Δεν πρόλαβε να ανεβεί στο Bloomberg η είδηση πως πιθανώς το Brexit να σχετίζεται με την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα και κάποια πιο λαϊκά μέσα ενημέρωσης από τη Μεγάλη Βρετανία άρχισαν αμέσως τις διαμαρτυρίες- με τον δικό τους τρόπο.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, άφηναν να εννοηθεί πως η Ευρώπη πατάει τη χώρα τους στο λαιμό, επ’ αφορμή της αναχώρησής της από την ευρωπαϊκή οικογένεια και θέτει θέμα επιστροφής των γλυπτών. Ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαιτήσει τον επαναπατρισμό τους ως αντάλλαγμα για μια εμπορική συμφωνία και άλλα τέτοια ανυπόστατα.
Το Brexit θα δώσει, πραγματικά, περισσότερες ευκαιρίες στην Ελλάδα να διεκδικήσει τα γλυπτά του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, και η Μεγάλη Βρετανία το έχει ήδη «αισθανθεί». Ωστόσο, το κείμενο στο οποίο θα στηριχθεί η διαπραγμάτευση, και το οποίο αναμένεται να εγκριθεί σήμερα ως βάση, υπάρχει αναφορά σε επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που αποκτήθηκαν παράνομα. Όμως, όπως λένε οι ειδικοί, αυτό δεν σχετίζεται με τα κλεμμένα έργα του Φειδία και των μαθητών του.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε χθες ο Bloomberg, το έγγραφο που περιλαμβάνει τις οδηγίες προς τους Ευρωπαίους διαπραγματευτές που διεξάγουν τις συνομιλίες με την Μεγάλη Βρετανία, αναφέρει πως ένας από τους όρους για την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας που θα καθορίζει τις σχέσεις ΕΕ - Ηνωμένου Βασιλείου στην μετά Brexit εποχή, είναι και «η δρομολόγηση ενεργειών ώστε να επιστραφούν πολιτιστικά μνημεία στις χώρες από τις οποίες προέρχονται, σε περίπτωση που είχαν αφαιρεθεί με παράνομες μεθόδους».
Κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν πως αυτό αποτελεί ευθεία αναφορά στην επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα από το Βρετανικό Μουσείο όπου βρίσκονται σήμερα, τα οποία κι είχαν αφαιρεθεί από τον Παρθενώνα κατά τον 19ο αιώνα.
Αλλά, δεν έλαβαν υπόψιν τους πως η διαφορά της Ελλάδας με το Βρετανικό Μουσείο είναι μία διμερής και όχι μία ευρωπαϊκή διαφορά. Ως τέτοια έχει τεθεί επανειλημμένως ακόμα και στην UNESCO, η οποία έχει προβεί σε συστάσεις. Όμως δεν έχει θεωρηθεί ποτέ ευρωπαϊκό ζήτημα. Επομένως, η χώρα μας δεν μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια των Ευρωπαίων ετέρων, πολλώ μάλλον που η Μεγάλη Βρετανία δεν δέχεται πως έχει αποκτήσει παρανόμως τα γλυπτά.
Η επίμαχη φράση είναι η εξής: «τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει, σύμφωνα με τους κανόνες της Ένωσης, να εξετάζουν ζητήματα σχετικά με την επιστροφή ή τον επαναπατρισμό πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από τις χώρες καταγωγής τους» Αφορά αρχαιότητες όπως και έργα τέχνης της σύγχρονης εποχής, τα οποία είναι πιθανόν να διακινούνται από και προς τη Μεγάλη Βρετανία, ή να έχουν εισαχθεί σε αυτήν από κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Εδώ θα πρέπει να επαναλάβουμε πως η βρετανική κυβέρνηση αρνείται πως τα γλυπτά που μετέφερε ο Ελγιν στη χώρα αυτή έχουν αφαιρεθεί παράνομα. Σε κάθε περίπτωση δεν το χειρίζεται καν σαν διακρατικό ζήτημα, αλλά παραπέμπει στο Βρετανικό Μουσείο για οποιαδήποτε συζήτηση.
Εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης έσπευσε να ακυρώσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δηλώνοντας πως η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου για τα γλυπτά είναι πως αυτά «ανήκουν στη νομική ευθύνη του Βρετανικού Μουσείου».
Σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές, η παράγραφος εισήχθη στο κείμενο επειδή το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί βασικό τόπο προορισμού προϊόντων αρχαιοκαπηλίας, ύστερα από πρόταση που υποστηρίχθηκε από Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο.
Ωστόσο, όπως πολλές φορές έχει δηλώσει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η θέση της Ελλάδας για την επιστροφή των Μαρμάρων είναι πάγια, θεωρούμε δηλαδή πως ο λόρδος Ελγιν τα έκλεψε και ως προϊόντα αρπαγής τα διεκδικούμε και δεν αναγνωρίζουμε κανένα δικαίωμα στη Βρετανική πλευρά. Η κα Μενδώνη είναι, επίσης, εκείνη που έχει πει πως με το Brexit η Μεγάλη Βρετανία θα δεχθεί μεγαλύτερες πιέσεις και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, της οποίας εμείς παραμένουμε μέλος και εξαιτίας άλλων παραγόντων. Ενας από αυτούς είναι πως οι οικονομικές ανακατατάξεις λόγω Brexit ίσως κάνουν το Βρετανικό Μουσείο να αποδεχθεί την ελληνική πρόταση: να επιστρέψει τα κλεμμένα και σε αντάλλαγμα να πάρει από την Ελλάδα σημαντικές περιοδικές εκθέσεις αρχαιοτήτων που θα φέρουν κι άλλο κόσμο στις αίθουσές του.
