«Η προσχολική αγωγή αναδεικνύεται πλέον ξεκάθαρα ως ένα κορυφαίο θέμα εκπαιδευτικής, κοινωνικής, αλλά και αναπτυξιακής πολιτικής», κατέληγε η έρευνα της διαΝΕΟσις για την προσχολική ζωή στην Ελλάδα το 2017. Κι όμως στη χώρα μας ήταν η πιο παραμελημένη εκπαιδευτική βαθμίδα.
Βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί αντιμετωπίζονταν συχνά ως το μέρος στο οποίο οι γονείς εναπόθεταν τα παιδιά τους μέχρι να επιστρέψουν από τη δουλειά κι όχι ως το μέρος στο οποίο τα παιδιά αναπτύσσουν όχι τόσο τις γνωστικές δεξιότητές τους, αλλά τον συναισθηματικό κόσμο τους, τη γλώσσα και την ομαδικότητά τους.
Για εμάς ήταν ξεκάθαρο από την αρχή της θητείας μας. Βάλαμε προτεραιότητα την ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση της προσχολικής αγωγής, κάνοντας τους βρεφονηπιακούς σταθμούς όχημα ανάπτυξης δεξιοτήτων για το ίδιο το παιδί, την οικογένεια, την κοινωνία μας. Δεσμευτήκαμε - κι εγώ προσωπικά - ότι κανένα παιδί δεν θα μείνει εκτός βρεφονηπιακών σταθμών. Το κάναμε πράξη.
Η φετινή σχολική χρονιά ξεκινά με περισσότερα παιδιά από ποτέ (111.000) στους βρεφονηπιακούς σταθμούς μέσω του προγράμματος κουπονιών για βρεφονηπιακούς σταθμούς, χάρη στην αύξηση του προϋπολογισμού του στα 333 εκατ. ευρώ (από 270 εκατ. το 2019). Τι σημαίνει στην πράξη όμως αυτή η αύξηση; Σημαίνει ότι:
1. Αυξήσαμε τα εισοδηματικά κριτήρια υπαγωγής στο πρόγραμμα μας ώστε πλέον και μια οικογένεια μέσου εισοδήματος να μπορεί να έχει πρόσβαση στην κρατική χρηματοδότηση. Να δώσω ένα παράδειγμα. Μια οικογένεια με δύο παιδιά και ετήσιο εισόδημα έως 33.000€ φέτος λαμβάνει voucher ενώ το 2019 για να το λάβει έπρεπε το εισόδημά της να είναι κάτω από 27.000€.
2. Εντάξαμε στο πρόγραμμα και γυναίκες που δουλεύουν στο δημόσιο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι διορθώσαμε μια χρόνια αδικία. Οι γυναίκες που εργάζονταν στο δημόσιο, όσο χαμηλός κι αν ήταν ο μισθός τους, ήταν για δεκαετίες εκτός χρηματοδότησης λόγω κάποιων παλιών διοικητικών κολλημάτων. Τώρα μπορούν να πάρουν κουπόνια, όπως οι εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα.
3. Παράλληλα με την αύξηση του προϋπολογισμού εξασφαλίσαμε και αύξηση στην αξία του κάθε voucher στους σταθμούς κατά ποσοστό 10%.
Ξέροντας πολύ καλά ότι η ποιοτική και ενταξιακή προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έχει κομβική σημασία για τη διάσπαση της διαγενεακής αλυσίδας του κοινωνικού αποκλεισμού και τη διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών για τα παιδιά σε μειονεκτική κατάσταση, θεσμοθετήσαμε το πρόγραμμα «Κυψέλη».
Το πρόγραμμα «Κυψέλη» περιλαμβάνει την καθιέρωση ενός ενιαίου καθημερινού προγράμματος λειτουργίας των σταθμών με στόχους και εστίαση σε διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητας κάθε παιδιού, την ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής των σταθμών, την επιμόρφωση των υφιστάμενων βρεφονηπιοκόμων και την υποστήριξή τους από μέντορες. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα πρόγραμμα που έχει ως πυλώνα του τη σφαιρική ανάπτυξη των παιδιών με σεβασμό στη μοναδικότητα και τον προσωπικό τους ρυθμό ανάπτυξης.
Ωστόσο για εμάς η σωστή και ολόπλευρη υποστήριξη της παιδικής ηλικίας περιλαμβάνει και την ανάπτυξη υπηρεσιών πρώιμης ανίχνευσης. Μελέτη του 2020 που αφορά στον αυτισμό αναφέρει ότι η διάγνωση στην Ελλάδα κατά μέσο όρο γίνεται στην ηλικία των 6 ετών και ενός μήνα για τα αγόρια και για τα κορίτσια 3 μήνες προ αυτού. Σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Δανία καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο, που λειτουργούν μηχανισμούς πρώιμης ανίχνευσης από το πρώτο κιόλας έτος της ζωής του παιδιού.
Έτσι λοιπόν, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κυψέλη» εισάγεται για πρώτη φορά στους βρεφικούς, παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς της χώρας, η πρώιμη ανίχνευση τυχόν μαθησιακών δυσκολιών και αναπηριών. Καθιερώνονται ειδικά διαγνωστικά τεστ, με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση αναπτυξιακών διαταραχών και την πρόωρη θεραπευτική παρέμβαση, που θα βελτιώσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη λειτουργικότητα των παιδιών στο πλαίσιο μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας στην οποία όλοι έχουν και θα έχουν θέση και ρόλο.
Ερχόμαστε ως Πολιτεία και θέτουμε ξεκάθαρες προτεραιότητες. Τα παιδιά μας είναι προτεραιότητα αδιαπραγμάτευτη. Η προσχολική αγωγή επιτελεί σημαντικό, διπλό σκοπό. Από τη μία συμβάλλει στη μείωση των ανισοτήτων και από την άλλη σε απόλυτους όρους, στην ανάπτυξη του ίδιου του παιδιού. Με πράξεις και απτά αποτελέσματα εξασφαλίζουμε ότι κανένα παιδί δεν μένει πίσω.
* Η Δόμνα Μιχαηλίδου είναι υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
