Με το... αριστερό έκανε ποδαρικό στη θητεία του ως επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Μάικ Πομπέο σε ό,τι αφορά την Τουρκία, καθώς στην πρώτη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο ομόλογο του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου έθεσε στο τραπέζι όχι μόνο το θέμα του Αμερικανού πάστορα που κρατείται στις τουρκικές φυλακές, αλλά και το ζήτημα των S-400.
Μία πρώτη δύσκολη συνάντηση που προδιαγράφει μια δύσκολη, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, σχέση μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ, σε μία κρίσιμη καμπή της συριακής κρίσης.
Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές (καθώς η τουρκική πλευρά έδωσε τη δική της εκδοχή για την ατζέντα) ο κ. Πομπέο διεμήνυσε στον Μ. Τσαβούσογλου ότι υπάρχει έντονη σοβαρή ανησυχία των ΗΠΑ για την απόφαση της Άγκυρας να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους εδάφους - αέρος S-400, οι οποίοι δεν είναι συμβατοί με τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, που στο παρελθόν δεν είχε κρύψει την επιφυλακτική και εχθρική μερικές φορές στάση του έναντι της Τουρκίας, μετέφερε στον κ. Τσαβούσογλου την «σοβαρή ανησυχία των ΗΠΑ... εάν η Τουρκία προχωρήσει» και σύμφωνα με πηγή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ «...ζήτησε από τον Τσαβούσογλου να εξετάσει τα νατοϊκά διαλειτουργικά συστήματα...».
Ο Μ. Πομπέο στην παρθενική εμφάνισή του από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, συμμετείχε στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, θέλοντας να στείλει μήνυμα της δέσμευσης της Ουάσιγκτον στην κοινή ευρωατλαντική άμυνα, επαναφέροντας συγχρόνως το βασικό ζήτημα που θέτει ο κ. Τραμπ, για εκπλήρωση των οικονομικών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί από τους Συμμάχους για 2% του προϋπολογισμού στις αμυντικές δαπάνες.
Όμως ο κ. Πομπέο έθεσε με ιδιαίτερη ένταση και το θέμα του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, που κρατείται στις τουρκικές φυλακές από το Δεκέμβριο του 2016, καθώς και των άλλων Αμερικάνων που κρατούνται στην Τουρκία, μεταξύ αυτών και υπάλληλοι του τουρκικού προξενείου.
Η συμφωνία της Τουρκίας με τη Ρωσία για τους S-400, αξίας 2,5 δισ. δολαρίων έχει αρχίσει να υλοποιείται, με τη Μόσχα να δηλώνει ότι άρχισε η κατασκευή των S-400 που προορίζονται για την Τουρκία.
Ο κ. Τσαβούσογλου, θέλοντας να ξεπεράσει αυτήν την υψηλών τόνων αμερικανική παρέμβαση, αρκέστηκε να δηλώσει ότι η συμφωνία με τους S-400 έχει γίνει, αλλά η «Τουρκία χρειάζεται και άλλα όπλα αντιαεροπορικής άμυνας και θα μπορούσε να συζητήσει και πρόσθετους εξοπλισμούς» παραπέμποντας στο παλαιότερο αίτημά για πώληση Patriot στην Τουρκία.
Θέλοντας εσκεμμένα να υποβαθμίσει το ζήτημα σε μια απλή εμπορική ανταλλαγή, σαν το όλο θέμα να εστιάζεται στα 2,5 δισ. δολάρια που θα δοθούν στη Ρωσία και όχι στην ουσία της εξάρτησης μιας συμμαχικής χώρας από τη Μόσχα. Εξάρτησης όχι μόνο ενεργειακής και οικονομικής, αλλά πλέον και σε επίπεδο εξοπλισμών και ασφάλειας.
Την Πέμπτη τρεις Αμερικανοί γερουσιαστές πρότειναν τη λήψη απόφασης για εμπάργκο στην πώληση των F-35 στην Τουρκία με αιχμή κυρίως την «επιπόλαιη διακυβέρνηση και την αγνόηση του κράτους δικαίου» και φυσικά τη συνεργασία με τη Ρωσία. Το αρχικό σχέδιο της Τουρκίας είναι η αγορά 100 μαχητικών F-35 και η πρόταση των αμερικανών γερουσιαστών μπορεί να οδηγήσει στον περιορισμό της πρόσβασης της Τουρκίας στα τεχνικά δεδομένα και στο λογισμικό των ευαίσθητων συστημάτων του μαχητικού.
Ενδεικτικό πάντως του στίγματος που θέλει να δώσει ο κ. Πομπέο στη θητεία του είναι ότι αμέσως μετά το ΝΑΤΟ ξεκινά περιοδεία στη Μέση Ανατολή με πρώτο σταθμό το Ισραήλ και κατόπιν τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία. Έναν άξονα που μαζί με την Αίγυπτο αποτελούν το ισχυρό μέτωπο έναντι του Ιράν, αλλά και της Ρωσίας και φυσικά της Τουρκίας σε αυτήν την μετωπική αντιπαράθεση που εξελίσσεται πλέον το μέτωπο από τη Συρία μέχρι την Υεμένη...
Ν.Μ.
Φωτογραφία: AP/Virginia Mayo
