Τις πιθανές μεσοπρόθεσμες συνέπειες που θα έχει η σημερινή σύνθετη κρίση στις σχέσεις κράτους και αγορών, σκιαγραφεί ο Καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γεράσιμος Μοσχονάς, σε ανάλυσή του που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις.
Όπως επισημαίνει, οι μεγάλες οικονομικές κρίσεις τείνουν να τροποποιήσουν τη σχέση κράτους, αγορών και πολιτικής προκαλώντας τριγμούς, ρήξεις και μετασχηματισμούς που συχνά επηρεάζουν τις κοινωνίες στη μακρά διάρκεια, ωστόσο τι έγινε στο παρελθόν δεν προδικάζει το μέλλον αλλά προσφέρει όμως υλικό για την κατανόηση των δυνάμεων και των δυναμικών που δρουν στην κατεύθυνση της αδράνειας ή της αλλαγής και προφυλάσσει από αβαθείς αναλύσεις και βιαστικές διαβεβαιώσεις.
Σύμφωνα με τον Γ. Μοσχονά η οικονομική κρίση του μεσοπολέμου λειτούργησε σαν "μεγάλος μετασχηματιστής". Τροποποίησε τη σχέση κράτους, ομάδων συμφερόντων, οικονομίας και πολιτικής στη μακρά διάρκεια, ανανέωσε τις κομματικές και οικονομικές ιδεολογίες και επηρέασε τις δυτικές κοινωνίες μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του 1970. Αυτή η κρίση, ναι, έφερε ένα "μετά" που ήταν πολύ διαφορετικό από το "πριν" που κατέρρευσε.
Αντίστοιχα, στην κρίση του 2007-2009, σε αντίθεση με το 1929, η απάντηση κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών υπήρξε επιθετική. Στις ΗΠΑ, η χρήση νομισματικών εργαλείων, συμβατικών (μείωση επιτοκίων) και λιγότερο συμβατικών (ποσοτική χαλάρωση), όπως και σημαντικών, πολυεπίπεδων δαπανηρών δημοσιονομικών παρεμβάσεων, υπήρξε γρήγορη και αποφασιστική. Η σταθεροποίηση του ευρισκομένου μισό μόλις βήμα πριν από την άβυσσο τραπεζικού συστήματος και η τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας επετεύχθησαν σχετικά γρήγορα.
Συμπερασματικά, η επιρροή της κρίσης του 2007-2009 ήταν μικρή και στην πραγματική λειτουργία του διεθνούς οικονομικού συστήματος και στις ιδέες. Συνολικά, το αποτύπωμα της κρίσης στη λειτουργία του όλου συστήματος υπήρξε μετά βίας ορατό.
Όσον αφορά την κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη λόγω κορονοϊού, ο Γ. Μοσχονάς επισημαίνει ότι το μεγάλο κλειδί για τη μεγέθυνση ή όχι των πιθανών επιπτώσεων, όπως και κατά τις προηγούμενες κρίσεις, βρίσκεται στη διάρκεια και το μέγεθος της ύφεσης. Αν η πανδημία ξαναχτυπήσει πιο δυνατά στο μέλλον, αν το υγειονομικό πρόβλημα δημιουργήσει τις συνθήκες για παρατεταμένη βύθιση των οικονομιών (όπως επιφανείς οικονομολόγοι προβλέπουν), τότε τα προηγούμενα χάνουν μέγα τμήμα της αξίας τους. Στο σενάριο αυτό, αλλεπάλληλα κύματα εταιρικών πτωχεύσεων και κοινωνικής διαμαρτυρίας θα δοκιμάσουν κάθε σταθερότητα, θα σπάσουν τις άμυνες, και θα προκαλέσουν σημαντικές ιδεολογικές και πολιτικές ανακατατάξεις. Τότε βέβαια θα ενεργοποιηθεί και το δεύτερο κλειδί μεγέθυνσης των επιπτώσεων, η διαλεκτική παγκοσμιοποίηση–αποπαγκοσμιοποίηση, ιδιαίτερα αν το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών ευνοήσει τον αμερικανικό απομονωτισμό και την ήδη ενεργή λογική των εμπορικών πολέμων.
