Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή, με τη χώρα να παρουσιάζει εξαιρετικούς επιδημιολογικούς δείκτες -πλην ελάχιστων εξαιρέσεων- που μας θυμίζουν ότι η πανδημία δεν τέλειωσε.
Κι ενώ η επιτροπή εμπειρογνωμόνων αξιολογώντας την κατάσταση, την δυναμική των εμβολιασμών και την εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα έδωσε το πράσινο φως να αρθούν και τα τελευταία περιοριστικά μέτρα, το μήνυμα που δεν πρέπει να διαχυθεί στην κοινωνία είναι πως «πάει ξεμπερδέψαμε με τον κορονοϊό».
Γιατί δεν ισχύει και γιατί στο στάδιο που είμαστε τώρα, όλα θα κριθούν από το ποιος θα «τρέξει» πιο γρήγορα, οι εμβολιασμοί ή οι μεταλλάξεις της COVID; Οι ειδικοί απαντούν σε κάθε ερώτηση, που θέτει το Liberal.
Από σήμερα στις 5.00 πμ δεν φοράμε πια μάσκα στους εξωτερικούς χώρους. Τα επιδημιολογικά στοιχεία της χώρας επιτρέπουν αυτή την απόφαση;
Σαφώς η χρήση της μάσκας όταν έχει καύσωνα δυσκολεύει αλλά η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων δεν κατέληξε σε αυτή τη σύσταση επειδή η θερμοκρασία θα αγγίξει τους 40ο C.
Η επιδημιολογική εικόνα της χώρας το επιτρέπει καταρχάς, με τις νέες διαγνώσεις να έχουν μειωθεί κατά 35%, τον δείκτη θετικότητας να βρίσκεται στο 1,3% και σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες κάτω του 1%, τους θανάτους να έχουν επίσης μειωθεί κατά 9% και τις διασωληνώσεις κατά 17%, όπως εξηγεί ο καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης.
Παράλληλα το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων ατόμων έχει ξεπεράσει το 31%, ποσοστό που για τον πληθυσμό της Ελλάδας αντιστοιχεί σε ένα πρώτο τείχος ανοσίας, κατά τον καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης Γιώργου Ατσαλάκη.
Υπάρχουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί να αναθεωρήσουμε τον γενικό κανόνα «δεν φορώ πια μάσκα έξω»;
Ο γενικός κανόνας της μη χρήσης μάσκας σε εξωτερικούς χώρους ισχύει για όλους εμβολιασμένους και μη αλλά ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής ζητά να επιστρατεύσουμε την κοινή λογική και την εμπειρία που έχουμε αποκτήσει μετά από μάχες 15 μηνών με την πανδημία.
Όταν βρισκόμαστε σε μια ουρά με πολύ κόσμο έξω από ένα κατάστημα, σε μια πλατεία με συνωστισμό, σε γάμο ή σε βάφτιση με 300 καλεσμένους η λογική λέει να φορέσουμε τη μάσκα μας για να προστατευτούμε αυτό πρέπει να πράξουμε.
Η μετάλλαξη Δέλτα (το ινδικό στέλεχος) κάνει επέλαση στην Ευρώπη. Πόσο κινδυνεύουμε να έχουμε εστίες αναζωπύρωσης ή ακόμα κι ένα 4ο κύμα νωρίτερα από ότι το περιμέναμε στην πατρίδα μας;
Ήδη έχουν εντοπιστεί μεμονωμένα περιστατικά της μετάλλαξης Δέλτα στην Ελλάδα -λιγότερα από 10 όπως επισημαίνει ο καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και κατά την τουριστική σεζόν είναι αδύνατο να ισχυριστούμε ότι δεν θα έρθουν κι άλλα κρούσματα -του συγκεκριμένου στελέχους -στην Ελλάδα.
Η απάντηση για το αν κινδυνεύουμε είναι άμεση συνάρτηση της πορείας των εμβολιασμών, που έχουν ξεπεράσει στην Επικράτεια τα 7,72 εκατ., με 4.604.248 συμπολίτες μας να έχουν κάνει την 1η δόση και 3.321.644 να έχουν κάνει και την 2η δόση. Η εκτίμηση του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη είναι πως στα τέλη Ιουνίου θα έχουμε ξεπεράσει τα 8,5 εκατ. εμβολιασμούς και θα είμαστε σε καλό δρόμο για το τείχος ανοσίας.
Το μυστικό μας όπλο για να έχουμε ασπίδα ενάντια στο στέλεχος Δ είναι να ολοκληρωθούν οι εμβολιασμοί-να μη μείνουν στη μέση- γιατί τότε η παραγωγή των εξουδετερωτικών αντισωμάτων θα είναι μειωμένη και η μετάλλαξη θα βρει πρόσφορο έδαφος να διασπαρθεί, όπως συνέβη στη Μ. Βρετανία όπου οι πολίτες ήταν εμβολιασμένοι με μια δόση του εμβολίου (κυρίως της AstraZeneca) ώστε οι δόσεις να φτάσουν να καλυφθεί μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού, υπογραμμίζει ο αν. καθηγητής επιδημιολογίας Δημήτρης Παρασκευής.
Το στέλεχος Δ πόσο πιο επικίνδυνο είναι από τα άλλα στελέχη που έχουν κυκλοφορήσει στην Ευρώπη;
Η μετάλλαξη Δέλτα έχει αυξημένη μολυσματικότητα, είναι πιο μολυσματικό από το βρετανικό στέλεχος και έχει χαρακτηριστικά ανοσιακής διαφυγής ενώ αυτό που προβληματίζει τους ειδικούς είναι ότι δεν έχει κοινά γονιδιακά στοιχεία με τις άλλες μεταλλάξεις που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο του ECDC. Οι ανησυχητικές μεταλλάξεις συνήθως προκύπτουν από συνδυασμούς των προηγούμενων, κάτι που εδώ δεν ισχύει γιατί ούτε οι μεταλλάξεις στις θέσεις 484Κ και 501Υ έχουν βρεθεί στο ινδικό στέλεχος. Επίσης μένει να διαπιστωθεί κατά πόσο συνδέεται με βαρύτερη νόσηση, προσθέτει ο καθηγητής επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης.
Αν υπάρξει 4ο κύμα ποιους θα αφορά και πόσο θα πιέσει το σύστημα υγείας;
Το ενδεχόμενο 4ου κύματος μετά τα τέλη Οκτωβρίου που ο καιρός κρυώνει θα αφορά μόνο τους ανεμβολίαστους όπως ξεκαθαρίζει η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας, πρόεδρος της Εθνικής επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου.
Με τα υπολογιστικά του μοντέλα ο καθηγητής πνευμονολογίας Νίκος Τζανάκης από το πανεπιστήμιο της Κρήτης εκτιμά ότι θα αφορά περίπου 1,5 εκατ. ανθρώπων που σε πείσμα της εκστρατείας εμβολιασμού θα αποφασίσουν να παραμείνουν ανεμβολίαστοι. Όσο πιο υψηλό είναι το ποσοστό των εμβολιασμένων ηλικιωμένων στην εμβολιαστική κάλυψη, τόσο πιο ήπιο και πιο διαχειρίσιμο θα είναι όπως εκτιμά ο αν καθηγητής επιδημιολογίας Δ. Παρασκευής.
Τον τελευταίο καιρό οι ειδικοί υπογραμμίζουν με κάθε τρόπο ότι στην συντρηπτική τους πλειονότητα τα περιστατικά βαριάς νόσησης, διασωλήνωσης σε ΜΕΘ και θανάτου αφορούν σχεδόν αποκλειστικά μη εμβολιασμένους. Μάλιστα για να το ποσοτικοποιήσουν λένε πως αυτά αντιστοιχούν στο 95%. Το υπολειπόμενο 5% ποιους αφορά;
Το υπολειπόμενο 5% που νοσηλεύεται σε βαριά κατάσταση ενώ έχει εμβολιαστεί αφορά εκείνους τους ανθρώπους στους οποίους τα εμβόλια δεν δουλεύουν ικανοποιητικά και συνεπώς δεν τους εξασφαλίζουν την απαιτούμενη προστασία όπως ξεκαθαρίζει η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου.
Από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο καθηγητής φαρμακολογίας Αχιλλέας Γραβάνης το εξειδικεύει σε ανοσοκατεσταλμένους, ογκολογικούς ασθενείς σε θεραπεία (πχ χημειοθεραπεία) και σε μεταμοσχευμένους που έχουν μειωμένη παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων και συνεπώς δεν έχουν πλήρη προστασία. Γι αυτούς θα χρειαστεί κατά τον καθηγητή Αχιλλέα Γραβάνη να φέρουμε στην Ελλάδα τα μονοκλωνικά αντισώματα, ώστε να τους τα χορηγήσουμε εν είδη παθητικού εμβολιασμού.
Αφού η κατάργηση της χρήσης μάσκας έξω είναι για όλους, υπάρχουν προνόμια για τους εμβολιασμένους και πότε θα αρχίσουν να εφαρμόζονται;
Τα προνόμια για τους εμβολιασμένους αφορούν διευκολύνσεις στα ταξίδια, στην δουλειά και σε εσωτερικούς χώρους όπου η συζήτηση για την κατάργηση της μάσκας ούτε έχει ανοίξει ούτε πρόκειται να ανοίξει στο άμεσο μέλλον, όπως εκτιμά η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας Βάνα Παπαευαγγέλου.
Ήδη όσοι έχουν το πιστοποιητικό εμβολισμού μπορούν να έχουν μια λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας στα ταξίδια τους, ενώ απαλλάσσονται από την προσεχή Δευτέρα 28/6 να κάνουν self-test, στο πλαίσιο της εργασίας τους. Επίσης δεν χρειάζεται να φορούν μάσκα στο γυμναστήριο που είναι εσωτερικός χώρος. Κι όπως λέει χαρακτηριστικά η καθηγήτρια Βάνα Παπαευαγγέλου, σε ένα γραφείο, μια ομάδα εργαζομένων που δουλεύει μαζί εφόσον είναι όλοι εμβολιασμένοι μπορούν να μη φορούν μάσκα εφόσον δεν έχουν επαφή με το κοινό. Και θα έρθουν κι άλλες διευκολύνσεις όταν θα κρυώσει ο καιρός και θα μεταφερθούμε μαζικά μέσα.
Το τείχος ανοσίας θα καταφέρουμε να το πιάσουμε μέσα στο καλοκαίρι; Και θα είναι αρκετά υψηλό, αφού οι μεταλλάξεις με τα νέα τους χαρακτηριστικά αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού; Η΄ θα επιβραδύνει το πρόγραμμα τον Αύγουστο λόγω διακοπών;
Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας έχει εκφράσει την πεποίθησή του ότι θα καταφέρουμε να φτάσουμε το 70% της εμβολιαστικής κάλυψης μέσα στο καλοκαίρι και στο ποσοστό αυτό θα έχει προστεθεί το 10% (ή και παραπάνω των ατόμων που απέκτησαν φυσική ανοσία από νόσηση). Ο μήνας «κλειδί» για να επιτευχθεί ο στόχος είναι ο Ιούλιος, σύμφωνα με τον αν. καθηγητή επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Δ. Παρασκευή γιατί τον Αύγουστο όντως αναμένεται μια κάμψη λόγω των διακοπών. Άρα όλα θα κριθούν από τώρα έως και τα τέλη Ιουλίου.
Κι όταν θα τελειώσει το καλοκαίρι και θα έρθει το φθινόπωρο, τι θα γίνει θα ξεκινήσουμε από την αρχή, για την περίφημη 3η δόση; Ποιοι θα τη χρειαστούν;
Με τα σημερινά δεδομένα οι νέοι ηλικίας 32 ετών κατά μέσο όρο «οδηγούν» την πανδημία λόγω της κινητικότητάς τους κι επειδή έχουν ξεκινήσει να κάνουν διακοπές, όπως εξηγεί η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας Βάνα Παπαευαγγέλου.
Όσο μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων τόσο μειώνεται και η πιθανότητα να νοσηλευτούν και να ασκήσουν πίεση στις δομές υγείας, με τους νέους που εμβολιάζονται μέσα στο καλοκαίρι να μην έχουν ανάγκη άλλης δόσης. Τρίτη δόση θα χρειαστούν οι άνθρωποι που έχουν προχωρημένη ηλικία και είναι ανοσοκατεσταλμένοι, με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών να αποφασίζει μετά το καλοκαίρι για τις συγκεκριμένες οδηγίες που θα εκδώσει και που δεν θα αφορούν όλους.
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών έχει πει πως είναι ακόμα πρόωρη η συζήτηση για τον εμβολιασμό των εφήβων ηλικίας 12-15 ετών και πως αυτό είναι κάτι που θα διερευνηθεί διεξοδικά αργότερα. Θα αφορά άραγε όλα τα παιδιά ή κι εκεί θα υπάρξουν πληθυσμιακές ομάδες-στόχοι;
Η Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων έχει διαφωνήσει κατά καιρούς για διάφορα θέματα που αφορούν την ισχύ ή την άρση περιοριστικών μέτρων αλλά στο ζήτημα του ενδεχόμενου εμβολιασμού των παιδιών κι εφήβων υπάρχει ομοφωνία.
Η ομοφωνία αυτή εκφρασμένη και από τους καθηγητές επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκα Μαγιορκίνη και Δημήτρη Παρασκευή και από τους παιδίατρους λοιμωξιολόγους Βάνα Παπαευαγγέλου και Μαρίζα Τσολιά και από την ίδια την επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου γέρνει την πλάστιγγα της απόφασης στο να υπάρξει τέτοια σύσταση μόνο για παιδιά με υποκείμενα νοσήματα. Καθώς τα covid εμβόλια δεν είναι στην ίδια κατηγορία με τα παιδιατρικά εμβόλια που χορηγούνται στα παιδιά εδώ και δεκαετίες.
