Τα στρατηγικά ανοίγματα της ΔΕΗ στην Αν.Ευρώπη και η είσοδος της στον ενεργειακό διάδρομο των Βαλκανίων, δεν περνούν απαρατήρητα από τους Αμερικανούς.
Βλέπουν ότι η Ελλάδα τοποθετείται σταδιακά στην περιοχή μέσω της ΔΕΗ, ότι οι κινήσεις της συμβαδίζουν με τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα και ότι ο όμιλος μπορεί να παίξει μελλοντικά έναν πιο ενεργό ρόλο στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των μεγάλων ενεργειακών λεωφόρων της Αν. Ευρώπης και τη λεγόμενη «Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών».
Την ανάπτυξη δηλαδή των υποδομών, της ενέργειας, των μεταφορών και της τεχνολογίας, όπως επίσης και την ενίσχυση του άξονα Βορρά - Νότου στα ανατολικά της Ευρώπης, μέσω της πρωτοβουλίας 13 ευρωπαϊκών κρατών που με τη στήριξη των ΗΠΑ, στοχεύει στη θωράκιση απέναντι στην απειλή της Ρωσίας και τη μείωση της εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.
Σε αυτή την κατεύθυνση, μαζί με τον ευρύτερο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο ελληνικός όμιλος στα Δ. Βαλκάνια, καθώς και συνολικά στη ΝΑ Μεσόγειο, λέγεται ότι κινήθηκε η συνάντηση που είχε χθες στην Ουάσινγκτον με τον υφυπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ και πρώην πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, ο CEO της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο 5ο συνέδριο Southeast Europe & East Med.
Σε μια περίοδο όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μετατοπίσει το αμερικανικό ενδιαφέρον στη θωράκιση της Αν.Ευρώπης απέναντι στη ρωσική επιρροή, η παρουσία πλέον της ΔΕΗ στον διάδρομο που ξεκινά από την Ελλάδα, διασχίζει τη Βουλγαρία και καταλήγει στη Ρουμανία, αναβαθμίζει τη σημασία της στα αμερικανικά μάτια.
Βρίσκεται πάνω σε μια διαδρομή που διασχίζει τρεις από τις συνολικά 13 χώρες της πρωτοβουλίας «3 Seas Initiative», αυτές που είναι τοποθετημένες πέριξ της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Αδριατικής, δηλαδή της Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Τσεχίας, Σλοβακίας, Ουγγαρίας, Σλοβενίας, Αυστρίας, Κροατίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας. Επειτα και από τη τελευταία σύνοδο, τον Σεπτέμβριο του 2023, δόθηκε καθεστώς εταίρου στην Ουκρανία και τη Μολδαβία.
Είναι ένα γεωπολιτικό project που ξεκίνησε το 2015 με πρωτοβουλία της Κροατίας και της Πολωνίας, συμπεριέλαβε σταδιακά όλα τα κράτη τα οποία κάποτε βρίσκονταν πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, απέκτησε από το 2017 τη στήριξη των Αμερικανών, αλλά ισχυροποιήθηκε τα μέγιστα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Αποσκοπεί στην προσέλκυση τεράστιων επενδύσεων από την ΕΕ και τις ΗΠΑ σε ζητήματα υποδομών, όπως λιμάνια και αγωγών που θα μεταφέρουν αέριο προς το Βορρά σε χώρες- εταίρους, αυτοκινητόδρομους, σιδηροδρομικά δίκτυα, ενεργειακές διασυνδέσεις μεταφοράς καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς επίσης καλώδια μεγάλων ταχυτήτων οπτικών ινών, όλα όσα απαιτούνται για την εκκίνηση τηλεπικοινωνιακών δικτύων 5G.
Ασφαλώς και η ΔΕΗ δεν πρόκειται να ξεκινήσει να κτίζει δίκτυα στην Αν. Ευρώπη, δεν είναι αυτός ο ρόλος της. Αλλά πατώντας πλέον πάνω στο στρατηγικό διάδρομο των Βαλκανίων, με βάση τη Ρουμανία μέσω της Enel, με σχέδια για εξαγορά στη Βουλγαρία και πρόσβαση σε μια ενιαία αγορά κοντά στα 40 εκατομμύρια καταναλωτών, δίχως περιορισμούς και διασυνοριακές συναλλαγές, με την ηλεκτρική ενέργεια να πωλείται ελεύθερα μεταξύ των χωρών, έχει μια τεράστια ευκαιρία.
Να κάνει trading μεγάλων όγκων καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, να πουλάει όχι μόνο στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία αλλά και σε άλλες χώρες της ΝΑ Ευρώπης, μέσω των διεθνών διασυνδέσεων των παραπάνω χωρών, να εκμεταλλεύεται τις συνέργειες και τις ευκαιρίες για καλύτερες τιμές και νέες επενδύσεις.
Στο ενεργειακό παιχνίδι της Αν.Ευρώπης, με την παρουσία της σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, ο κάποτε συστημικός κίνδυνος της ελληνικής οικονομίας, έχει σήμερα τη δυνατότητα, να πετυχαίνει με το διευρυμένο και αλληλοσυμπληρούμενο χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων, διασπορά του κινδύνου.
Όταν δεν έχει ηλιοφάνεια ή αέρα σε μια χώρα, θα έχει στην άλλη, άρα η παρουσία των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της ΔΕΗ γίνεται μονιμότερη χαμηλώνοντας τα κόστη της, ενώ συνέργειες υπάρχουν και στο φυσικό αέριο, τομέας με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τους Αμερικανούς.
Στη Ρουμανία, η επιχείρηση θα έχει πρόσβαση στα πλούσια κοιτάσματα της Μαύρης Θάλασσας και αντίστοιχα η ρουμανική θυγατρική θα προμηθεύεται σε καλές τιμές ποσότητες LNG που φτάνει στα ελληνικά λιμάνια, σήμερα στη Ρεβυθούσα και στον τερματικό σταθμό της Αλεξανδρούπολης, με προοπτικές περαιτέρω εξαγωγών προς τις χώρες της «Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών». Δυνατότητα που αξιολογείται επίσης πολύ υψηλά από την αμερικανική πλευρά.
Μια πρώτη απόπειρα να συνενωθούν όλες οι χώρες της Αν. Ευρώπης κάτω από μια γεωστρατηγική ομπρέλα επιχειρήθηκε πριν από 80 ολόκληρα χρόνια, κατά τη δεκαετία του 1930.
Έφερε την ονομασία «Intermarium», αποτελούσε μια ένωση χωρών μεταξύ της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Αδριατικής, έπειτα από πρωτοβουλία της Πολωνίας, η οποία στόχευε στην προστασία από τη Σοβιετική Ένωση και τη Ναζιστική Γερμανία. Η πρωτοβουλία ποτέ δεν ευοδώθηκε.
Το 2015, με πρωτοβουλία πάλι της Πολωνίας και της Κροατίας συστάθηκε η «Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών», με αρχικό στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Οι ΗΠΑ μπήκαν στο παιχνίδι το 2017, όταν και ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να έχουν στενότερη συνεργασία με το σχήμα, ενώ το 2018, κατά τη διάρκεια της συνάντησης των μελών στο Βουκουρέστι, εξέφρασε ενδιαφέρον να συμμετάσχει και η Γερμανία, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει υπάρξει κάποια πρόοδος.
