Οι ιστορικές μελέτες και τα δοκίμια δεν αφορούν μονάχα το παρελθόν μας, το οποίο αυτό είναι και σε γενικές γραμμές δεν αλλάζει, αλλά καλά θα κάνουμε να το γνωρίζουμε, αλλά και το μέλλον μας, διότι κάτι μας διδάσκει, αν μας διδάσκει και όσον αφορά αυτό έχουμε ακόμα καιρό. Λογικό είναι να προηγούνται στις αναγνωστικές προτιμήσεις μας και αυτές το πρώτο εξάμηνο να είχαν το βλέμμα στραμμένο στο 1821 με τους εορτασμούς. Αλλά στα βιβλία του Χειμώνα το μεγάλο ποτάμι της Ιστορίας είναι και πάλι εδώ, να μας υπενθυμίσει ό,τι ξεχάσαμε, να μας πληροφορήσει εκείνα που αγνοούμε, να συμβάλει στην αυτογνωσία μας ως άτομα αλλά και ως λαός.
Ο Αλέξης Παπαχελάς στο νέο του βιβλίο «Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, παρουσιάζει αδημοσίευτο και σπάνιο υλικό από την επταετία της δικτατορίας, με μαρτυρίες πολλών πρωταγωνιστών. Η έρευνα του διευθυντή της Καθημερινής επικεντρώνεται στον ρόλο των αμερικανικών υπηρεσιών τόσο στον ελλαδικό όσο και στον κυπριακό χώρο.
Ο καθηγητής του ΕΚΠΑ Αριστείδης Χατζής συνθέτοντας ένα μωσαϊκό της ευρωπαϊκής σκηνής των αρχών του 19ου αιώνα και δουλεύοντας μεθοδικά, υπομονετικά, σε ομόκεντρους κύκλους, από την Ευρώπη της Μεγάλης Βρετανίας, της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προς το κέντρο της δράσης, την Ελλάδα, υπογράφει το βιβλίο «Ο ενδοξότερος αγώνας: Η Ελληνική Επανάσταση του 1821» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Το ιστορικό βιβλίο του Σπύρου Γ. Δερμιτζάκη «Η Θεσσαλονίκη του αίματος (1876 - 1968) – Πολιτικές δολοφονίες και εκτελέσεις», που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Γράφημα, μας μιλά για τη σκοτεινή πλευρά της Θεσσαλονίκης στη διάρκεια σχεδόν ενός αιώνα. Έχοντας υπόψη πως: «Αν εξετάσουμε διαχρονικά την πολιτική συμπεριφορά της πόλης, θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με τις «μαύρες τρύπες». Όπως αυτές απορροφούν κάθε τι στο χώρο του διαστήματος, χωρίς να εξετάζουν τι είναι αυτό που απορροφούν, έτσι και η Θεσσαλονίκη έγινε χώρος επαναστάσεων, δικτατοριών, δολοφονιών και αναμετρήσεων».
Οι οικονομικές ζυμώσεις της πρώτης μετεπαναστατικής περιόδου 1828-1844, μαζί με τις πολιτικές επιδιώξεις, αποδίδονται μέσω της πολύπλευρης έρευνας της Δρ. Ιστορίας του ΑΠΘ, Σωτηρούλας Βασιλείου στο βιβλίο της «Πολιτικές ανταμοιβής των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης (1828-1844)», θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Το βιβλίο του Δημήτρη Παπασταματίου και του Φωκίωνος Κοτζαγεώργη με τίτλο «Στις παρυφές της Επανάστασης» αναμένουμε από τις εκδόσεις ΕΑΠ. Οι μελετητές αξιοποιούν το οθωμανικό τεκμηριακό υλικό (ιεροδικαστικοί κώδικες) της Θεσσαλονίκης, και φωτίζουν με μια φρέσκια ιστοριογραφικά ματιά ένα εν μέρει γνωστό υλικό, θέτοντας νέα ερωτηματικά.
Ο ιστορικός Νίκος Ροτζώκος, στο βιβλίο του «Οργανώνοντας την επανάσταση του 1821. Η Φιλική Εταιρεία, ο Χριστόφορος Περραιβός και τα αυτοκρατορικά συνωμοτικά δίκτυα στην Ανατολική Μεσόγειο», διερευνά την διαδρομή στο ελληνικό εθνικό κίνημα του Χριστόφορου Περραιβού, Φιλικού και παλιού συντρόφου του Ρήγα. Κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις ΕΑΠ.
Ο βετεράνος δημοσιογράφος και κεντρικός παρουσιαστής του «Fox News Sunday» Chris Wallace και ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Mitch Weiss στο βιβλίο τους «Χιροσίμα 1945 – Η αντίστροφη μέτρηση: Οι 116 μέρες που άλλαξαν τον κόσμο» που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Ανδρέα Παππά, συνθέτουν το παρασκηνιακό χρονικό των 116 τραγικών ημερών πριν από την αμερικάνικη επίθεση στη Χιροσίμα. Με ρυθμό κατασκοπικού θρίλερ, ξεδιπλώνεται η πληρέστερη αποτύπωση μιας από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Το βιβλίο «Η ήττα του Μουσολίνι στο ύψωμα 731», του John C. Carr θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Η ιστορία μιας κρίσιμης μάχης. Λέγεται ότι ο Μουσολίνι ήθελε τη νίκη για να εντυπωσιάσει τον Φύρερ. Αντ? αυτού η αιματηρή πανωλεθρία του Υψώματος 731 έπαιξε τον ρόλο της στην απόφαση του Χίτλερ να αναβάλει την εισβολή στη Ρωσία κατά τέσσερις εβδομάδες τουλάχιστον, καθυστέρηση που, μαζί με άλλους παράγοντες, συνέβαλε ώστε να του στοιχίσει τελικά την έκβαση του πολέμου.
Στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αναφέρεται και το βιβλίο «Οι μέρες που έχτισαν την ιστορία: Το έπος του Τσόρτσιλ και τo σθένος ενός λαού κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του Λονδίνου», του ιστορικού Erik Larson, που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις Διόπτρα. Την πρώτη ημέρα της πρωθυπουργίας του Ουίστον Τσόρτσιλ, ο Χίτλερ εισέβαλε στην Ολλανδία και στο Βέλγιο. Είχαν προηγηθεί η Πολωνία και η Τσεχοσλοβακία. Τους επόμενους δώδεκα μήνες, τα γερμανικά βομβαρδιστικά θα σφυροκοπούσαν τη χώρα ασταμάτητα, σκοτώνοντας 45.000 Βρετανούς και καταστρέφοντας δύο εκατομμύρια σπίτια. Ο Erik Larson δείχνει με κινηματογραφική λεπτομέρεια πώς ο πιο εμβληματικός πολιτικός της Βρετανίας κατάφερε να εμπνεύσει ένα ολόκληρο έθνος την ώρα της πιο σκληρής δοκιμασίας και δίδαξε στους συμπατριώτες του «την τέχνη τού να είσαι άφοβος». Αντλώντας υλικό από ημερολόγια, αρχεία και έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών –κάποια από τα οποία αποχαρακτηρίστηκαν πολύ πρόσφατα– ο Λάρσον μας οδηγεί από τους βομβαρδισμένους δρόμους του Λονδίνου στην πρωθυπουργική κατοικία και το καταφύγιο του Τσόρτσιλ στην ύπαιθρο, στις προσωπικές του στιγμές με την οικογένειά του και στις συζητήσεις με τους πιο έμπιστους συμβούλους του.
Ιστορικά βιβλία αναμένουμε, επίσης από την Μαρία Σπανού τα «Ιστορικά ημιτόνια» και τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Τον Θανάση Γιοχάλα – Ζωή Βαΐου «Η Αθήνα τον 19ο αιώνα – Εικόνες μιας οδοιπορίας» και τις εκδόσεις Εστία. Τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο «Τελείως άγνωστες ή ελάχιστες στιγμές της Ιστορίας» και τις εκδόσεις Αρμός.
Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Mπάρτον Γκέλμαν θεωρείται σήμερα ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της ερευνητικής δημοσιογραφίας στις ΗΠΑ, το 2013 ο Έντουαρντ Σνόουντεν πυροδότησε μια συζήτηση σε διεθνή κλίμακα όταν έδωσε σε τρεις δημοσιογράφους, τον Μπάρτον Γκέλμαν, τη Λόρα Πόιτρας και τον Γκλεν Γκρίνγουολντ, ένα τεράστιο και «καυτό» αρχείο με άκρως απόρρητα έγγραφα που αποκάλυπταν ότι η αμερικανική κυβέρνηση είχε ανεμπόδιστη πρόσβαση σε όλες τις επικοινωνίες μας. Στη διάρκεια της έρευνάς του, ο Γκέλμαν ξεδίπλωσε την αφήγηση του ίδιου του Σνόουντεν και εντόπισε τους τρόπους με τους οποίους ο μύθος και η πραγματικότητα δεν ταυτίζονται. Στο βιβλίο του «Σκοτεινός καθρέφτης – Ο Εντουαρντ Σνόουντεν και η αμερικανική κατασκοπεία» που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Μαριάννας Τζιαντζή, δεν βλέπει τον Σνόουντεν με αγιογραφική διάθεση και αποκαθιστά με συναρπαστικό τρόπο την ιστορική αλήθεια.
Από τις εκδόσεις Καστανιώτη επίσης και ο Ντέιβιντ Όουεν με το βιβλίο του «Γρίφος, μυστήριο και αίνιγμα: Διακόσια χρόνια στις σχέσεις Βρετανίας και Ρωσίας» σε μετάφραση επίσης Μαριάννας Τζιαντζή. Στο βιβλίο, με αφετηρία τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου όχι μόνο ως μεγάλη στρατιωτική επιτυχία, αλλά και ως θαυμαστό παράδειγμα αρμονικής συνεργασίας των τριών Μεγάλων Δυνάμεων –της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας–, ο λόρδος Ντέιβιντ Όουεν αναρωτιέται αν και στον σημερινό κόσμο μπορούν να υπάρξουν ανάλογα επιτυχημένα παραδείγματα διεθνούς συνεργασίας.
Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ «Η δύναμη της αγάπης (Εκλογή από τα κηρύγματά του)». Οι εμπνευσμένες, διαχρονικές ομιλίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πήγαζαν από τη βαθιά χριστιανική του πίστη, η οποία αποτελεί τον πυρήνα της φιλοσοφίας του, το βιβλίο κυκλοφορεί από τον Καστανιώτη και πάλι σε μετάφραση Θανάση Θ. Νιάρχου και προλογίζουν οι Ευάγγελος Βενιζέλος, Στρατής Παττακός και Γιάννη Στουρνάρας.
Κοινωνία & ιδέες
Ο Πέτρος Τατσόπουλος επανέρχεται με το βιβλίο του «Το όπιο του λαού» από το Μεταίχμιο και οι φανατικοί πασών των θρησκειών βρίσκονται ήδη στα χαρακώματα.
Το βιβλίο της Ιφιγένειας Μποτουροπούλου «Διαχωρισμός των εκκλησιών και του κράτους στη Γαλλία. Χρονικό των ιδεολογικών ζυμώσεων που οδήγησαν στην θέσπιση ενός νόμου» σε μετάφραση Γιώργου Μπολιεράκη και πρόλογο Πασχάλη Κιτρομηλίδη που θα κυκλοφορήσει από το Στερέωμα είναι, επίσης, μια μονογραφία πάνω στο φλέγον ζήτημα των σχέσεων κράτους και εκκλησίας, κοσμικής και πνευματικής εξουσίας που αποτέλεσε μόνιμο σημείο προβληματισμού, τριβής, αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων στην Ευρώπη από τον όψιμο Μεσαίωνα. Στις σελίδες του η συγγραφέας παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την ιστορική εξέλιξη του ζητήματος, ως την τελική λύση που έδωσε η Γαλλία στο πρόβλημα με την οριστική απεμπλοκή της κοσμικής από την πνευματική σφαίρα και τον διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας.
Το νέο βιβλίο του Γιάννη Κιουρτσάκη, ένα ψηφιδωτό με αφορισμούς και στοχασμούς, συναρμοσμένους σε έναν συνεκτικό τόμο με κεντρικό θέμα την οικουμενική κρίση του πολιτισμού μας και τίτλο «Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή» θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη.
Δύο νέους τίτλους αναμένουμε από τον καινούργιο εκδοτικό οίκο της Θεσσαλονίκης Petites Maisons. Claude-Henri Saint-Simon και «Επιστολές ενός κατοίκου της Γενεύης στους συγχρόνους του» σε εισαγωγή, μετάφραση και σχολιασμό του Δημήτρη Φούφουλα. Καθώς και το βιβλίο του Pierre Leroux «Ατομικισμός και σοσιαλισμός» σε μετάφραση Μύρωνος Αχείμαστου και εισαγωγή και σχολιασμό, επίσης, Δημήτρη Φούφουλα.
Το βιβλίο του John Rawls «Διαλέξεις στην ιστορία της πολιτικής φιλοσοφίας» σε μετάφραση Γρηγόρη Μολύβα και Αγλαΐας Μελά, θα κυκλοφορήσει από την Κριτική. Στηρίζεται στις γραπτές διαλέξεις και σημειώσεις του Rawls για το μάθημα της Σύγχρονης Πολιτικής Θεωρίας που δίδαξε στο Χάρβαρντ από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 μέχρι το 1995. Και στα περιεχόμενά του περιλαμβάνονται, ανάμεσα σε άλλα, διαλέξεις για τον Hobbes, τον Locke, τον Rousseau, και τον Marx.
Ο Adam Higginbotham, στο βιβλίο του «Μεσάνυχτα στο Τσερνόμπιλ: η άγνωστη ιστορία της μεγαλύτερης πυρηνικής καταστροφής» σε μετάφραση Αγορίτσας Μπακοδήμου που θα κυκλοφορήσει από εκδόσεις Utopia φέρνει μπροστά μας την καταστροφή του 1986 μέσα από τα μάτια των ανδρών και των γυναικών που την έζησαν από πρώτο χέρι. Αντλώντας υλικό από εκατοντάδες ώρες συνεντεύξεων που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα μιας δεκαετίας, όπως επίσης από γράμματα, ανέκδοτα απομνημονεύματα και τεκμήρια αρχείων των οποίων το απόρρητο άρθηκε προσφάτως.
Το βιβλίο της Corine Pelluchon «Το μανιφέστο των ζώων - Η πολιτικοποίηση του ζητήματος των ζώων» σε μετάφραση Θαλή Σταθόπουλου, πρόλογο Ειρήνης Μολφέση και εισαγωγή Μαρίας Καραμανώφ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι προσεχώς. Η Corine Pelluchon καταδεικνύει ότι το ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων αποτελεί σημαντικό ζήτημα της ανθρωπότητας.
Το δοκίμιο «Διαφωτισμός τώρα: Λογική, επιστήμη και ουμανισμός για μια καλύτερη ζωή», του καθηγητή στο Χάρβαρντ Steven Pinker θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Διόπτρα. Σε εβδομήντα πέντε διαγράμματα, ο Pinker δείχνει ότι σήμερα υπάρχει βελτίωση από κάθε άποψη –μακροζωία, υγεία, ευημερία, ασφάλεια, ειρήνη, γνώση και ευτυχία– όχι μόνο στη Δύση, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Αυτή η πρόοδος δεν είναι αποτέλεσμα παρέμβασης κάποιας μυστηριώδους δύναμης. Είναι ένα δώρο του Διαφωτισμού: η απόδειξη ότι η λογική και η επιστήμη μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων.
Το δοκίμιο του George Orwell «Το λιοντάρι και ο μονόκερως: Σοσιαλισμός και η αγγλική μεγαλοφυΐα» σε μετάφραση Χριστόδουλου Λιθαρή, αναμένεται από εκδόσεις Στιγμός.
Οικονομία
Ο Thomas Piketty στο βιβλίο «Κεφάλαιο και ιδεολογία» που θα κυκλοφορήσει σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου από τις εκδόσεις Πατάκη, αφηγείται την ιστορία της ανθρωπότητας από τις αρχαίες κοινωνίες των τριών τάξεων (πολεμιστές, κληρικοί, εργάτες) μέχρι τις σύγχρονες, όπου η ταξική διαστρωμάτωση είναι περισσότερο συγκεχυμένη. Και εξετάζει τις βαθιές αλλαγές που έγιναν στις διάφορες περιοχές του κόσμου, όχι βάσει κάποιων νομοτελειών, αλλά κυρίως επειδή πολιτικοί και πολίτες έκαναν συγκεκριμένες επιλογές και πήραν συγκεκριμένες αποφάσεις.
Ο Κωνσταντίνος Γκράβας και ο Σπύρος Βλιάμος στο βιβλίο τους «Κεντρικές Τράπεζες» που αναμένεται από τον Παπαδόπουλο, αποκαλύπτουν το «μυστήριο» των κεντρικών τραπεζών.
