Η ανάγκη για υπεύθυνη διαχείριση δημοφιλών προορισμών εν μέσω αυξανόμενων τουριστικών ροών είναι επιτακτική και πολυδιάστατη. Η αύξηση του τουρισμού, μπορεί να προσφέρει οικονομικά οφέλη, ωστόσο οδηγεί πολλές φορές σε σημαντικές προκλήσεις για τους προορισμούς, τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον.
Η υπεύθυνη διαχείριση των τουριστικών προορισμών είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του τουρισμού και για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών του επιπτώσεων.
Οι προκλήσεις
Ο υπερτουρισμός είναι το κύριο πρόβλημα που «χτυπάει» πολλές φορές την πόρτα στον τουριστικό κλάδο. Πολλοί δημοφιλείς προορισμοί αντιμετωπίζουν το φαινόμενο του υπερπληθυσμού, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους αιχμής ή στο peak της τουριστικής σεζόν. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί, πέρα από τη συμφόρηση, σε «πίεση» στις υποδομές (μεταφορές, ύδρευση, αποχέτευση), και μείωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι, επίσης, μια απόρροια της μαζικής τουριστικής δραστηριότητας προκαλώντας ρύπανση (αέρος, νερού, εδάφους), παραγωγή μεγάλου όγκου απορριμμάτων, καταστροφή φυσικών οικοσυστημάτων (κοραλλιογενείς υφάλους, δάση), και απώλεια βιοποικιλότητας.
Εγείρεται, επίσης, και το ζήτημα της πίεσης στις τοπικές κοινωνίες. Οι αυξημένες τιμές (ακινήτων, αγαθών, υπηρεσιών) λόγω του τουρισμού μπορούν να οδηγήσουν σε εκτοπισμό κατοίκων και σε κοινωνικές εντάσεις. Η αυξημένη παρουσία τουριστών μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά την καθημερινότητα και την ησυχία των κατοίκων.
Περαιτέρω, μπορεί να προκύψει πολλές φορές και η φθορά υποδομών και αξιοθέατων. Η μεγάλη επισκεψιμότητα μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία φθορά ιστορικών μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και φυσικών αξιοθέατων.
Η ανάγκη για Υπεύθυνη Διαχείριση
Τούτων δοθέντων, η ορθή διαχείριση των προκλήσεων και η υιοθέτηση ενός βιώσιμου τουριστικού μοντέλου είναι κομβικής σημασίας. Είναι κρίσιμο να καθοριστεί ο μέγιστος αριθμός επισκεπτών που μπορεί να υποστηρίξει ένας προορισμός χωρίς να προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημιά στο περιβάλλον, την κοινωνία και την εμπειρία των επισκεπτών.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη και εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης προορισμών που λαμβάνουν υπόψη τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους, είναι απαραίτητος.
Η εφαρμογή μέτρων για τη διαχείριση της ροής των τουριστών, όπως η διαφοροποίηση των τουριστικών προϊόντων, η προώθηση της εκτός αιχμής περιόδου, η επιβολή τελών εισόδου σε συγκεκριμένα αξιοθέατα ή περιοχές, και η διαχείριση των κρατήσεων είναι μερικές αποτελεσματικές προτεινόμενες λύσεις.
Η επένδυση σε βιώσιμες υποδομές που είναι φιλικές προς το περιβάλλον και εξυπηρετούν τόσο τους τουρίστες όσο και τους κατοίκους, η ενεργός εμπλοκή των κυβερνητικών φορέων και άλλων ενδιαφερομένων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τον τουρισμό και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τουριστών σχετικά με την ανάγκη σεβασμού του περιβάλλοντος είναι εξίσου βαρύνουσας σημασίας.
Η υπεύθυνη διαχείριση των δημοφιλών προορισμών είναι μια σύνθετη πρόκληση που απαιτεί συνεργασία, καινοτόμες λύσεις και μακροπρόθεσμη προοπτική.
H νέα πρωτοβουλία METRON Sustainable Tourism Powered
Ο ΣΕΤΕ, αναγνωρίζοντας την ανάγκη ύπαρξης ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού τουριστικού προϊόντος, προχώρησε στην ανάπτυξη μιας πρωτοβουλίας εθελοντικής αυτορρύθμισης του τουριστικού τομέα.
Το όνομα της πρωτοβουλίας είναι METRON Sustainable Tourism Powered By SETE, και έχει στόχο τη διαμόρφωση του ελληνικού προϊόντος με βάση τις αυθεντικές αξίες του ελληνικού τουρισμού, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστικός και βιώσιμος, διατηρώντας την Ελλάδα στις κορυφαίες θέσεις της τουριστικής αγοράς.
Πρόκειται για μιαπρωτοβουλία αυτορρύθμισης και μετάβασης των επιχειρήσεων του τουριστικού τομέα σε βιώσιμη λειτουργία. Το METRON Sustainable Tourism είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εθελοντικής αυτοδέσμευσης, αυτοαξιολόγησης, ελέγχου, εκπαίδευσης, συμμόρφωσης, στοχοθέτησης, επαναξιολόγησης και επαλήθευσης.
Η συνδιαμόρφωση της πρωτοβουλίας είναι αποτέλεσμα ομαδικής προσπάθειας, και έχει γίνει με τη συνδρομή Μελών του ΣΕΤΕ, σε συνεργασία με το ΙΝΣΕΤΕ και τη Marketing Greece, καθώς και εξειδικευμένους συμβούλους σε προγράμματα βιωσιμότητας.
Η επιλογή του ονόματος βασίζεται στην ελληνική λέξη Μέτρον, που σημαίνει μέτρηση, αναλογία και κανόνας, και συνδέεται με τις έννοιες της βιωσιμότητας, γιατί χωρίς μέτρο και κανόνες αυτή δεν μπορεί να υπάρξει.
Από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο 2024 η πλατφόρμα λειτούργησε πιλοτικά, με τη συμμετοχή 50 επιλεγμένων επιχειρήσεων ενώ από τις αρχές του 2025, η ψηφιακή πλατφόρμα θα είναι διαθέσιμη στις επιχειρήσεις – Μέλη του ΣΕΤΕ που ανήκουν σε 5 κλάδους τους τουρισμού: καταλύματα, εναέριες, θαλάσσιες, χερσαίες μεταφορές και τουριστικά γραφεία.
