«Μακρινό όνειρο» παραμένει η επίτευξη των στόχων που συμφωνήθηκαν στην περσινή Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα (COP28) για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA), τονίζοντας ότι αυτό μπορεί να ανατραπεί μόνο εάν ο κόσμος επενδύσει περισσότερα από 30 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα έξι χρόνια.
Αυτή ήταν η αυστηρή προειδοποίηση που απηύθυνε την Παρασκευή (11/10) ο IRENA κατά την τελευταία υπουργική συνάντηση πριν από τη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα τον επόμενο μήνα στο Αζερμπαϊτζάν, γνωστή ως COP29, όπου στο επίκεντρο της συζήτησης θα τεθεί η χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα.
The world has failed its first review of a COP renewable energy goal.https://t.co/TsF64iBMN4
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) October 14, 2024
Στη διάσκεψη COP28 του περασμένου έτους στο Ντουμπάι, οι χώρες δεσμεύτηκαν να τριπλασιάσουν συλλογικά την παγκόσμια δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διπλασιάσουν τις προσπάθειες εξοικονόμησης ενέργειας έως το 2030. Οι δεσμεύσεις αυτές χαιρετίστηκαν ως το κλειδί για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού.
Η πρώτη αξιολόγηση προόδου του Διεθνούς Οργανισμού, που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, αναδεικνύει την αποτυχία των χωρών σε όλους τους τομείς. Ειδικότερα, για τον τριπλασιασμό του στόχου, διαπιστώνεται ότι οι χώρες βρίσκονται σε καλό δρόμο για τη μισή μόνο από την αύξηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου. Οι ισχυρότερες πολιτικές, η ευκολότερη αδειοδότηση και ο εκσυγχρονισμός των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας για την κάλυψη του ελλείμματος - όπως και η δραματική αύξηση των επενδύσεων, σύμφωνα με τον IRENA.
Ο ρόλος των επενδύσεων
Οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έφτασαν σε επίπεδο ρεκόρ των 570 δισ. δολαρίων πέρυσι, αλλά αυτό που χρειάζεται είναι 1,5 τρισ. δολάρια ετησίως, λέει ο IRENA. Και οι δαπάνες για μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας πρέπει να επταπλασιαστούν ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του διπλασιασμού, από 323 εκατομμύρια δολάρια πέρυσι σε 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Συνολικά, η επίτευξη των διπλών στόχων της COP28 απαιτεί σωρευτικές παγκόσμιες επενδύσεις ύψους 31,5 τρισ. δολαρίων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δίκτυα, ενεργειακή απόδοση και συναφή μέτρα έως το 2030, σύμφωνα με τον IRENA.
Τα ευρήματα είναι πιθανό να ενισχύσουν τις πιέσεις των αναπτυσσόμενων χωρών για μαζική αύξηση της χρηματοδοτικής στήριξης. Η αξιολόγηση του IRENA έρχεται μόλις ένα μήνα πριν από την έναρξη της COP29, όπου οι χώρες πρόκειται να συμφωνήσουν σε έναν νέο συλλογικό οικονομικό στόχο για τη χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα - και κυρίως για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ορισμένες προτάσεις για την αντικατάσταση του σημερινού στόχου των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως φτάνουν έως και τα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, οι ανεπτυγμένες χώρες και η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε σημαντική αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης θα πρέπει να προέρχεται και από αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα.
Ο IRENA αναφέρει ότι απαιτείται «σημαντική αύξηση» τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής χρηματοδότησης για να αυξηθεί το μερίδιο των επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η συντριπτική πλειονότητα των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πέρυσι - 84% - διοχετεύθηκε στην ΕΕ, την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ινδία και η Βραζιλία αντιπροσώπευαν περίπου το 6%, οι επενδύσεις στην Αφρική είναι ελάχιστες και στην πραγματικότητα μειώθηκαν στο μισό μεταξύ 2022 και 2023.
Για να επιτευχθεί ο στόχος τριπλασιασμού της COP28, η εγκατεστημένη ισχύς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να αυξηθεί από 3,9 τεραβάτ (TW) σήμερα σε 11,2 TW μέχρι το τέλος της δεκαετίας, αναφέρει ο οργανισμός. Ωστόσο, οι τρέχοντες εθνικοί στόχοι προβλέπεται να προσθέσουν μόνο άλλα 3,5 TW για να φτάσουν τα 7,4 TW μέχρι το 2030.
Τα σχέδια των χωρών που υποβλήθηκαν στον ΟΗΕ - γνωστά ως εθνικά καθορισμένες συνεισφορές ή NDCs - υποδηλώνουν ακόμη ασθενέστερη ανάπτυξη, φθάνοντας μόνο τα 5,4 TW μέχρι το 2030. Οι κυβερνήσεις καλούνται να υποβάλουν επικαιροποιημένα NDCs το επόμενο έτος- με τον IRENA να τονίζει ότι τα νέα σχέδια θα πρέπει να «υπερδιπλασιάσουν» τους στόχους τους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η ηλιακή ενέργεια είναι η μόνη τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που αναπτύσσεται στο απαιτούμενο επίπεδο. Η χερσαία αιολική ενέργεια πρέπει να τριπλασιαστεί, ενώ η υπεράκτια αιολική ενέργεια και η βιοενέργεια πρέπει να εξαπλασιαστούν. Η γεωθερμική δυναμικότητα θα έπρεπε να αυξηθεί 35 φορές ταχύτερα από ό,τι πέρυσι για να καλύψει το προβλεπόμενο μερίδιό της.
Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, «ελάχιστη ουσιαστική πρόοδος έχει σημειωθεί» κατά το προηγούμενο έτος, αναφέρει ο IRENA. Ορισμένα βασικά μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας περιλαμβάνουν την ανακαίνιση παλαιών κτιρίων και την ενίσχυση του εξηλεκτρισμού, καθώς τα ηλεκτρικά οχήματα και οι αντλίες θερμότητας καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια από τα αντίστοιχα οχήματα που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα.Ωστόσο, ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων έφθασαν το 18% του ρεκόρ των συνολικών παγκόσμιων πωλήσεων αυτοκινήτων πέρυσι, η εικόνα είναι άσχημη για τις αντλίες θερμότητας, προειδοποιεί ο οργανισμός:Μετά από μια σύντομη άνοδο το 2022, οι πωλήσεις τους μειώθηκαν κατά 3% το 2023, με ιδιαίτερα αξιοσημείωτη πτώση στην Ευρώπη.
