Σε ενεργειακό hub στρατηγικής σημασίας διαμορφώνεται η Βόρεια Ελλάδα με έργα που ενισχύουν την ασφάλεια προμήθειας και τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού. Με δύο mega projects που ξεχωρίζουν για τον στρατηγικό τους ρόλο να είναι «προ των πυλών» στην περιοχή, η χώρα διαφοροποιεί τις ενεργειακές πηγές για την κάλυψη τόσο των δικών της αναγκών όσο και των γειτονικών κρατών παρέχοντας ασφάλεια εφοδιασμού και αποκτώντας ενεργειακή επάρκεια. Το φθινόπωρο θα υποδεχθούμε την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας των έργων, μετατρέποντας την Βόρεια Ελλάδα σε περιοχή-κλειδί για την ενεργειακή ανεξαρτησία.
«FSRU Αλεξανδρούπολης»
Βρισκόμαστε «μια ανάσα» πριν από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του πολυαναμενόμενου project «FSRU Αλεξανδρούπολης», το οποίο σηματοδοτεί πολλαπλά οφέλη μετατρέποντας την Αλεξανδρούπολη σε πραγματικό «ενεργειακό» κόμβο. Το έργο αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την ασφάλεια εφοδιασμού αλλά και τον ανταγωνισμό στην ευρύτερη περιοχή. Υπενθυμίζεται ότι το project ξεκίνησε να κατασκευάζεται πριν δυόμισι χρόνια με τον προϋπολογισμό του να φτάνει τα 380 εκατ. ευρώ. Μέτοχοι του FSRU που ανήκει στην εταιρεία Gastrade είναι η κυρία Ελμίνα Κοπελούζου (20%), η Gaslog (20%), η ΔΕΠΑ Εμπορίας (20%), ο ΔΕΣΦΑ (20%) και η Bulgartransgaz (Διαχειριστής Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Βουλγαρίας με 20%). Πρόκειται για το πλέον «ισχυρό όπλο» στην «ενεργειακή φαρέτρα» της περιοχής, δημιουργώντας εξαιρετικές προοπτικές.
Το έργο χωροθετείται στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης και αποτελείται από μια υπεράκτια πλωτή μονάδα υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG FSRU) και ένα σύστημα αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου υψηλής πίεσης. Από την 1η Οκτωβρίου, θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου μέσω αγωγού μήκους 28 χλμ., στον οποίο το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Συνεπώς, το project αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην απεξάρτηση της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, σε αυτό που ονομάζουμε δηλαδή «Κάθετο Διάδρομο». Έτσι, η Ελλάδα εξελίσσεται σε διαμετακομιστικό κόμβο (hub) φυσικού αέριου στη νοτιοανατολική Ευρώπη, αξιοποιώντας τα γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα της θέσης της.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης διαδραματίζει βασικό ρόλο στην επίτευξη των περιφερειακών ενεργειακών και κλιματικών στόχων. Η σημασία του έργου, όμως, δεν είναι μόνο εθνική. Το έργο έχει πολλαπλά οικονομικά οφέλη και για την τοπική κοινωνία της Αλεξανδρούπολης. Το FSRU είναι «θείο δώρο» και για την ίδια την πρωτεύουσα του Έβρου, καθώς για πρώτη φορά θα δώσει πρόσβαση σε υγροποιημένο φυσικό αέριο, διευκολύνοντας τις εισαγωγές για πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Συν τοις άλλοις, ανοίγονται ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας, έντονη δραστηριότητα στον κλάδο του real estate, υπεραξίες σε ακίνητα αλλά και μια μεγάλη δυναμική στις τουριστικές ροές.
Οι μεγάλες επενδύσεις της ΔΕΗ στην ευρύτερη περιοχή
Δυναμικά προχωρά και η κατασκευή του νέου Θερμοηλεκτρικού Σταθμού συνδυασμένου κύκλου (Combined Cycle Gas Turbine-CCGT) ισχύος 840 MW της εταιρείας Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης Α.Ε., μία σύμπραξη των ενεργειακών εταίρων της ΔΕΗ (51%), της ΔΕΠΑ Εμπορίας (29%) και της Damco Energy του Ομίλου Κοπελούζου (20%). Πρόκειται για μία επένδυση ύψους €400 εκατ. στην ΒΙ.ΠΕ. Αλεξανδρούπολης η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε λιγότερο από 24 μήνες.
Ο σταθμός θα τροφοδοτεί με ενέργεια την εγχώρια αγορά αλλά και τις γειτονικές χώρες. Η διασύνδεση της μονάδας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα γίνει με απευθείας γραμμές στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Νέας Σάντας, σημείο κατάληξης – μεταξύ άλλων – της νέας γραμμής 400 kV προς Βουλγαρία. Έτσι, ο σταθμός θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο και στην εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα προς Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία και, κατ’ επέκταση, προς Σερβία. Η νέα μονάδα, συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο κατασκευάζεται σε ιδιόκτητο οικόπεδο έκτασης 181 στρεμμάτων με εγκατεστημένη ισχύ 840MW και ετήσια παραγωγή 5TWH. Ως καύσιμο θα χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο, ωστόσο ο νέος σταθμός παραγωγής θα έχει τη δυνατότητα για καύση υδρογόνου αλλά και μεικτή λειτουργία, κάτι που τον καθιστά συμβατό και απολύτως υποστηρικτικό με τον εθνικό και ευρωπαϊκό σχεδιασμό για τη σταδιακή μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
...και έργα ΑΠΕ
Η ΔΕΗ επενδύει σημαντικά στην καθαρή ενέργεια κάνοντας σημαντικά βήματα προς τον πράσινο μετασχηματισμό της με νέα έργα ΑΠΕ στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στην επόμενη διετία. Τα έργα αυτά, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1GW, βάζουν πλέον σε τροχιά υλοποίησης το τριετές στρατηγικό σχέδιο του ομίλου.
Το πρώτο έργο αφορά στη συμφωνία της ΔΕΗ με την RWE για το φωτοβολταϊκό πάρκο «Ορυχείο ΔΕΗ Αμύνταιο» συνολικής ισχύος περίπου 450 MWp. Η χρηματοδότηση του έργου, ύψους €255,4 εκατ., περιλαμβάνει κονδύλια €127,7 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Η έναρξη των εργασιών έχει προγραμματιστεί μέσα στους επόμενους μήνες και το Φ/Β πάρκο αναμένεται να λειτουργεί μέχρι το τέλος του 2025.
Η δεύτερη σημαντική επένδυση αφορά στην συμφωνία με τις τράπεζες Eurobank και Πειραιώς για το φωτοβολταϊκό έργο «Φοίβη» στην Πτολεμαΐδα, με εγκατεστημένη ισχύ 550 MWp. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2025 καλύπτοντας σχεδόν το 2,5% της εγχώριας παραγωγής ενέργειας, ενώ θα αποτρέπει και την εκπομπή 550 kt CO2 ετησίως. Παράλληλα, στην περιοχή της Πτολεμαΐδας, η ΔEΗ κατασκευάζει αυτήν τη στιγμή κι άλλα νέα έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 800 MW. Σε αυτά, συμπεριλαμβάνεται και η πρόσφατη προσθήκη του φωτοβολταϊκού σταθμού «Ακρινή», στον οποίο έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες κατασκευής.
Υπενθυμίζεται ότι ο όμιλος διαθέτει ήδη ένα «πλούσιο» χαρτοφυλάκιο έργων ΑΠΕ εγκατεστημένης ισχύος περίπου 1,5GW. Μάλιστα, μέσα στο α΄ τρίμηνο 2024, τέθηκε σε λειτουργία το πρώτο μέρος του συμπλέγματος αιολικών πάρκων Κουκούλι – Δούκας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Εκτός από τον αιολικό σταθμό «Κουκούλι», το cluster αιολικών πάρκων στη Δυτική Μακεδονία αποτελείται και από το αιολικό πάρκο «Δούκας», κοντά στην Κλεισούρα Καστοριάς.
«Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής»
Με γοργούς ρυθμούς προχωρούν και οι εργασίες της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής», μίας νέας πρότυπης μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο ισχύος 877 MW. Πρόκειται για μια επένδυση που φτάνει τα 375 εκατ. ευρώ. Μέτοχοι της εταιρείας είναι από κοινού, με ποσοστό 50% η καθεμία, η Motor Oil και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ αυτήν την περίοδο οι δύο όμιλοι πραγματοποιούν δοκιμές στη νέα αυτή μονάδα ηλεκτροπαραγωγής. Ο νέος αεριοστροβιλικός σταθμός συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο αποτελεί έργο πνοής για την ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Η είσοδος στο σύστημα του νέου υπερσύγχρονου σταθμού της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής» θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς έρχεται την κατάλληλη στιγμή, ώστε να καλύψει τις ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια στη χώρα, μετά τη σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων.
Οι εργασίες για την κατασκευή της «Θερμοηλεκτρικής Κομοτηνής» ξεκίνησαν στις αρχές φθινοπώρου του 2022 και ο βασικός εξοπλισμός προέρχεται από τη Siemens. Το έργο αναμένεται να μπει στην «πρίζα», επίσης, το φθινόπωρο. Η νέα μονάδα και ο υποσταθμός 400 kV αναπτύσσονται στη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής σε οικόπεδο συνολικής επιφάνειας 101.561,56 τ.μ., εκ των 45.450 τ.μ. καταλαμβάνουν οι εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής (στεγασμένες υπαίθριες και εσωτερική οδοποιία), 16.850 τ.μ. ο υποσταθμός, 1.660 τ.μ. τα κτίρια υποστήριξης (Διοικητήριο, αποθήκες, συνεργεία και φυλάκιο εισόδου), 240 τ.μ. οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και 600 τ.μ. οι εγκαταστάσεις του βανοστασίου εισόδου του αγωγού φυσικού αερίου. Θα διασυνδεθεί με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο ΚΥΤ Νέας Σάντας, Κιλκίς, σημείο κατάληξης της δεύτερης διασυνδετικής γραμμής μεταφοράς 400 KV με τη Βουλγαρία.
Το έργο συνέβαλε ήδη σημαντικά στο «άνοιγμα» νέων θέσεων εργασίας και αναμένεται να συμβάλλει ακόμη περισσότερο. Ειδικότερα, με την παράδοση του έργου, θα ανοίξουν 100 νέες θέσεις εργασίας ενώ όλο αυτό το διάστημα που το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη δημιουργήθηκαν 500 νέες θέσεις εργασίας. Πρόκειται για ένα «έργο πνοής» για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής αλλά και για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας γενικότερα.
Ο αντίκτυπος
Φαίνεται πως έφτασε η ώρα όπου η Ελλάδα θα διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο στην ενεργειακή «σκακιέρα», αξιοποιώντας τις ενεργειακές της δυνατότητες. Ειδικότερα η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέση στον ενεργειακό χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων, δύναται μέσω αυτών των έργων, να μετατραπεί σε ένα «δυνατό παίκτη», που θα αναλάβει τη διοχέτευση πηγών ενέργειας και στους βόρειους γείτονές μας. Τα ενεργειακά αυτά έργα δίνουν στην ευρύτερη περιοχή μία αναπτυξιακή ώθηση και προστίθενται στον κατάλογο των projects που αναδεικνύουν τον στρατηγικό ρόλο της Βόρειας Ελλάδας στην ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας, αλλά και της Ευρώπης.
Τα mega αυτά projects δεν έρχονται να καλύψουν μόνο τις αντίστοιχες περιοχές, αλλά και να καταστήσουν ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα σε κόμβο μεταφοράς και αποθήκευσης φυσικού αερίου. Η περιοχή ισχυροποιείται πλέον γεωστρατηγικά, ενισχύοντας την περιφερειακή συνεργασία και αποκτώντας την πολυπόθητη ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια.
Η υλοποίηση των έργων θα καταστήσει εμφανές ότι η περιοχή της Βόρειας Ελλάδας βγαίνει πολλαπλά κερδισμένη, ενώ τα αναμενόμενα οφέλη αγγίζουν πλήθος εμπορικών κλάδων, κατασκευαστικών εταιριών, ελεύθερων επαγγελματιών και φυσικά των ίδιων των καταναλωτών, καθώς οι τιμές θα πέσουν σημαντικά. Πέραν του οικονομικού οφέλους, μέσω της έναρξης των projects, όχι μόνο διπλασιάζεται η δυναμικότητα της χώρας σε αέριο, αλλά περιορίζεται σημαντικά η εξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα, κάνοντας ένα βήμα πιο κοντά στην «πράσινη μετάβαση». Έτσι, «πιάνουμε» τον εθνικό στόχο, ώστε να καταστεί η Ελλάδα κορυφαίο περιφερειακό ενεργειακό hub.
