Αν και η Τουρκία σύρθηκε στην απόφαση κλεισίματος των Στενών, η Άγκυρα φαίνεται να αρνείται πεισματικά να εφαρμόσει τις κυρώσεις εναντίον του ρωσικού καθεστώτος. Η εισβολή στην Ουκρανία αιφνιδίασε τον Ερντογάν, καθώς ο σχεδιασμός του είχε βασιστεί στην προσπάθεια διαμεσολάβησης μεταξύ Κιέβου και Μόσχας. Τώρα, βέβαια το τουρκικό καθεστώς θέλει να εκμεταλλευτεί τη νέα κατάσταση.
Το κλείσιμο των Στενών υπήρξε ένα πάγιο αίτημα της Δύσης προς την Τουρκία, ακόμα και πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στην Ουάσιγκτον φαίνεται να είχαν ξεκινήσει τη συζήτηση σχετικά με τις προθέσεις του τουρκικού καθεστώτος για τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια από τη στιγμή που ξεκίνησε η συσσώρευση ρωσικών στρατευμάτων γύρω από την Ουκρανία. Ωστόσο, ήταν ξεκάθαρο πως στην Άγκυρα δεν ήθελαν να συζητούν καν το ενδεχόμενο.
Ακόμα και όταν οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία, η Τουρκία δεν αναγνώρισε το εμπόλεμο της κατάστασης, που ουσιαστικά θα έθετε σε εφαρμογή τη Συνθήκη του Μοντρέ για τα Στενά. Έπειτα ωστόσο από τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχθηκε η Άγκυρα, ζήτησε απ' όλες τις χώρες να μην διαπλέουν τα Στενά της προς τη Μαύρη Θάλασσα, περιορίζοντας ουσιαστικά τη διέλευση των ρωσικών πολεμικών.
Βέβαια, η Τουρκία είχε υπάρξει ιδιαίτερα αρνητική στην εφαρμογή των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία εξ’ αρχής. Είναι χαρακτηριστικό πως η Άγκυρα ήταν η χώρα που θέλησε να εμποδίσει την αποπομπή της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης, στην οποία πρωτοστάτησαν πολλές χώρες, ανάμεσα τους κι η Ελλάδα. Η πρόταση της Ελλάδας να υιοθετήσουν όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας είναι ενδεικτική της πίεσης που ασκήθηκε στην Τουρκία να εκπληρώσει τις ηθικές υποχρεώσεις της που έχει ένα κράτος που συμμετέχει στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Σε ρητορικό επίπεδο o Ταγίπ Ερντογάν τήρησε τα προσχήματα, καθώς για παράδειγμα ήταν από τους πρώτους που καταδίκασαν την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, των επαρχιών του Ντονμπάς που αποσχίστηκαν και χρησιμοποίησε η Μόσχα ως φύλλο συκής για την έναρξη της εισβολής. Ταυτόχρονα, προσπάθησε να φανεί κοντά στην Ουκρανία, με την οποία έχει ανοίξει έναν δίαυλο εξαγωγής εξοπλισμών, επικοινωνώντας με τον πρόεδρο Ζελένσκι, όπως και με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, εξαρχής ο Ταγίπ Ερντογάν τάχθηκε εναντίον των κυρώσεων με το σκεπτικό ότι η Τουρκία έχει θαλάσσια σύνορα, τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα και θέλει να μεσολαβήσει.
Η αλήθεια είναι η Τουρκία είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τη Ρωσία, τόσο σε οικονομικό όσο και διεθνοπολιτικό επίπεδο. Η περίπτωση της τουρκικής παρουσίας της Τουρκίας στη Συρία είναι ενδεικτική των άμεσων επιπτώσεων που μπορεί να έχει μία αλλαγή στάσης της Μόσχας. Οι σύμμαχοι του τουρκικού καθεστώτος αλλά και οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις μπορούν να πληγούν άμεσα από πιθανά ρωσικά αντίποινα.
Ταυτόχρονα, η εύθραυστη τουρκική οικονομία και φυσικά ο τουρκικός πληθυσμός θα είναι δύσκολο να απορροφήσουν τις αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας αλλά και των αγροτικών προϊόντων, όπως το σιτάρι και το αλεύρι. Η προοπτική της μείωσης των τουριστικών ροών είναι ακόμα ένας σοβαρός κίνδυνος για την τουρκική οικονομία ενόψει της περιόδου που ακολουθεί.
Γι’ αυτό άλλωστε ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ τόνισε πως η Άγκυρα θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για την ειρήνη στην περιοχή και τις αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας, απευθυνόμενος στον Ρώσο ομόλογό του. Αντίστοιχα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε προσπαθήσει να χρυσώσει το χάπι του κλεισίματος των Στενών, καλώντας τη Ρωσία (τύποις και την Ουκρανία) να μην υποβάλουν αιτήματα για να διαπλεύσουν πλοία τους τα Στενά. Ωστόσο, μένει να φανεί τι θα πράξει από τούδε και το εξής η Άγκυρα, καθώς τουλάχιστον τέσσερα ρωσικά πλοία περιμένουν να περάσουν από τη Μεσόγειο τα στενά του Βοσπόρου. Θα κάνει χρήση κάποιων εξαιρέσεων, ώστε να μην δυσαρεστήσει τη Μόσχα;
Μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, οι σχέσεις μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν αναθερμάνθηκαν καθώς ο Τούρκος πρόεδρος φάνηκε να εκτιμά τη βοήθεια που του παρείχε το ρωσικό καθεστώς σε μία δύσκολη στιγμή. Έκτοτε, η Άγκυρα φαινόταν να οπισθοχωρεί όταν προέκυπταν σημεία διαφωνιών και εντάσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Μένει να φανεί πόσο θα δοκιμαστεί η σχέση τους, τώρα που η Άγκυρα αναγκάζεται να λάβει δυσάρεστα μέτρα, λόγω των διεθνών πιέσεων. Ήδη η Μόσχα εμφανίζεται δυσαρεστημένη με τη ρητορική καταδίκη των στρατιωτικών επιχειρήσεών της εναντίον της Ουκρανίας.
Ωστόσο, είναι μάλλον δύσκολο η Άγκυρα να προχωρήσει στο επόμενο βήμα της επιβολής κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Άλλωστε, και τα δύο καθεστώτα πλέον έχουν πάρει μία παρόμοια, τηρουμένων των αναλογιών, στροφή προς τον αυταρχισμό. Στη Μόσχα είναι πιθανό ήδη να σκέφτονται την Τουρκία ως ένα δυνητικό εταίρο στην προσπάθεια αποφυγής των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί από τη Δύση. Από την πλευρά ο Ερντογάν μπορεί να σκέφτεται πως η κρίση παρέχει μία ευκαιρία να αναπτύξει προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία, εκμεταλλευόμενος την ευρύτερη αναταραχή. Δεν θα είναι η πρώτη φορά, άλλωστε.
