Το μεγάλο ενδιαφέρον επιστημονικών φορέων και πολιτών για τη Συνταγματική Αναθεώρηση έχει δημιουργήσει θετικό κλίμα στην Επιτροπή Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, γεγονός που αποτυπώνεται στις δηλώσεις του επικεφαλής της Επιτροπής Μιχάλη Σπουρδαλάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Με σύνθημα «η γνώμη όλων μετράει» η, υπό τον κ. Σπουρδαλάκη, Επιτροπή έχει δημιουργήσει έναν οδικό χάρτη για την εξέλιξη του διαλόγου που θα ολοκληρωθεί τον προσεχή Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, το σύνολο των δράσεων του διαλόγου θα πρέπει να ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου. Αμέσως μετά, θα ετοιμαστεί μια πρώτη σύντομη έκθεση.
Η πλήρης έκθεση, τονίζει ο κ. Σπουρδαλάκης, υπολογίζεται να κατατεθεί στα μέσα Σεπτέμβρη. Με βάση τις έως τώρα προτάσεις που έχουν κατατεθεί, επισημαίνει ότι ήδη διαπιστώνονται συγκλίσεις, ενώ αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι οι προτάσεις επιστημονικών φορέων και πολιτών αναμφίβολα θα επηρεάσουν και το περιεχόμενο της συνταγματικής αναθεώρησης. Όπως υπογραμμίζει «παρόλο που το αποτέλεσμα της διαδικασίας δεν είναι δεσμευτικό για την αναθεωρητική βουλή, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο διάλογος θα επηρεάσει το περιεχόμενο και την έκταση της αναθεώρησης. Γι'' αυτό και η γνώμη όλων μετράει».
Η συνέντευξη του επικεφαλής της Επιτροπής Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση Μιχάλη Σπουρδαλάκη έχει ως εξής:
Ερ: Κύριε Σπουρδαλάκη συντονίζετε έναν διάλογο για την αναθεώρηση του Συντάγματος που αποτελεί μια πρωτοτυπία σε σχέση με τις προηγούμενες αναθεωρήσεις. Έχουν διατυπωθεί πολλές και διαφορετικές απόψεις γύρω από το θέμα της συμμετοχής φορέων και πολιτών σε έναν δημόσιο διάλογο. Αυτό είναι κάτι που τρομάζει ή ενθουσιάζει τους ειδικούς επιστήμονες;
Απ: Πράγματι η διαδικασία διαλόγου για την αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί μια σημαντική καινοτομία. Πρώτη φορά αναζητείται η άποψη και ο προβληματισμός των πολιτών γύρω από τις αναθεωρητέες διατάξεις καθώς και οι προτάσεις τους για άλλα σχετικά θέματα, που ίσως απαιτούν συνταγματική διευθέτηση. Όπως όμως κάθε καινοτομία συναντά επιφυλάξεις και σκεπτικισμό. Πολλοί ειδικοί, κάνοντας μια πολύ στενή ερμηνεία του ''Αρθρου 110 του Συντάγματος θεωρούν ότι η διαδικασία της αναθεώρησης αφορά αποκλειστικά τα interna corporis του Κοινοβουλίου, και αποσιωπώντας ότι ο δημόσιος αυτός διάλογος είναι προδιαδικαστικός εκφράζουν επιφυλάξεις. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν άλλοι οι οποίοι ερμηνεύοντας πιο ψύχραιμα το ως άνω άρθρο, που προβλέπει την προσφυγή στις κάλπες ανάμεσα στην πρώτη και την δεύτερη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας, αν δεν ενθουσιάζονται βρίσκουν την όλη διαδικασία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη.
Ερ: Θεωρείτε, με βάση την έως τώρα εμπειρία σας, ότι η ελληνική κοινωνία είναι ώριμη να ανταποκριθεί ουσιαστικά σε αυτή τη συζήτηση;
Απ: Η ωριμότητα μιας κοινωνίας ή καλύτερα η δημοκρατική της εγρήγορση δεν αποτελεί ανεξάρτητη μεταβλητή. Έχει να κάνει με τον σεβασμό, την ειλικρίνεια και την σοβαρότητα που της απευθύνονται. Γι'' αυτό και η επιτροπή φρόντισε να μην αναζητήσει την συμμετοχή των πολιτών χωρίς να διασφαλίζονται αυτοί οι όροι. Έτσι, αν κρίνω από την επισκεψιμότητα στην ιστοσελίδα, τις ολοκληρωμένες και επιμέρους προτάσεις που έχουν κατατεθεί, τα μηνύματα που λαμβάνει η Επιτροπή, τη διοργάνωση δημοσίων συναντήσεων με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, καθώς και τα προγραμματισμένα διήμερα στις πρωτεύουσες των περιφερειών το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο.
Ερ: Από τις προτάσεις ή ιδέες που έχετε δεχθεί έως τώρα ποια είναι τα στοιχεία που σας εντυπωσίασαν ή σας προβλημάτισαν;
Απ: Η φύση της Επιτροπής είναι να συγκεντρώσει τον προβληματισμό και τις προτάσεις της κοινωνίας ώστε να αποτελέσουν ένα χρήσιμο υλικό όταν ανοίξει η τυπική διαδικασία της αναθεώρησης. Προφανείς λόγοι δεοντολογίας δεν επιτρέπουν την έκφραση γνώμης γι'' αυτά που καταγράφονται. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να απαντήσω επί της ουσίας την ερώτησή σας.
Ερ: Ποιο είναι το πρόγραμμα και το σχέδιό σας για την εξέλιξη του διαλόγου;
Απ: Ο Διάλογος έχει τρία πεδία υλοποίησης. Συναντήσεις με κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς πανελλαδικής εμβέλειας και διήμερα διαβούλευσης στις έδρες των Περιφερειών με φορείς, κινήματα και συλλογικότητες των αντίστοιχων περιοχών. Επίσης, υπάρχουν δύο φάσεις ηλεκτρονικής διαβούλευσης https://www.facebook.com/SyntagmaDialogos και www.syntagma-dialogos.gov.gr η πρώτη ολοκληρώνεται την 1η Μαΐου και η δεύτερη αρχίζει γύρω στις 20 Μαΐου και ολοκληρώνεται στις 30 Ιουνίου ημερομηνία που αποτελεί και καταληκτική ημερομηνία διαβούλευσης. Θα ακολουθήσει μια συνοπτική έκθεση μερικές βδομάδες μετά ενώ η τελική, ολοκληρωμένη έκθεση θα παραδοθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου.
Ερ: Πότε θα ολοκληρωθεί, πως θα αξιολογηθούν και πως θα χρησιμοποιηθούν οι προτάσεις που θα συγκεντρώσετε;
Απ: Σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας, το σύνολο των δράσεων του διαλόγου θα πρέπει να ολοκληρωθούν στις 30 Ιουνίου. Αμέσως μετά θα ετοιμάσουμε μια πρώτη σύντομη έκθεση. Η πλήρης έκθεση υπολογίζουμε να κατατεθεί στα μέσα Σεπτέμβρη.
Ερ: Οι εξελίξεις στις τεχνολογίες αλλάζουν τον κόσμο με ταχύτητα. Ταυτόχρονα αναδύονται νέες προκλήσεις και διλήμματα για τον σύγχρονο άνθρωπο. Θέματα βιοηθικής, δικαιωμάτων, κλιματικής αλλαγής, ελέγχου της εξουσίας και φυσικά και υποχρεώσεων των πολιτών, μειονοτήτων κλπ. Πως αντιλαμβάνεται η επιτροπή σας αυτές τις συζητήσεις που απασχολούν ήδη την κοινωνία, αλλά λιγότερο και με αργό ρυθμό τα πολιτικά κόμματα.
Απ: Πράγματι, έχετε δίκιο. Οι τεχνολογίες συμβάλλουν στον ρυθμό και στο περιεχόμενο των αλλαγών της καθημερινότητάς μας. Γι'' αυτόν τον λόγο τα ζητήματα που μόλις αναφέρατε αποτελούν μέρος των ερωτημάτων της ηλεκτρονικής διαβούλευσης. Οι πολίτες καλούνται να εκφράσουν την άποψή τους για το εάν χρειάζεται να υπάρχει νέα ή διαφορετική συνταγματική πρόβλεψη για αυτά τα πεδία που πράγματι ανατρέπουν την καθημερινότητά μας.
Τώρα η προφανής τεχνολογική εξέλιξη που αλλάζει την ζωή μας και φυσικά και τις επικοινωνιακές μας δυνατότητες είναι το διαδίκτυο. Αυτός είναι και ο λόγος που το αξιοποιούμε για την οργάνωση της μαζικής συμμετοχής στον διάλογο, προστατεύοντας την ίδια στιγμή την ουσία του διαλόγου από την ευκολία της διαβολής. Η χρήση λοιπόν του διαδικτύου γίνεται με πειθαρχία, ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων, αλλά και να δίνεται η ευκαιρία σε όσους θέλουν να γράφουν ελεύθερα την γνώμη τους. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, η συμμέτοχή στην ηλεκτρονική διαβούλευση απαιτεί από τους πολίτες τη χρήση των κωδικών πρόσβασής τους στο taxis, μέσω του οποίου πιστοποιούνται διασφαλίζοντας την ανωνυμία τους, απαντούν το ερωτηματολόγιο ενώ τους δίνετε και η δυνατότητα ελεύθερων σχολίων. Ωστόσο, η Επιτροπή παρά τις διευκολύνσεις που προσφέρει η τεχνολογία θεώρησε ότι οι γεωγραφικές (στις έδρες των Περιφερειών) και οι θεματικές (με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς) συναντήσεις / συζητήσεις εμπλουτίζουν και βαθαίνουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του διαλόγου.
Ερ: Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα δεν διακρίθηκαν ποτέ για την εξωστρέφειά τους και κυρίως σπάνια είχαν ανοιχτά μάτια και αυτιά να συλλάβουν νέες ιδέες, κινήματα και προτάσεις. Ήταν και είναι σε μεγάλο βαθμό, περιχαρακωμένα «στον κόσμο τους», κατά κάποιο τρόπο, όχι από πρόθεση αλλά γιατί απεγκλωβισμός τους από τις κατεστημένες αντιλήψεις φαντάζει πολύ δύσκολος. Είστε αισιόδοξος ότι μπορούμε να έχουμε ένα σύγχρονο Σύνταγμα που θα αντέξει στο μέλλον, ή θα χαθούμε στην δίνη της κακής κομματικής νοοτροπίας;
Απ: Η συζήτηση για την παθογένεια του συστήματος πολιτικής εκπροσώπησης στη χώρα και ιδιαίτερα του ρόλου και των ευθυνών των κομμάτων και του κράτους αποτελεί μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα συζήτηση, που όμως δεν είναι της στιγμής. Ωστόσο, εφόσον το σχέδιο της Επιτροπής για διευρυμένη συμμετοχή των πολιτών επιτύχει φαντάζομαι ότι οι ιδέες, απόψεις και αιτήματα των πολιτών, όπως άλλωστε δείχνει και η εμπειρία των τελευταίων χρόνων, θα εκφραστούν και θα εξαναγκάσουν τις πολιτικές δυνάμεις, που εν τέλει είναι υπεύθυνες για την τυπική διαδικασία του συντάγματος, να προσαρμοστούν. Εδώ ακριβώς εδράζεται η αισιοδοξία μας.
Ερ: Προτάσεις που έδωσε στη δημοσιότητα η επιτροπή, υπό τον Γ. Κατρούγκαλο, προβλέπουν μεταξύ άλλων την καθιέρωση της απλής αναλογικής, τους διακριτούς ρόλους κράτους -εκκλησίας, δημοψηφίσματα κ. α. Είναι εφικτό να υπερψηφιστούν ή οι όποιες αλλαγές θα προτείνει η κυβέρνηση ή και η αντιπολίτευση ή όλα θα κριθούν από τους συσχετισμούς στη βουλή και δεν θα ικανοποιούν κοινωνικές και πολιτικές ανάγκες;
Απ: Τα μέλη της Επιτροπής, και πολύ περισσότερο εγώ, μέχρι την ολοκλήρωση της αποστολής της πρέπει να είναι φειδωλά σε αξιολογικές κρίσεις. Γι'' αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν μπορώ να διατυπώσω άποψη και ακόμη χειρότερα πρόβλεψη για το περιεχόμενο των συγκλίσεων των κομμάτων. Όμως κρίνοντας από τις μέχρι τώρα κατατεθειμένες προτάσεις υπάρχουν συγκλίσεις, σε ένα αριθμό αναθεωρητέων άρθρων. Ωστόσο, σύμφωνα με την τυπική αναθεωρητική διαδικασία, πράγματι όλα υπόκεινται στους συσχετισμούς του κοινοβουλίου. Η διεύρυνση των απαιτούμενων συγκλίσεων και ακόμη η πιθανότητα να περιλάβουν στις προτάσεις τους τα κόμματα θέματα πέρα από τον αρχικό τους προγραμματισμό θα επηρεαστεί από τη συμμέτοχη των πολιτών στην διαδικασία του διαλόγου. Υπ'' αυτή την έννοια, παρόλο που το αποτέλεσμα της διαδικασίας δεν είναι δεσμευτικό για την αναθεωρητική βουλή, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο διάλογος θα επηρεάσει το περιεχόμενο και την έκταση της αναθεώρησης. Γι'' αυτό και η γνώμη όλων μετράει.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφία: SOOC
