Για "ένα μεταναστευτικό πλάνο με αντιφάσεις" κάνει λόγο σε ανακοίνωσή της η οργάνωση Human Rights Watch, αναφερόμενη στο σχέδιο δράσης των 17 σημείων που εγκρίθηκε στις 25 Οκτωβρίου, από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ρουμανία και Σλοβενία, με τις υποψήφιες χώρες, Αλβανία, ΠΓΔΜ και Σερβία.
Είναι επιβεβλημένο να δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο σύστημα για την ίση κατανομή των ευθυνών σε ολόκληρη την ΕΕ με τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο, υπογραμμίζει η οργάνωση, αλλά το συγκεκριμένο σχέδιο είναι πιθανό πως θα δυσκολέψει τις προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, το σχέδιο δράσης που προσπαθεί να αποτρέψει τους αιτούντες άσυλο να μετακινηθούν από τις χώρες τράνζιτ (διέλευσης) και παράλληλα να καταστήσει αυτές τις χώρες υπεύθυνες όταν επεξεργάζονται τα αιτήματα αυτά, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα αδιέξοδα.
«Θετικό βήμα αποτελεί ότι βλέπουμε την ΕΕ και τους ηγέτες των Βαλκανίων αφενός να αναγνωρίζουν την ανθρωπιστική κρίση και αφετέρου να συγκλίνουν στην προσπάθεια να αποτρέψουν τις δραματικές καταστάσεις, καθώς ο καιρός χειροτερεύει», δήλωσε ο Μπέντζαμιν Γουόρντ, αναπληρωτής διευθυντής της Human Rights Watch στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. «Αλλά αντί να γίνει η ροή πιο ομαλή και προβλέψιμη και η επεξεργασία των αιτήσεων χορήγησης ασύλου δικαιότερη και πιο αποτελεσματική, το σχέδιο ενδέχεται τελικά απλώς να εκτρέψει τους αιτούντες άσυλο και να τους εμποδίσει από το να λάβουν προστασία».
Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μια σειρά από θετικά στοιχεία, αναφέρει η οργάνωση, όπως τη βελτίωση του συντονισμού των κυβερνήσεων και τη δέσμευση για τη δημιουργία χώρων υποδοχής 50.000 αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα -20.000 εκ των οποίων χρηματοδοτούνται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ- και την προσπάθεια να δημιουργηθούν επιπλέον 50.000 θέσεις κατά μήκος της διαδρομής μετανάστευσης στα Δυτικά Βαλκάνια. Το σχέδιο προβλέπει, επίσης, προσωρινή στέγη, τροφή, νερό, πρόσβαση στην υγεία και την υγιεινή, για τους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες.
Από την άλλη, σύμφωνα με το σχέδιο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν να «αποθαρρύνουν τη μετακίνηση των προσφύγων ή μεταναστών στα σύνορα μιας άλλης χώρας της περιοχής», επισημαίνει η Human Rights Watch, σημειώνοντας πως αυτό δείχνει μια επιστροφή στον αποτυχημένο κανονισμό του Δουβλίνου περί της «χώρας πρώτης υποδοχής». Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης εντατικοποίηση του ελέγχου των συνόρων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης αστυνομικών δυνάμεων στα σύνορα της Σλοβενίας και της Frontex στα σύνορα Κροατίας-Σερβίας και Βουλγαρίας-Τουρκίας. Αναφέρεται ακόμα ότι η χώρα «μπορεί να αρνηθεί την είσοδο σε ανθρώπους που δεν υποβάλουν αίτηση για διεθνή προστασία».
Μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση των συνόρων και επιστροφές, καταγράφονται επίσης, στο σχέδιο, τα οποία μπορεί να αρνηθούν την προστασία των αιτούντων άσυλο, επιστρέφοντάς τους ανθρώπους σε προηγούμενες χώρες διέλευσης, ή παγιδεύοντάς τους σε χώρες που αδυνατούν να τους υποδεχτούν.
Τα μέτρα αυτά εγκυμονούν δύο κινδύνους, σύμφωνα με τη διεθνή οργάνωση. Ο πρώτος είναι ότι στις χώρες κατά μήκος της βαλκανικής οδού, όπως η Ελλάδα, αν οι άνθρωποι δεν κάνουν αίτηση για άσυλο στη συγκεκριμένη χώρα, η χώρα μπορεί να αρνηθεί να τους παρέχει προστασία ή και να τους επιστρέψει στα σύνορα της ΕΕ. Σημειώνεται πως πολλοί αιτούντες άσυλο είναι απρόθυμοι να καταθέσουν αιτήματα ασύλου στις χώρες διέλευσης, καθότι δεν έχουν εμπιστοσύνη ότι τα αιτήματά τους θα ικανοποιηθούν, είτε επειδή έχουν βιώσει συνθήκες διακρίσεων, είτε επειδή έχουν οικογένεια και δεσμούς με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο δεύτερος κίνδυνος είναι ότι εάν μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων ζητήσει άσυλο σε χώρες που παραμένουν χώρες διέλευσης, συμπεριλαμβανομένης της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Σερβίας, της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας, το νούμερο αυτό μπορεί να υπερβαίνει την ικανότητα των χωρών αυτών να παρέχουν κατάλληλη υποδοχή και αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου. Αυτό θα μπορούσε να τους αναγκάσει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ουγγαρίας, κλείνοντας τα σύνορά τους στους αιτούντες άσυλο, διακινδυνεύοντας παρόμοιες απάνθρωπες εικόνες που είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες.
Επισημαίνεται, επίσης, πως το σχέδιο προβλέπει την εντατικοποίηση της συνεργασίας με το Αφγανιστάν για επιστροφή των Αφγανών υπηκόων. Ωστόσο, η κατάσταση στο Αφγανιστάν τους τελευταίους μήνες έχει επιδεινωθεί και κάθε άλλο παρά ασφαλής κρίνεται. Εξάλλου, οι χώρες μέλη της ΕΕ το 2014 και το πρώτο εξάμηνο του 2015 χορήγησαν άσυλο ή κάποια άλλη μορφή προστασίας για Αφγανούς πολίτες σε ποσοστό 64%.
«Είναι πολύ σημαντικό για τις κυβερνήσεις να υλοποιήσουν το σχέδιο αυτό με τρόπους που να θέτουν τη διάσωση των ζωών και την προστασία των πολιτών ως ύψιστη προτεραιότητα και την προστασία των συνόρων και της εθνικής κυριαρχίας δεύτερη» τονίζει η Human Rights Watch.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
