Τον οδικό χάρτη για τη μετάβαση των ελληνικών λιμένων σε μια νέα εποχή βιωσιμότητας μέσα από τον ενεργειακό μετασχηματισμό ώστε να αποτελέσουν έναν ισχυρό πυλώνα της βιώσιμης Γαλάζιας Οικονομίας της Ελλάδας, έχει χαράξει το ΤΑΙΠΕΔ.
Αρχής γενομένης από την εξασφάλιση μέσω του μηχανισμού CEF II πόρων 10 εκατ. ευρώ για το πρασίνισμα τεσσάρων περιφερειακών λιμανιών με υποδομές cold ironing, βάζει σε άμεση προτεραιότητα και ισχύ τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος σε Ραφήνα, Πάτρα, Αλεξανδρούπολη και Ρόδο έχοντας ως λιμάνι αναφοράς αυτό του Λαυρίου.
Το road mapping για την πράσινη μετάβαση των τεσσάρων αυτών λιμανιών, που θα προσδιορίζει τα προτεινόμενα μέτρα, αλλά και τα κατάλληλα εργαλεία χρηματοδότησης, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Ήδη, το Ταμείο τρέχει με εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη τη μελέτη ανάλυσης κόστους-οφέλους (CBA) για όλες τις παραμέτρους, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές των προτεινόμενων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών κοινοτήτων.
Τις προτεραιότητες σε εθνικό επίπεδο αναμένεται να θέσουν το Φθινόπωρο τα αποτελέσματα της Μελέτης Σκοπιμότητας για την ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων στους λιμένες της χώρας, που διενεργεί το ΤΑΙΠΕΔ από τον Ιούνιο, σε συνεργασία με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Η μελέτη θα προσδιορίσει τις ενεργειακές ανάγκες και τις απαιτούμενες θέσεις ηλεκτροδότησης πλοίων ανά λιμένα και το κόστος των απαραίτητων υποδομών, ενώ περιλαμβάνει και ανάλυση κόστους-οφέλους.
Έτσι, θα επιλεγούν τα λιμάνια στα οποία θα αναπτυχθούν κατά προτεραιότητα οι υποδομές coldironing με βασική προϋπόθεση ώστε να γίνουν τα ελληνικά λιμάνια «fit for 55», ανταποκρινόμενα στις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις ως το 2030, είναι η χρηματοδότηση η οποία εκτιμάται ότι εν μέρει μπορεί να προέλθει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ενεργειακή μετάβαση του λιμανιού του Λαυρίου
Το 2023, το ΤΑΙΠΕΔ ξεκίνησε την προσπάθεια για τον μετασχηματισμό του λιμένα Λαυρίου σε ένα πρότυπο βιώσιμο λιμάνι, με απώτερο στόχο να συμβάλει ευρύτερα στον ολιστικό μετασχηματισμό της ευρύτερης περιοχής. Το 2023, μέσα από συστηματική διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς και περίπου 100 ενδιαφερόμενα μέρη, διαμορφώθηκε ένας «οδηγός βιώσιμης μετάβασης λιμένων», διαθέσιμος για όλα τα λιμάνια, ενώ έγινε και πλήρης καταγραφή των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ειδικότερα, εντός του 2023, υλοποιήθηκαν σε στενή συνεργασία με τον Οργανισμό Λιμένος Λαυρίου, το EIT Climate KIC και το ΕΚ ΑΘΗΝΑ τα εξής:
- Χαρτογράφηση περίπου 100 ενδιαφερόμενων μερών που σχετίζονται με τη βιώσιμη μετάβαση του λιμένα Λαυρίου και της γύρω περιοχής.
- Συναντήσεις και δομημένες συνεντεύξεις με βασικά ενδιαφερόμενα μέρη, όπως π.χ. τη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου, τον Δήμαρχο Λαυρεωτικής, τοπικούς φορείς και το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, για τη διαμόρφωση ενός “κοινού οράματος” για το λιμάνι.
- Καταγραφή διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων για την υποστήριξη αυτού του οράματος.
- Διαμόρφωση ενός «οδηγού βιώσιμης μετάβασης λιμένων» που μπορεί να αξιοποιηθεί από όλα τα λιμάνια.
Επιπλέον, εντός του 2024 εκπονήθηκε, σε συνεργασία με εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη, σχέδιο βελτιστοποίησης της ενεργειακής επίδοσης του λιμένα με σκοπό τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης και κοστολογημένης πρότασης για την ενεργειακή του μετάβαση. Ειδικότερα:
- Συγκεντρώθηκαν και αξιολογήθηκαν οι τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας: Από το σημερινό επίπεδο των 1.500 MWh/έτος, εκτιμάται ότι η μελλοντική κατανάλωση θα ξεπεράσει τις 26.000 MWh/έτος σε βάθος 10ετίας, και θα ανέλθει στις 35.000 MWh/έτος έως το 2050.
- Προσδιορίστηκαν οι ανάγκες για χρήση ΑΠΕ και προτάθηκαν συγκεκριμένες διαθέσιμες εκτάσεις για εγκατάσταση τοπικών συστημάτων ΑΠΕ: Στο λιμάνι μπορεί να τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά ισχύος περίπου 1.450kW, διεσπαρμένα σε μικρότερα συστήματα. Η ισχύς αυτή είναι ικανή να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας. Το κόστος της επένδυσης εκτιμάται στο 1.178.000€ και η απόσβεση αναμένεται στα 5 έτη.
- Προτάθηκαν επιπλέον παρεμβάσεις, όπως η ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροκίνησης στις εγκαταστάσεις του λιμένα με τη δημιουργία 150 σημείων ταχείας φόρτισης (AC 22kW) και 4 σημείων υπερταχείας φόρτισης (DC 150kW) και η εγκατάσταση περίπου 60 έξυπνων πίλαρ ηλεκτροδότησης και υδροδότησης των ελλιμενισμένων σκαφών.
Υπενθυμίζεται πως ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού, τουλάχιστον 50% συν μια μετοχή, του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου, συγκέντρωσε τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον. Στην πρώτη φάση συμμετείχαν: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΙΝΤΕΡΚΑΤ, JET PLAN SHIPPING - ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, GPH CRUISE PORT FINANCE – PROMARINE, OLYMPIC MARINE - MSC CRUISES, GULFTAINER COMPANY, IOTC INVESTMENTS και ISRAEL SHIPYARDS INDUSTRIES.
Χρηματοδότηση 10 εκατ. για cold ironing
Με δεδομένη την δουλειά που έχει ήδη γίνει στο Λαύριο, ο Οργανισμός Λιμένος Λαυρίου ηγήθηκε μαζί με την αρμόδια διεύθυνση του ΤΑΙΠΕΔ της πρότασης για χρηματοδότηση από το CEF II της ανάπτυξης υποδομών cold ironing και εκπόνησης σχετικών μελετών στα λιμάνια Λαυρίου, Ραφήνας, Καβάλας και Κέρκυρας.
Ηδη, το ΤΑΙΠΕΔ συνεργάζεται με εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη για την κατάρτιση σχεδίων μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των λιμένων Ραφήνας, Πάτρας, Αλεξανδρούπολης και Ρόδου. Στο πλαίσιο του έργου θα εκπονηθεί μελέτη ανάλυσης κόστους-οφέλους (CBA) για να προσδιοριστούν τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη των προτεινόμενων μέτρων ενώ θα διερευνηθούν και κατάλληλα εργαλεία και δομές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών κοινοτήτων καθώς και πιθανών πηγών χρηματοδότησης. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου 2024.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φάκελος με την ονομασία «DECOMPRESS» κατάφερε μεταξύ 408 προτάσεων, εκ των οποίων εγκρίθηκαν 134, να λάβει 10 εκατ. ευρώ.
Στην πρόταση κυριαρχεί το λιμάνι της Ραφήνας, που θα συστήσει με το Λαύριο ένα δίπολο «πράσινων» λιμανιών στην Αττική, καθώς εντός της επόμενης τετραετίας θα κατασκευαστούν 4 θέσεις ηλεκτροδότησης πλοίων σε 4 θέσεις εξυπηρέτησης ακτοπλοΐας του λιμανιού. Ακόμη, στο πλαίσιο της εν λόγω χρηματοδότησης, θα εκπονηθούν οι τεχνικές μελέτες για 9 θέσεις ηλεκτροδότησης στο Λαύριο, 11 θέσεις στο λιμάνι της Κέρκυρας και 9 στης Καβάλας.
Εταίροι της πρότασης πέρα από το ΤΑΙΠΕΔ και τα τέσσερα λιμάνια, είναι ο ΔΕΔΔΗΕ, το ΕΜΠ και οι εταιρείες Protasis, Hydrus και Gates.
