Εκεί όπου η παράδοση και ο πολιτισμός συναντούν την ανέγγιχτη φύση και ο μύθος την ιστορία, απλώνεται ο Βόλος. Η πόλη έχει την τύχη να διαθέτει σε σωστές αναλογίες τα δύο βασικά συστατικά που χρειάζεται προκειμένου να ισορροπεί ένας τόπος. Το υγρό στοιχείο, του Παγασητικού Κόλπου που απλώνεται μπροστά από την πόλη και τη γη, καθώς από τον βοριά τον προστατεύει το Πήλιο, το κατάφυτο βουνό των Κενταύρων όπου φωλιάζουν τα γεμάτα ιστορία χωριά.
Πόλη σύγχρονη και ζωντανή, μαγεύει με την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και τον τρόπο που συνδυάζει το χθες με το σήμερα. Κάποιος άλλος θα μπορούσε να πει ότι η πόλη είναι στριμωγμένη ανάμεσα στο βουνό και την θάλασσα. Όμως μάλλον μοιάζει με κούρνιασμα που αποπνέει «ζεστασιά» και ασφάλεια κρατώντας για τον εαυτό του τα πολύτιμα στολίδια, τα χωριά που απλώνονται στο Πήλιο. Αυτή την εντύπωση είχα κατηφορίζοντας βράδυ προς τις Αλυκές καθώς εμφανίζεται ο Βόλος, το λιμάνι, τα πλοία και όλων αυτών τα φώτα, να τρεμοπαίζουν και να πολλαπλασιάζονται στα νερά της θάλασσας.
Όμως η νυχτερινή εικόνα γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακή καθώς τα χωριά όπως είναι ο Άνω Βόλος, η Ανακασιά, η Μακρινίτσα, η Πορταριά απλώνονται στη πλαγιά του Πηλίου κάνοντάς το να μοιάζει με γιγάντιο χριστουγεννιάτικο δέντρο στολισμένο με εκατοντάδες λαμπιόνια. Βράδυ πια, ο ευγενικός ηλικιωμένος κύριος Τάκης με βοηθά να παρκάρω στο στενό δρόμο με προθυμία πατέρα προς τον γιο, ενώ ο κύριος Ηλίας χαμογελά λέγοντας «δεν βαριέσαι θα τα βολέψουμε» και ας έχει μειωθεί η πελατεία στο γεμάτο πάγκο του από ντόπια προϊόντα.
Δεν μπορεί από κάπου πηγάζει αυτή η θετική στάση, σκέφτομαι. Ίσως επειδή ο τόπος είναι γεμάτος από πλατάνια, οξιές, βελανιδιές, τρεχούμενα νερά, κρήνες. Μπορεί όμως απλά, το μαγικό βουνό να τους έχει δείξει την αληθινή αξία των πραγμάτων.
Βόλος, αριστοτεχνική ισορροπία
Από τα πρώτα μέτρα στον Βόλο συνειδητοποιείς ότι πρόκειται για πόλη σύγχρονη και ζωντανή, με τις πληροφορίες ότι ένα από τα σημαντικά σημεία της είναι η παραλία, να επαληθεύονται. Ο περίπατος μέχρι το λιμάνι όπου βρίσκεται το χάλκινο ομοίωμα της Αργούς, σύμβολο της πόλης υπενθυμίζοντας τα χρόνια των Αργοναυτών, δίνει ίσως και την χαρακτηριστικότερη εικόνα του Βόλου καθώς σφύζει από ζωή όλο το εικοσιτετράωρο, με τα πλεούμενα να κατακλύζουν την αποβάθρα (τουλάχιστον πριν εμφανιστεί ο ιός).
Στην μεγάλη ακτογραμμή που αποτελεί την παραλία, βρίσκονται τα καφέ, τα ξενοδοχεία και τα τσιπουράδικα όπου συγκεντρώνεται και ο περισσότερος κόσμος. Κάποιοι απλώς περπατούν, άλλοι παρακολουθούν τα σκάφη, κάποιοι άλλοι κάνουν ποδήλατο, ενώ η θορυβώδης μπροστά μου νεανική παρέα προσπαθεί να αποφασίσει σε ποιο μαγαζί θα καταλήξουν.
Το πρωί η εικόνα δεν αλλάζει και γίνεται ξεκάθαρο ότι η πόλη έχει το προνόμιο να βρίσκεται σε μία από τις ομορφότερες γωνιές της χώρας μας, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη γοητεία του βουνού και της θάλασσας. Το πρωινό σουλάτσο συνήθως φτάνει μέχρι την καμπυλωτή πεζογέφυρα που ενώνει την αποβάθρα με τον κυματοθραύστη. Εκεί κοντά της βρίσκεται το μεγαλοπρεπές κτίριο της καπναποθήκης του Παπαστράτου, το οποίο ανακαινισμένο χρησιμοποιείται σήμερα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Κάποιοι πρωί-πρωί ψαρεύουν, ενώ άλλοι ακολουθούμενοι από συμπαθή αδέσποτα συνεχίζουν τρέχοντας μέχρι την άκρη της παραλίας όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου με το επιβλητικό καμπαναριό και το ρολόι, έργο του Ιταλού γλύπτη Ρrevisan του 1884.
Όμως εντυπωσιακό είναι και το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού το οποίο κτίστηκε το 1882 σε σχέδια του Ιταλού μηχανικού Εβαρίστο ντε Κίρικο, ενώ κοντά του βρίσκεται και το κτίριο του δημαρχείου το οποίο είναι το μοναδικό κτίριο της πόλης που δανείζεται πηλιορείτικα στοιχεία. Ήρθε η ώρα όμως αφού είδα και το ξεχωριστό μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας αλλά και τα υπόλοιπα της πόλης, να ανηφορίσω προς τα χωριά του Πηλίου.
Όλες, ακόμα και η πιο δημοφιλής διαδρομή η οποία οδηγεί προς την Πορταριά, ανηφορίζουν έντονα προσφέροντας πανοραμική θέα προς τον Παγασητικό και τον Βόλο δίνοντας έτσι την αίσθηση ότι ταξιδεύεις κάπου μακριά κι ας είναι μόλις 11 χιλιόμετρα απόσταση.
Το ευλογημένο βουνό
Όποιο έντυπο ή ηλεκτρονική σελίδα ανοίξετε, θα διαβάσετε «Μακρινίτσα το μπαλκόνι του Πηλίου», «Πορταριά η κυρία της υποδοχής», «Πήλιο το μαγικό βουνό» προσπαθώντας να περιγράψουν με δύο λέξεις την αξία του τόπου. Αυτό που δεν θα βρείτε να διαβάσετε είναι η αίσθηση που θα εισπράξετε καθώς θα κατευθύνεστε προς την κάτω γειτονιά της Μακρινίτσας την Κουκουράβα, ή περπατώντας στα σοκάκια της Ανακασιάς αναζητώντας το μουσείο του Θεόφιλου.
Σίγουρα η πλατανοσκέπαστη πλατεία της Πορταριάς και το κτίριο του δημαρχείου της μοιάζουν να σε υποδέχονται, με την Μακρινίτσα να μοιάζει γαντζωμένη στην απέναντι πλαγιά του βουνού.
Φτάνοντας στην Μακρινίτσα, ο στενός λιθόστρωτος δρόμος μοιάζει να σε παίρνει από το χέρι και να σε οδηγεί στην καρδιά του χωριού όταν ξαφνικά αριστερά σου απλώνεται η θέα, με το βουνό να κατηφορίζει απότομα έως το Βόλο και το λιμάνι του. Σπίτια και αρχοντικά, μαγαζάκια και εκκλησιές στριμώχνονται στο χωριό, ενώ ανάμεσά τους ξεπετάγονται κορυφές από πλατάνια και οξιές.
Την πλατεία Ειρήνης Μακρινίτσας σκεπάζουν γέρικα πλατάνια και εκεί βρίσκεται η μαρμάρινη κρήνη «Τα Λιοντάρια» ή «Αθάνατο νερό» και το εκκλησάκι του Αγίου Γιάννη, με τα αρχοντικά να γεμίζουν τα κενά που αφήνουν τα κλαδιά των δέντρων.
Από την πλατεία λιθόστρωτα καλντερίμια φεύγουν προς όλες τις κατευθύνσεις και φυσικά προς το καφενεδάκι στην άκρη του οικισμού, όπου αγναντεύοντας τη θέα του, νιώθεις χαλαρός, γαλήνιος, σαν να κάθεσαι σε μπαλκόνι καρδιακού φίλου. Τελικά μπορεί να έχουν δίκιο οι ντόπιοι, ο Θεός μάλλον ήταν από την Μαγνησία.
Αγναντεύοντας το Αιγαίο
Ο δρόμος «παλεύει» με την πυκνή βλάστηση προκειμένου να φτάσει στα Ορεινά χωριά που τα κατακλύζει η άγρια ομορφιά του βουνού.
Τσαγκαράδα για κάποιους σημαίνει «ωραία θέα» ή για άλλους «βασιλικό χωριό». Σημασία έχει ότι πρόκειται για τόπο παραμυθένιο, ιδανικό για όλες τις εποχές του χρόνου. Αποτελείται από τέσσερις συνοικίες, τον Ταξιάρχη, την Αγία Παρασκευή, τον Άγιο Στέφανο, και την Αγία Κυριακή. Κέντρο θεωρείται η πλατεία της Αγίας Παρασκευής με τον τεράστιο αιωνόβιο πλάτανο.
Τα τρεχούμενα νερά, το τοξωτό γεφύρι, οι εκκλησιές όπως της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Ταξιάρχη του 1746, αλλά και η παραλία του Μυλοποτάμου που είναι από τις ωραιότερες του Πηλίου, κάνουν τη Τσαγκαράδα ένα από τα δημοφιλέστερα χωριά του Πηλίου.
Όμως ακολουθώντας βόρεια κατεύθυνση σύντομα θα αντιληφθείτε ότι οι εκπλήξεις της περιοχής δεν σταματούν εδώ. Το δίδυμο κολπάκι της Νταμούχαρης, οι παραλίες Παπά Νερό, Άι Γιάννης που είναι το μεγαλύτερο παραθεριστικό κέντρο του Πηλίου και βορειότερα η εντυπωσιακή παραλία Άγιοι Σαράντα, είναι κάποια από τα ατού της περιοχής. Όμως εκτός από την παραλιακή ζώνη υπάρχουν και τα ορεινά χωριά που είναι πνιγμένα στο πράσινο έχοντας σαν θέα το μπλε του Αιγαίου.
Η Ζαγορά είναι το μεγαλύτερο και ιστορικότερο χωριό του Ανατολικού Πηλίου, της οποίας η ιστορία αναδεικνύει και ένα παράδοξο. Αν και ορεινός οικισμός έγινε ξακουστή για τον στόλο της καθώς εμπορευόταν μετάξι από την Βενετία έως την Κωνσταντινούπολη. Είναι απλωμένη σε καταπράσινη πλαγιά χωρισμένη σε τέσσερις μεγάλες συνοικίες, την Αγία Παρασκευή ή Περαχώρα, την Αγία Κυριακή, τον Άγιο Γεώργιο και τον Σωτήρα. Επίνειο της Ζαγοράς είναι το Χορευτό του οποίου η πυκνή βλάστηση αγκαλιάζει της παραλίες της περιοχής. Υπήρξε ξακουστό λιμάνι από όπου τα ζαγοριανά καράβια ξεκινούσαν για τις μεγάλες αγορές. Εδώ, στην ηρεμία του τόπου ο ποιητής Γ. Δροσίνης εμπνεύστηκε την ποιητική του συλλογή «Γαλήνη».
Αξίζει αν δείτε
Κέντρο Τέχνης «Τζιόρτζιο ντε Κίρικο»
Οφείλει την ονομασία του στον σπουδαίο Ιταλό ζωγράφο ο οποίος γεννήθηκε στον Βόλο το 1888. Στο ισόγειο και στον ημιώροφο παρουσιάζονται εκθέσεις ομαδικές και ατομικές.
Στους τρεις ορόφους του κτιρίου εκτίθενται μόνιμα το «Μουσείο Αλ. Δάμτσα» η οποία αποτελεί δωρεά του συλλέκτη Αλ. Δάμτσα και αποτελείται από 350 έργα καλλιτεχνών. Τηλ. 24210 31701.
Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο
Χτίστηκε το 1909 και δωρήθηκε στο Δημόσιο από τον Αλέξιο Αθανασάκη από την Πορταριά του Πηλίου, με σκοπό να εκτεθούν σε αυτό οι επιτύμβιες γραπτές στήλες που βρέθηκαν στους πύργους των τειχών της αρχαίας Δημητριάδος. Εκτός από το νεοκλασικό κτίριο όπου στεγάζεται, θα δείτε συλλογές χρυσών κοσμημάτων, αγγεία, επιτύμβιες στήλες, αλλά και αντικείμενα της προϊστορικής περιόδου, τηλ. 24210 25285.
Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει το συγκρότημα Τσαλαπάτα όπου βρίσκεται το Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας το οποίο έχει οργανώσει με εξαιρετικό τρόπο το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς σε ένα από τα σημαντικότερα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη.
Θα δείτε με εύλογο τρόπο πως τα αδέλφια Τσαλαπάτα οργάνωσαν το 1926 το εργοστάσιο, κατασκευάζοντας διάφορους τύπους τούβλων και κεραμιδιών, με τα μηχανήματα, τους φούρνους, τα σημεία φύλαξης αλλά και τις μακέτες να μαρτυρούν την αλυσίδα παραγωγής. Τηλ. 24210 29844.
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης
Βρίσκεται στην Μακρινίτσα και στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοπάλη. Αξίζει όμως να δείτε και το Αρχοντικό Βατσαρέα Μαυράκη όπου λειτουργεί το Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Info
Στο καφενεδάκι «Θεόφιλος» στην Μακρινίτσα, θα δείτε την τοιχογραφία του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ του 1910 με τίτλο «Μάχη στην Κρύα Βρύση», να κυριαρχεί στον μικρό χώρο.
Κείμενο - φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης
