Οι επενδύσεις σε νέα δίκτυα και στην αύξηση της χωρητικότητας τους, είναι μονόδρομος για να πετύχει το ευρωπαϊκό Green Deal. Αλλιώς, η κατάσταση θα εκτροχιαστεί. Η Κομισιόν το έχει καταλάβει, αλλά δεν έχει άμεσα λύσεις.
Κι όλα αυτά, ενώ το κόστος της πράσινης μετάβασης μεγαλώνει, με την ΕΕ να προσθέτει συνεχώς νέα δισεκατομμύρια στον λογαριασμό, ο οποίος θα γίνει ακόμη μεγαλύτερος, με την ύφεση που θα προκληθεί και τα επιδόματα για την αντιμετώπισή τους, αν μπροστά στα αυξημένα κόστη κλείσουν μεταποιητικές επιχειρήσεις ή μετακομίσουν σε χώρες με περισσότερα κίνητρα.
Σε αυτά συνοψίζονται όσα μετέφεραν στην Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά τη χθεσινή τους ευρεία συνάντηση, υψηλόβαθμα στελέχη μεγάλων μεταλλουργικών ομίλων και εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής ενεργοβόρου βιομηχανίας, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Μετάλλων (Eurometaux), Ευάγγελος Μυτιληναίος.
Σε κάποια εξ αυτών υπήρξε συμφωνία, με την επικεφαλής της ΕΕ να δεσμεύεται ότι θα τα τρέξει, άλλα παραπέμπονται για την επόμενη Επιτροπή μετά τις Ευρωεκλογές, και σε κάποια υπήρξε διαφωνία, όπως για τα επίπεδα των τιμών ενέργειας, με την ευρωπαϊκή ηγεσία πάντως να τείνει γενικώς ευήκοα ώτα, γεγονός που μένει να φανεί και στην πράξη.
Έχει τη σημασία του και το τάιμινγκ στο οποίο έγινε η συνάντηση με την επικεφαλής της Κομισιόν, παρουσία και του αντιπροέδρου Μ. Σέφκοβιτς. Σε μια συγκυρία, όπου οι τιμές στην ενέργεια παραμένουν ψηλά, και η ΕΕ συνειδητοποιεί την εξάρτηση της από τηn Κίνα στα κρίσιμα μέταλλα και ζητά βοήθεια από τις εναπομείνασες ευρωπαϊκές βιομηχανίες για να τα παράξουν. Και καθώς επίσης γίνεται σαφές ότι λείπουν βασικοί κρίκοι από την πράσινη μετάβαση, όπως περισσότερα δίκτυα, για να «σηκώσουν» όλη αυτή την πράσινη ενέργεια που ετοιμάζεται, με την ΕΕ να ανακοινώνει προ ημερών ένα νέο Action Plan με επενδύσεις 584 δισ ευρώ.
Ποιοί συμμετείχαν στην συνάντηση; Η αφρόκρεμα των επικεφαλής της βαριάς ευρωπαϊκής βιομηχανίας αλλά και του ενεργειακού επιχειρείν, όπως οι CEO της ArselorMittal Europe Geert Van Poelvoorde, της H2Green Steel, Henrik Henriksson, της Slovnaft, Oszkar Vilagi, της INNO Energy, Diego Pavia, της Repsol, Lusi Cabra, της BASF Martin Brudermuller, της Heidelberg Materials, John Morrish, η Chief Enviromental Officer της Northvolt, Emma Nehrenheim και ο γενικός διευθυντής της European Aluminium, Paul Voss. Εκτός από παράγοντες της βιομηχανίας στη συνάντηση συμμετείχαν επίσης ο πρόεδρος της Eurelectric, Leonhard Birnbaum, η Sopna Sury επικεφαλής της Hudrogen Europe, αλλά και στελέχη τραπεζών, όπως η Gelsomina Vigliotti από την European Investment Bank και ο Sebastian de Brouwer από την European Banking Federation.
Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας
Κατά την κα. Φον ντερ Λάιεν, οι τιμές έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα, «είμαστε back to normal», όπως είπε, για να εισπράξει την κάθετη διαφωνία όλων των παρευρισκομένων, που υποστήριξαν ότι αυτές βρίσκονται ακόμη τρεις φορές πάνω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Οι γιγάντιες επενδύσεις σε δίκτυα
Κατά την Κομισιόν, πρέπει μέχρι το 2030 να επενδυθούν κοντά στα 600 δισ. ευρώ σε νέα δίκτυα και εκσυγχρονισμό υφιστάμενων, προκειμένου να «σηκώσουν» όλες αυτές τις τεράστιες ποσότητες πράσινης ενέργειας που πρόκειται να παραχθούν τα επόμενα χρόνια. Το ερώτημα είναι κατά πόσο το άκρως φιλόδοξο αυτό πλάνο είναι και ρεαλιστικό όταν μέχρι το 2030 απομένουν μόλις επτά χρόνια και μόνο οι διαδικασίες αδειοδότησης για τα δίκτυα παίρνουν ακόμη και μια δεκαετία, όπως παραδέχεται η ίδια η Κομισιόν στο Σχέδιο Δράσης που ανακοίνωσε προ ημερών.
Όπως επίσης, ποιος θα τα χρηματοδοτήσει. Σε αυτό το μήκος κύματος, η συζήτηση με τα στελέχη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας περιστράφηκε στο ποιος θα τα κάνει όλα αυτά, τι θα πληρώσει, κ. ό.κ. Και μπορεί να έχει λυθεί το θέμα με το κόστος παραγωγής των ΑΠΕ, δεν ισχύει όμως το ίδιο με τα δίκτυα. Το κόστος για αυτές τις επενδύσεις είναι πολλαπλάσιο από εκείνο των ΑΠΕ και η κατασκευή τους θα πάρει πολύ χρόνο. Μάλιστα, η ηγεσία της ΕΕ αναγνώρισε ότι δεν υπάρχουν άμεσα οι λύσεις, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα, αλλά και άμεση προτεραιότητα να επιλυθεί.
Υπερρύθμιση της αγοράς
Εδώ αποτελεί κοινό τόπο ότι οι αγορές είναι overregulated, η ευρωπαϊκή ηγεσία συμφωνεί ότι απαιτείται βελτίωση, αλλά μάλλον είναι θέμα που θα διαχειριστεί η επόμενη Επιτροπή, μετά τις Ευρωεκλογές. Ποια είναι η στατιστική της υπερρύθμισης; Τα χιλιάδες regulation notifications με τα οποία πρέπει να συμμορφώνονται οι εταιρείες (πχ ESG). Τα πράγματα έχουν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, ώστε μια ευρωπαϊκή βιομηχανία αναγκάζεται να διαχειρίζεται το χρόνο κοντά στα 14.500 σχετικά έγγραφα.
Green Pool
Η Ευρώπη έχει πολύ λίγες πρώτες ύλες και την πιο ακριβή ενέργεια απ’ όλα τα βιομηχανικά κέντρα στον κόσμο. Ένα σχέδιο για να μειωθούν τα κόστη της βιομηχανίας, είναι το λεγόμενο Green Pool. Αφορά ένα συνδυασμό απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα και υποστήριξης για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις. Έπειτα από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, το σχέδιο προ μηνών απορρίφθηκε, ωστόσο φαίνεται ότι η Κομισιόν το ξανασκέφτεται. Το θέμα αναδείχθηκε από τον Ευ. Μυτιληναίο, κάνοντας αναφορά στη σχετική συμβολή της ελληνικής κυβέρνησης και αφού τόνισε τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή βιομηχανία επεσήμανε ως λύση το Green Pool και την άμεση ανάγκη υιοθέτησής του. Υπήρξε υποστήριξη και από άλλους παρισταμένους, αλλά και δέσμευση από πλευράς Επιτροπής ότι το βλέπει θετικά. Έχει τη σημασία του ότι τις προσπάθειες της Ελλάδας είχαν παρακολουθήσει αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν κάτι ανάλογο, ώστε να στηρίξουν τις βιομηχανίες τους καθώς προχωρά η πράσινη μετάβαση και τα κόστη της αυξάνονται.
Πράσινη μετάβαση
Κανείς βέβαια δεν υποστήριξε ποτέ ότι ο εξηλεκτρισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι φθηνός, ωστόσο τα ολοένα και πιο μεγάλα κόστη, μια σειρά ανατροπών, όπως η απώλεια του ρωσικού αερίου και οι τεχνολογικές εξελίξεις, αναδεικνύουν πόσο δύσκολη άσκηση είναι. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ως το 2050 η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια υπολογίζεται να έχει αυξηθεί κατά 3 φορές σε σχέση με σήμερα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις απαιτούμενες επενδύσεις και την ανάγκη ενός καλύτερου σχεδιασμού, ώστε να μην εκτροχιαστούν τα πράγματα. Και η ίδια η ΕΕ συμφωνεί ότι αυτή τη στιγμή κατευθύνονται και ξοδεύονται στην προσπάθεια τεράστια κεφάλαια και το εγχείρημα θα πάρει αρκετό χρόνο.
Και ευρωπαϊκή βιομηχανία
Τα πράγματα στο τέλος της διαδρομής θα είναι καλύτερα, όπως παραδέχεται η βιομηχανία, που ζητά να έχει ικανοποιητικό χρόνο αλλά και στήριξη για να μπορέσει να ανταποκριθεί και κυρίως να επιβιώσει στο μεσοδιάστημα, δηλαδή στις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν μέχρι το 2050.
Διαφορετικά; Το κόστος από τα εργοστάσια που θα κλείσουν και εκείνα που θα αναγκαστούν να μετακομίσουν αλλού, όπου προσφέρονται ισχυρότερα κίνητρα, θα είναι πολύ μεγαλύτερο (με την ανεργία και τα επιδόματα για την αντιμετώπιση της, αλλά και την ύφεση που θα προκληθεί) από το να χρηματοδοτηθούν λύσεις που θα συμβάλουν στην επιβίωση και ανάπτυξη της βιομηχανίας. Στην κατεύθυνση αυτή, βιομηχανικοί ευρωπαϊκοί σύνδεσμοι προτίθενται να πραγματοποιήσουν μελέτες και να κάνουν καμπάνια πανευρωπαϊκά για να αναδείξουν το όφελος (cost benefit analysis) αλλά και τις αντιφάσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών.
