Η μακάβρια φράση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ από το βήμα της διεθνούς διάσκεψης για το κλίμα στη Γλασκώβη είχε τον προφανή στόχο να σοκάρει το διεθνές ακροατήριο και να θέσει τους ηγέτες προ των ευθυνών τους. Το πρώτο πέτυχε αλλά το δεύτερο δείχνει ότι απέτυχε παταγωδώς. Ο λόγος της προεξοφλημένης αποτυχίας είναι επίσης προφανής. Ο κόσμος έχει πλέον τριχοτομηθεί και στην υπόθεση της κλιματικής αλλαγής :
- Υπάρχουν εκείνοι που θέλουν και μπορούν με πρώτη την ΕΕ. Ακόμη και όταν η ενεργειακή εξάρτηση προκαλεί κρίση η ΕΕ δείχνει αποφασισμένη να φθάσει στο στόχο της μείωσης των ρύπων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% ως το 2030 και της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050. Ο πολυετής προϋπολογισμός, το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και η δανειακή πολιτική της Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων οδηγούν την κούρσα του μετασχηματισμού της οικονομίας της ΕΕ. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται πλέον και οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά την καθυστέρηση που επέφερε η πολιτική Τραμπ για αποχώρηση από τη συμφωνία του Παρισιού. Η Δύση δεσμεύεται για κλιματική ουδετερότητα το 2050 καθώς συντονισμένα πλέον προβλέπει ότι η κλιματική αλλαγή είναι ο υπ´ αριθμόν ένα κίνδυνος για τις κοινωνίες και τις οικονομίες όχι στο μακρινό μέλλον αλλά σήμερα, αύριο.
- Υπάρχουν εκείνοι που μπορούν αλλά δε θέλουν με τη Ρωσία και την Κίνα να δείχνουν απερίφραστα τις διαθέσεις τους δια της απουσίας των ηγετών τους από τη Γλασκώβη. Η Ρωσία δεν έχει κανένα λόγο να τελειώσει με τα ορυκτά καύσιμα και κυρίως με το φυσικό αέριο αφού με τη διαχείρηση της παροχής του μπορεί να ελέγχει την ενεργειακή επάρκεια στην Ευρώπη. Η Κίνα ανακοίνωσε ότι στοχεύει στην κλιματική ουδετερότητα το 2060 χωρίς ωστόσο να έχει δώσει λεπτομερή οδικό χάρτη για το πως θα φθάσει ως εκεί. Μπορεί το Πεκίνο να διακήρυξε πρόσφατα ότι σταματά τις επενδύσεις σε μονάδες άνθρακα στο εξωτερικό αλλά δε συμβαίνει το ίδιο με το εσωτερικό της Κίνας. Η χώρα παραμένει ο μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο και σύμφωνα με το Climate Action Tracker (CAT) παρουσιάζει υψηλή αναποτελεσματικότητα σε ό,τι αφορά τη δίκαιη κατανομή της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα ο δείκτης Climate Change Performance Index κατατάσσει την Κίνα χαμηλά 33 στα 61 όταν η ΕΕ κατατάσσεται 16 στα 61.
- Υπάρχουν και εκείνοι που θέλουν αλλά δεν μπορούν. Η Ινδία είναι ο τέταρτος ρυπαντής στον κόσμο μετά την Κίνα, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Ινδίας ανακοίνωσε στη Γλασκώβη ότι θα φθάσει στην κλιματική ουδετερότητα το 2070. Ο τεράστιος πληθυσμός και τα σοβαρά προβλήματα φτώχειας και χαμηλής ποιότητας ζωής δεν επιτρέπουν στην Ινδία να κάνει το βήμα. Ήδη αυτή η δέσμευση θεωρείται επαναστατική αφού περισσότερο από το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ινδίας προέρχεται από άνθρακα.
Το διάγραμμα του BBC δείχνει την εικόνα για τις εκπομπές του CO2 :
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή η υπερθέρμανση του πλανήτη που οδηγεί στην κλιματική αλλαγή οφείλεται εκτός από το διοξείδιο του άνθρακα και στο μεθάνιο.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάινεν και ο Τζο Μπάιντεν προχωρούν στη Γλασκώβη στη διεθνή δέσμευση για τη μείωση του μεθανίου με την ΕΕ και τις ΗΠΑ να πρωτοστατούν. Η Κίνα και σε αυτή την προσπάθεια εκφράζει επιφύλαξη, η Αυστραλία άρνηση, ενώ μαζί με την ΕΕ και άλλες οχτώ χώρες αντιπροσωπεύοντας έξι από τους πιο σημαντικούς ρυπαντές είναι έτοιμες να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία.
Η διεθνής διάσκεψη για το κλίμα στη Γλασκώβη προφανώς θα καταλήξει στην επανάληψη της δέσμευσης για αυξημένη χρηματοδότηση στον αναπτυσσόμενο κόσμο προκειμένου να μπορέσει να ανταπεξέλθει στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα. Ωστόσο, η πραγματικότητα μέχρι τώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α, δείχνει πως οι δεσμεύσεις δεν αρκούν.
Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής είναι υπαρξιακή. Μπροστά σε αυτή ΕΕ και ΗΠΑ μπορούν να δημιουργήσουν τη συμμαχία των προθύμων. Τα κοινά κριτήρια βιωσιμότητας που θα περιλαμβάνουν και το ενεργειακό αποτύπωμα της προέλευσης σε υπηρεσίες και προϊόντα, σε συνδυασμό με τους ευαισθητοποιημένους πολίτες - καταναλωτές μπορούν να αποτελέσουν το πρώτο σοβαρό μέσο πίεσης για τους απρόθυμους να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ο τάφος που σκάβουν οι απρόθυμοι να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι και δικός μας. Και αν συνεχίσουν να είναι απρόθυμοι θα είναι και των παιδιών μας…
*Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ συμπρόεδρος του Intergroup για την Κλιματική Αλλαγή και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
