέριο μέσω του ανοίγματος νέων ενεργειακών διαδρομών στην περιοχή μας».
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η CEO του ΔΕΣΦΑ, Maria Rita Galli, δήλωσε: «Η ενεργειακή κρίση μπορεί να φαίνεται ότι έχει αντιμετωπιστεί, αλλά εξακολουθούμε να βρισκόμαστε σε ένα ασταθές περιβάλλον, το οποίο απαιτεί την αξιοποίηση πολλαπλών ενεργειακών διαδρομών. Η πολυπλοκότητα αυτών των προκλήσεων δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μεμονωμένα από τον καθένα μας, αλλά μόνο μέσω της συνεργασίας. Για τον σκοπό αυτό, η πρωτοβουλία του Κάθετου Διαδρόμου έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα των ενεργειακών μας συστημάτων και θα δημιουργήσει πολλαπλές οδούς εισαγωγής. Ένα σημαντικό στοιχείο αυτής της πρωτοβουλίας είναι τα επιλεγμένα έργα που θα μεγιστοποιήσουν τη χρήση των υφιστάμενων υποδομών μας, ανοίγοντας τον δρόμο και για τη μελλοντική αξιοποίησή τους και για άλλες μορφές αέριας ενέργειας. Μέσα από μια συλλογική προσπάθεια, έχουμε φτάσει στην πιο κρίσιμη καμπή, οπού πλέον μπορούμε να προχωρήσουμε στην επόμενη φάση του έργου. Καλούμε τους φορείς της αγοράς να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία και να εκφράσουν τις ανάγκες τους για το μέλλον, καθώς μόνο μέσω της αμοιβαίας δέσμευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων μπορούμε να διασφαλίσουμε την επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας».
