Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί ένα σημαντικό μέρος του ενεργειακού μείγματος στην Ευρώπη και συμβάλλει σημαντικά στη συνολική παραγωγή ενέργειας σε διάφορες χώρες. Σήμερα, συνεισφέρει κατά 24% επί του συνόλου παραγωγής ενέργειας στις χώρες της ΕΕ, ποσοστό το οποίο αυξάνεται στο 50% επί του συνόλου παραγωγής των «καθαρών» μορφών ενέργειας, οι οποίες συνδέονται με «μηδαμινούς» ρύπους. Αυτό επιτυγχάνεται από τη λειτουργία 99 πυρηνικών σταθμών, προσφέροντας 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας και αποδίδοντας συνολικά κέρδη περί των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ ανά έτος.
Χαρτογραφώντας τα ποσοστά, βλέπουμε πως ορισμένα έθνη βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν, ενώ άλλα να τη χρησιμοποιούν ως μικρότερο μέρος του ενεργειακού τους μείγματος.
Η Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, δεν εντάσσει στο εθνικό σχέδιο την πυρηνική ενέργεια, ωστόσο, τελευταία στη χώρα η συζήτηση έχει ανοίξει σημαντικά με τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR) να έχουν τεθεί για τα καλά στο επίκεντρο. Ποια είναι, όμως, η παγκόσμια τάση αυτήν την περίοδο για την ανάπτυξη τέτοιων νέων, μικρότερων και ασφαλέστερων τεχνολογιών;
Ο πυρηνικός παγκόσμιος «χάρτης»
Η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση με το 65% της ενέργειάς της να προέρχεται από πυρηνική ενέργεια, ακολουθούμενη από κοντά από τη Σλοβακία με 63%. Η Ουκρανία έχει επίσης σημαντικό μερίδιο, με την πυρηνική ενέργεια να αντιπροσωπεύει το 50% της συνολικής παραγωγής ενέργειας. Η Ουγγαρία αντλεί το 45% της ενέργειάς της από πυρηνικές πηγές.
Στη Βόρεια Αμερική, οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν το 18% της ενέργειάς τους από πυρηνική ενέργεια, ενώ τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και ο Καναδάς βασίζονται σε αυτήν για το 14% των συνολικών ενεργειακών τους αναγκών.
Η Κίνα, παρά την ταχεία βιομηχανική της ανάπτυξη και τις αυξανόμενες ενεργειακές της ανάγκες, αντλεί μόνο το 5% της συνολικής της ενέργειας από πυρηνικές πηγές. Η Νότια Αφρική, η μόνη αφρικανική χώρα που περιλαμβάνεται στον κατάλογο, έχει το 4% του ενεργειακού της μείγματος να προέρχεται από πυρηνική ενέργεια.
Η Ινδία, με τις τεράστιες ενεργειακές ανάγκες της και τις ποικίλες πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, παράγει το 3% της ενέργειάς της από πυρηνική ενέργεια. Η Βραζιλία έχει ακόμη χαμηλότερο μερίδιο, με μόνο το 2% της ενεργειακής της παραγωγής να προέρχεται από πυρηνικές πηγές.
Αυτά τα στατιστικά στοιχεία αντικατοπτρίζουν τα διαφορετικά επίπεδα υιοθέτησης της πυρηνικής ενέργειας στις διάφορες περιοχές, τα οποία επηρεάζονται από παράγοντες όπως οι κυβερνητικές πολιτικές, οι ενεργειακές ανάγκες και η διαθεσιμότητα άλλων πόρων.
Πώς η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει το δικό της πυρηνικό πρόγραμμα
Τον διάλογο που έχει ανοίξει για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα πήγε ένα βήμα παρακάτω η εμφάνιση της πρώτης ελληνικής startup εταιρείας στον χώρο της πυρηνικής βιομηχανίας, που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024 με στόχο τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για την προετοιμασία και υλοποίηση του πρώτου πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα.
Οι ιδρυτές της εταιρείας, Στάθης Βλασσόπουλος και Διονύσης Χιώνης, σε συνέντευξή τους στο Liberal, είχαν μιλήσει για το πώς μπορεί να αναπτύξουν στην Ελλάδα το πρώτο πυρηνικό πρόγραμμα, τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν στη διαδρομή τους αλλά και τα οφέλη που μπορεί να ανακύψουν από τη συγκεκριμένη τεχνολογία.
Οι δύο επιστήμονες αναγνωρίζοντας τη σημασία συμμετοχής των ΑΠΕ για το ελληνικό μείγμα, τονίζουν την αναγκαιότητα υιοθέτησης μιας καθαρής πηγής ενέργειας ως φορτίο βάσης. Ως εκ τούτου, η πυρηνική ενέργεια φαίνεται να είναι μονόδρομος για να αποτελέσει το καθαρό και αναγκαίο φορτίο βάσης, το οποίο εγγυάται την εθνική ενεργειακή αυτονομία. Η χρήση πυρηνικής ενέργειας καλείται όχι να παραγκωνίσει αλλά να εμπλουτίσει την ενεργειακή μας φαρέτρα ενώ επισημαίνουν και τη γεωπολιτική σημασία ενός πυρηνικού προγράμματος, καθώς η σύναψη ισχυρών δεσμών με τρίτες χώρες προϋποθέτει πρωτίστως την ισχυροποίηση της δικής μας αυτόνομης θέσης.
Μια επένδυση τέτοιου μεγέθους και τέτοιων τεχνικών προδιαγραφών δε θα μπορούσε παρά να ευνοήσει τη ραγδαία ανάπτυξη σημαντικού τμήματος της βιομηχανίας, να ενδυναμώνει μακροπρόθεσμα την οικονομία και να αναβαθμίσει το βιοτικό επίπεδο στις περιοχές που θα στεγάσουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Οι ίδιοι ανέφεραν πως έχουν ήδη έρθει σε επαφή με εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης για τα σχέδια της εταιρείας, η οποία κρατά ακόμα μια συγκρατημένη στάση τόσο επειδή προέχουν πιο άμεσα να επιλυθούν ζητήματα όσο και επειδή καθήκον της είναι αφενός να πεισθεί για τα πλεονεκτήματα ασφάλειας των νέων πυρηνικών αντιδραστήρων και αφετέρου σε ένα τόσο μακρόπνοο επιχειρηματικό πλάνο, οφείλει σαφέστατα να θέσει και μεσοπρόθεσμα κριτήρια οικονομοτεχνικής φύσεως και βεβαίως τήρησης χρονοδιαγράμματος.
Τέλος, να σημειωθεί ότι η χώρα εξετάζει ευρύτερα το ενδεχόμενο σύναψης διμερούς PPA για την αγορά πυρηνικής ενέργειας από το Κοζλοντούι της Βουλγαρίας, καθώς η Σόφια προωθεί την εγκατάσταση δύο νέων αντιδραστήρων στο συγκρότημα ισχύος 2000MW.
Επιπλέον, η χώρα συζητάει το ενδεχόμενο συμμετοχής σε επενδυτικό σχήμα που θα διαμορφωθεί για την εγκατάσταση νέων αντιδραστήρων στο Κοζλοντούι προκειμένου να εξασφαλίσει άφθονη ενέργεια που θα αξιοποιηθεί για την εξισορρόπηση του ηλεκτρικού συστήματος.
Φυσικά, η στάση της χώρας παραμένει προσώρας επιφυλακτική, με την προοπτική εγκατάστασης πυρηνικών στη χώρα μας, παρόλο που βρισκόμαστε σε μια γειτονιά του πλανήτη με πυρηνικές δυνάμεις όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Τουρκία και η Αίγυπτος, που σημαίνει ότι δεν είμαστε προστατευμένοι από τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας.
