Ζώντας εδώ και περίπου 40 χρόνια στη φούσκα των δανεικών και του Μεγάλου Πατερούλη ( = Δημόσιο, που φροντίζει τους περισσότερους πολίτες άμεσα ή έμμεσα), σε μία καπιταλιστική στα λόγια μα σχεδόν κομμουνιστική στην πράξη κοινωνία, σταδιακά η πλειοψηφία των Ελλήνων έχασε την επαφή της με τα βασικά δεδομένα του επιχειρείν: Τα έσοδα, τα έξοδα, τα κέρδη και τις ζημίες, τους φόρους και τις υποχρεώσεις, τους στοιχειώδεις υπολογισμούς που αποτελούν τη βάση της δουλειάς τους. Μετά την κρίση του 2010, οι περισσότεροι απλά τα παράτησαν, μιας και δεν θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα έτσι κι αλλιώς. Σήμερα, στη νέα δεκαετία που έχει ξεκινήσει, για να μπορέσουμε να αλλάξουμε τη ζωή μας, θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω στα στοιχειώδη, να τα θυμηθούμε ξανά και να τα έχουμε οδηγό στις αποφάσεις μας.
Το Κράτος, όπως ο ιδιοκτήτης χαρτοπαικτικής λέσχης
Σε μία υγιή δυτική κοινωνία (αυτές που πολλοί μισούν, αλλά όλοι θέλουν να στείλουν εκεί τα παιδιά τους για σπουδές και εργασία), ο ρόλος του Κράτους στο επιχειρείν είναι περίπου όπως αυτός ενός ιδιοκτήτη χαρτοπαικτικής λέσχης. Σε κάθε παρτίδα κρατάει 5 – 10% από το ποσό που παίχτηκε, φροντίζει να είναι ο χώρος καθαρός, να λειτουργούν όλα εντάξει, οι υπάλληλοι να είναι οι αναγκαίοι και να φέρονται με ευγένεια και (το κυριότερο) όταν βλέπει πως κάποιος χάνει πολλά, τον σταματά και τον προστατεύει, τον στέλνει σπίτι του. Όχι επειδή τον αγαπά, αλλά γιατί θέλει να τον κρατήσει ως πελάτη.
Σε κάθε περίπτωση, ο ρόλος του Κράτους είναι να στηρίζει τους αδύναμους, να φροντίζει έτσι ώστε να λειτουργεί εύρυθμα η κοινωνία και να είναι «διαιτητής» στην οικονομία και όχι «παίκτης».
Το 5 – 10% της βασικής αμοιβής δεν είναι λίγο, μιας και σε 10 – 20 παρτίδες έχει πάρει όλα τα αρχικά ποσά των παικτών και τους αναγκάζει να βάλουν και άλλα. Όμως δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι στο τέλος κάποιος κερδίζει και φεύγει με λεφτά στην τσέπη και κάποιος έχει κίνητρο να έρθει ξανά, για να κερδίσει και να βγάλει τα σπασμένα. Όπου η αμοιβή είναι πιο μεγάλη, συνήθως συνδέεται και με πολύ μεγάλες παροχές (σα να λέμε επιστροφή χρημάτων και τζακ ποτ), αλλιώς το μοντέλο καταρρέει.
Αντίστοιχη ήταν η κατάσταση και εδώ μέχρι πριν περίπου 40 χρόνια. Υπήρχαν βέβαια (κατ’ αναλογία) και τότε πολλά προβλήματα και αγκυλώσεις, παλιά τραπέζια, βρώμικα τασάκια, ελλείψεις στην κάβα με τα ποτά, κάποιες φορές τον χειμώνα δεν ζεσταινόταν επαρκώς ο χώρος, αλλά δούλευε η Λέσχη, χωρίς οι πελάτες να έχουν πρόβλημα. Σπάνια κάποιος ξέφευγε από τα όρια, λίγοι ήταν αυτοί που έχαναν τα πάντα και καταστρέφονταν.
Μετά άλλαξαν τα πράγματα. Η Λέσχη προσέλαβε σιγά σιγά περισσότερους υπαλλήλους από όσοι ήταν οι πελάτες, δημιούργησε δουλειές όπως «βοηθός χειριστή τοποθέτησης ουίσκυ σε πράσινα ποτήρια» κλπ. Μπορεί να είχαμε εναλλαγές στην ιδιοκτησία της Λέσχης μετά το 1990, πρακτικά εδώ και δεκαετίες κουμάντο κάνουν οι υπάλληλοι. Μάλιστα συχνά οι υπάλληλοι πλέον δεν χωράνε και κάποιοι δεν εμφανίζονται στη Λέσχη, ενώ ενοχλούν τους συνεπείς συναδέλφους τους που θέλουν να δουλέψουν, μιας και τους χαλάνε την πιάτσα.
Τι έκανε η ιδιοκτησία της Λέσχης μπροστά στο πρόβλημα της τεράστιας αύξησης των παγίων εξόδων της; Δύο πράγματα: Αφενός εμπέδωσε στην πλειοψηφία των δημοσιογράφων ότι είναι λογικό όλο αυτό που συμβαίνει ( = άρα μετέτρεψε μία τρέλα σε κατεστημένη λογική στην κοινωνία) και αφετέρου αύξησε υπέρμετρα το ποσοστό που εισέπραττε από τους παίκτες, την ώρα που μείωνε οι υπηρεσίες της. Έτσι, ενώ πχ τα ποτά πλέον οι παίκτες τα έφερναν από το σπίτι τους, το ίδιο και κουβέρτες για να ζεσταίνονται τον χειμώνα, η αμοιβή της Λέσχης έφτασε το 50 – 80% των χρημάτων που παίχτηκαν σε μία παρτίδα. Ο νικητής ήταν αυτός που απλά είχε φίλο του έναν υπάλληλο για να του λέει στο αυτί ποια χαρτιά έχουν οι αντίπαλοί του, ή ήταν τυχερός. Όσοι έχαναν, γρήγορα καταστρέφονταν και έβγαιναν εντελώς από το παιχνίδι, είτε έπαιζαν και έφευγαν χωρίς να πληρώσουν τη Λέσχη, για να μείνει κάτι και για την οικογένειά τους. Με τα ΜΜΕ στην πλειοψηφία τους να θεωρούν λογικό όλο αυτό και να πιέζουν πάντα για αυξήσεις στους μισθούς κλπ, σταδιακά τα πάντα αποσαρθρώθηκαν...
Η καρδιά του προβλήματος για το οποίο μιλάνε λίγοι: Φορολογία, αγκυλώσεις και γραφειοκρατία
Με εξαίρεση μεμονωμένες φωνές στο liberal.gr και άλλα οικονομικά ή γενικού ενδιαφέροντος ΜΜΕ, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων δημοσιογράφων εν έτει 2020 «κλαίει» σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και πανηγυρίζει σε κάθε «δικαίωση για καταβολή αναδρομικών» (που θα δοθούν με δανεικά, για τα οποία δανεικά καταγγέλει την κυβέρνηση που φορτώνει με βάρη το μέλλον των παιδιών μας).
Μέχρι το 2019 τα πράγματα κυλούσαν έτσι, με τα αναμενόμενα ανεβοκατεβάσματα. Και αν το ΠΑΣΟΚ «το ορθόδοξο» έχανε τις εκλογές, μεγάλο τμήμα της ΝΔ αποδείκνυε ότι ήταν και αυτό... ΠΑΣΟΚ, όπως το ίδιο αποδείχθηκε ο Σύριζα. Μόνο πρόσφατα, από το 2019 έχει ξεκινήσει για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες μία πραγματική προσπάθεια αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας, η οποία θα αποδώσει καρπούς αν διαρκέσει τουλάχιστον 8 χρόνια.
Στο μεταξύ η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών που έχουν δικιά τους δουλειά έχουν πειστεί ότι για όλα υπάρχουν μαγικές λύσεις, ενώ μετά απο δεκαετίες παράλογης υπερφορολόγησης, γραφειοκρατίας και αγκυλώσεων (τα οποία στηρίζουν τα ΜΜΕ στην πλειοψηφία τους), θεωρούν ότι αυτό τελικά είναι και το λογικό, το σωστό. Έχοντας να αντιμετωπίσουν όλα αυτά, αφήνουν στην άκρη τη λογική και τα νούμερα, λειτουργούν για το «σήμερα» και συχνά για το «τώρα». Έχουν ξεχάσει τους βασικούς υπολογισμούς που κάνει κάθε ιδιοκτήτης επιχείρησης, για να δει που βρίσκεται, μιας και έχουν δει ότι οι περισσότεροι σοβαροί φίλοι τους που υπολόγιζαν σωστά, απλά... χρεωκόπησαν.
Ακόμη και προ κορωνοϊού, ούτε το 20% των επιχειρήσεων δεν ήταν κερδοφόρες. Απλά οι ιδιοκτήτες τους «κλωτσούσαν παρακάτω το τενεκεδάκι»
Αν την 01.01.2020 ελέγχαμε όλες τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, από μανάβικα και μικρά μαγαζιά ως νομικά γραφεία, βιοτεχνίες και επιχειρήσεις με εκατοντάδες υπαλλήλους, θα διαπιστώναμε την αλήθεια που ξέρουν οι λογιστές τους και προσπαθούν να την κρύψουν επιμελώς: Πάνω από το 80% αυτών ΧΑΝΟΥΝ ΛΕΦΤΑ αν θελήσουν να είναι 100% νόμιμες!
Αν ο ιδιοκτήτης προσπαθήσει να λειτουργήσει απολύτως νόμιμα, πάρει μολύβι και χαρτί και υπολογίσει όλα του τα έξοδα, το κόστος του στοκ (αν υπάρχει), όλους τους φόρους και τις υποχρεώσεις του, τότε θα διαπιστώσει ότι όχι απλά δεν κερδίζει τίποτε, αλλά ότι θα πρέπει να βρει και δικά του χρήματα για να στηρίξει την επιχείρησή του. Όχι τυχαία, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που είτε δουλεύουν στη μαύρη είτε απλά το σύστημα τους πέταξε εκτός αγοράς. Αυτοί κατάλαβαν με τον πιο επώδυνο τρόπο ότι η δουλειά τους δεν έβγαινε όπως πίστευαν.
Από τους υπόλοιπους που ακόμη προσπαθούν να επιχειρήσουν στην Ελλάδα, πάνω από τα δύο τρίτα αυτών είναι πνιγμένoι από χρέη στο δημόσιο (ρυθμισμένα για 120, 240 ή χιλιάδες δόσεις), δάνεια στις τράπεζες (ρυθμισμένα, παγωμένα, «κατσελωμένα» κλπ) και συχνά μεγάλες υποχρεώσεις σε προμηθευτές, που προσπαθούν κάθε μήνα να αποπληρώσουν. «Κλωτσάνε παρακάτω το τενεκεδάκι», περιμένοντας ένα θαύμα.
Επιπλέον πολλοί άλλοι δεν ξέρουν / δεν θέλουν να ξέρουν / έχουν ξεχάσει ότι δεν βγαίνουν και χάνουν λεφτά αν πληρώσουν όλες τους τις υποχρεώσεις. Έχουν μάθει να λειτουργούν αγνοώντας σοβαρό τμήμα των εξόδων τους. Είναι αυτοί που θα τους ακούσετε να λένε ότι «μου έσκασε πρόβλημα από το πουθενά».
(Προσοχή: Πουθενά παραπάνω δεν αναφέρεται / υπολογίζεται η προσωπική αμοιβή του επαγγελματία – επιχειρηματία. Αν την υπολογίσουμε και αυτή, τότε τα πράγματα θα είναι ακόμη χειρότερα).
Αν σήμερα μηδενίζαμε τα χρέη, με αυτό το μοντέλο φορολόγησης και γραφειοκρατίας και πάλι θα χρεωκοπούσε η πλειοψηφία σε 10 – 15 χρόνια.
Την ώρα λοιπόν που η συντριπτική πλειοψηφία όσων επιχειρούν στην Ελλάδα είτε φοροδιαφεύγουν λίγο ή πολύ είτε αντιμετωπίζουν θέματα επιβίωσης, τα ΜΜΕ πανηγυρίζουν όταν κάποια κυβέρνηση ανακοινώσει δόσεις ή «λύση ανάσα για χιλιάδες επιχειρήσεις». Λύνεται κάτι στην ουσία; Όχι και το ξέρουν πλέον όλοι...
Κανείς δεν λέει όμως ότι και να μηδενίζαμε σήμερα τα χρέη, με αυτό το μοντέλο φορολόγησης και γραφειοκρατίας σε 10 – 15 χρόνια και πάλι η πλειοψηφία θα χρεωκοπούσε! Με αυτές τις αγκυλώσεις και τη γραφειοκρατία που μπλοκάρουν το επιχειρείν, και πάλι οι περισσότεροι δεν θα τα κατάφερναν!
Εσύ έχεις κοιτάξει τον «οικονομικό σου εαυτό» στον «οικονομικό» καθρέφτη; Έχεις πραγματικά ελέγξει αν η δουλειά σου βγάζει κέρδη μετά (όλων) φόρων; Μήπως στη νέα δεκαετία που έχει ξεκινήσει είναι η ώρα να αλλάξεις πραγματικά τη ζωή σου; Να γυρίσεις πίσω στα στοιχειώδη και αυτονόητα του επιχειρείν και να τα κάνεις και πάλι οδηγό των αποφάσεών σου;
Μήπως αν δεν μπορείς να τα καταφέρεις εδώ, ήρθε η ώρα να κοιτάξεις και άλλες χώρες, πιο φιλικές προς το επιχειρείν;
* Ο κ. Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της MORE, που περιλαμβάνει και τη MORE Consulting, επί χρόνια μία εκ των κορυφαίων συμβουλευτικών εταιριών με έδρα το Βουκουρέστι. Ασχολείται τόσο με την ίδρυση εταιρίας στη Ρουμανία, όσο και με την πλήρη υποστήριξη μετά την έναρξη λειτουργίας.
Μαζί με τον αδερφό του Γρηγόρη έχουν επίσης εταιρία εξαγωγής ελληνικών βιολογικών φρουτολαχανικών, εταιρία συμβουλευτικής για φωτοβολταϊκά έργα, βιοαέριο και έργα περιβάλλοντος, εταιρία επενδυτικών συμβουλων ακινήτων και άλλα, πάντα στη Ρουμανία.
