Σε συνέχεια των αλλεπάλληλων διαπραγματεύσεων και του «πρέσινγκ» της γαλλικής εταιρείας κατασκευής για πιθανή αναστολή του έργου, τελικά οι εμπλεκόμενες πλευρές κατέληξαν σε καταρχήν συμφωνία για τις ρυθμιστικές εκκρεμότητες της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου.
Φως... στο τούνελ
Ο «λευκός καπνός» μεταξύ ελληνικής και κυπριακής πλευράς απομακρύνει τον κίνδυνο που παραμόνευε για πιθανή ακύρωση του έργου και επιβεβαιώνει τη θέση του φορέα υλοποίησης, ΑΔΜΗΕ: ότι δηλαδή το έργο καθίσταται μη οικονομικά βιώσιμο χωρίς την ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την κατασκευαστική περίοδο. Αυτή η «παραδοχή» τελικά της ΡΑΕΚ φαίνεται να αποτελεί το σημείο καμπής και τον «καταλύτη» για την θετική εξέλιξη του έργου.
Βέβαια, υπάρχει μια βασική, χρονική προϋπόθεση. Ως τις 6 Σεπτεμβρίου, αυτήν δηλαδή την Παρασκευή, οι ρυθμιστικές αρχές της Κύπρου και της Ελλάδας θα εκδώσουν τις 3 αναγκαίες αποφάσεις σε σχέση με το έσοδο και τη ρυθμιζόμενη απόδοση της διασύνδεσης. Από τη στιγμή, λοιπόν, που θα εκδοθούν οι απαραίτητες αποφάσεις μέχρι την Παρασκευή, τότε θα μπει τέλος στο αδιέξοδο που είχε οδηγηθεί το project και το έργο θα αρχίσει να μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης. Φαίνεται πως ανοίγει ο δρόμος για τα επόμενα βήματα που δεν είναι άλλα από την είσοδο επενδυτών στον φορέα υλοποίησης και την υπογραφή χρηματοδοτικών συμβάσεων για την έναρξη κατασκευής του.
Υπενθυμίζεται ότι οι διαβουλεύσεις ήταν συνεχείς και πυρετώδεις από την περασμένη Παρασκευή (30/8), με αποκορύφωμα την απειλή από πλευράς του φορέα υλοποίησης για λήψη δικαστικών μέτρων κατά των μελών της Ανώτατης Διοίκησης της ΡΑΕΚ. Η κατάληξη σε καταρχήν συμφωνία ήρθε τελικά την πιο κρίσιμη στιγμή και φαίνεται να ικανοποιεί τώρα όλες τις πλευρές οδηγώντας στη διασφάλιση της συνέχισης του έργου.
Το παρασκήνιο της συμφωνίας και η τουρκική απόπειρα
Έτσι, τώρα, βάσει της συμφωνίας, η ΡΑΕΚ θα εγκρίνει αρχικά την ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την περίοδο κατασκευής της διασύνδεσης, δηλαδή από το 2025 μέχρι και τη λειτουργία του έργου, το 2030. Συνεπώς, η Κύπρος θα χρηματοδοτήσει τη διασύνδεση με 25 εκατ. τον χρόνο, ήτοι συνολικά με 125 εκατ. ευρώ. Τα ποσά αυτά θα αντληθούν από τα έσοδα του κράτους και από την εμπορία των δικαιωμάτων ρύπων, επομένως θα προέλθουν εμμέσως από τους Κύπριους καταναλωτές. Από τους τελευταίους, θα ανακτηθούν και οι υπόλοιπες τυχόν δαπάνες του ΑΔΜΗΕ κατά την κατασκευή του πρότζεκτ, οι οποίες θα υπερβούν τα 125 εκατ., μέσω κεφαλαιοποίησης, μετά την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης.
Το μέτωπο, λοιπόν, εστιάζεται τώρα στην επίλυση των ρυθμιστικών εκκρεμοτήτων, με το «αγκάθι» του γεωπολιτικού ρίσκου να μπαίνει στην «άκρη» και σε δεύτερη μοίρα. Το ζήτημα αυτό, άλλωστε, έχει πάρει πολιτικές διαστάσεις, με τις διαβουλεύσεις να βρίσκονται στα χέρια των Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη αλλά και λοιπών στελεχών των δύο κεβερνήσεων.
Η «χρυσή τομή» μεταξύ τους και η κατάληξη τώρα σε συμφωνία φαίνεται πως ήταν μονόδρομος λόγω κυρίως και μιας άλλης απρόσμενης εξέλιξης: αυτή της απόπειρας που έγινε από την Τουρκία να προωθηθεί μια άλλη ηλεκτρική διασύνδεση που εξυπηρετούσε ευρύτερες σκοπιμότητες της Άγκυρας. Η τουρκική αυτή απόπειρα ταρακούνησε την ελληνική και κυπριακή πλευρά αποδεικνύοντας ότι δεν «χωράνε» άλλες καθυστερήσεις.
Μάλιστα, οι Τούρκοι υπέβαλαν αίτημα για να εγκριθεί η ηλεκτρική διασύνδεση των κατεχομένων της Κύπρου με την Τουρκία. ΑΔΜΗΕ και ΔΣΜΚ (Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου) έδρασαν άμεσα και συντονισμένα απέναντι στον ENTSO-E, στον Ευρωπαίο δηλαδή Διαχειριστή Συστημάτων Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εξελίξεις αυτές φαίνεται τώρα να επαγρύπνησαν τους εμπλεκόμενους φορείς, οι οποίοι σπεύδουν να ξεμπλοκάρουν τις διαδικασίες για να προχωρήσει το έργο στα επόμενα στάδια ωρίμανσης.
Σε κάθε περίπτωση, ελλοχέυει και πάλι ο κίνδυνος περί ακύρωσης του project αν προκύψουν κι άλλες καθυστερήσεις ή αν «βγουν» νέα εμπόδια από τις διαβουλεύσεις. Εκεί είναι και που η τουρκική πλευρά, εκμεταλλευόμενη τη συγκυρία, θα επιδιώξει να βάλει μπρος το σχέδιο της για τη διασύνδεση της Κύπρου με την Τουρκία. Πάντως, η άρση του αδιεξόδου για τις ρυθμιστικές εκκρεμότητες που προήλθε τώρα από τη συμφωνία, είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα που απομακρύνει τα σενάρια περί αναστολής του project.
