Στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος έχουν βρεθεί τις τελευταίες μέρες οι μεταλλάξεις του κορονοϊού Έψιλον, Κάππα και Λάμδα, που ακολουθούν καταπόδας την μετάλλαξη Δέλτα και εντείνουν την ανησυχία για το κατά πόσο θα προλάβουμε να ορθώσουμε στο απαιτούμενο ύψος το περίφημο τείχος ανοσίας που θα μας επιτρέψει να ζήσουμε ξανά όπως παλιά.
Μετά την μετάλλαξη Β.1.617.2 που όλοι γνωρίζουμε σαν μετάλλαξη Δέλτα ή ινδικό στέλεχος καθώς πρωτοεμφανίστηκε στην Ινδία και ανήκει στα στελέχη ανησυχίας σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ECDC, λόγω της κατά 100% μεγαλύτερης μεταδοτικότητάς της (σε σχέση με το αρχικό στέλεχος), μια νέα πηγή προβληματισμού δημιουργείται με την μετάλλαξη Έψιλον, άμεσα σχετιζόμενη με την παγκόσμια επιχείρηση εμβολιασμού.
Μετάλλαξη Έψιλον
Το στέλεχος Έψιλον με κωδική ονομασία Β.1.427/Β.1.429 που πρωτοεμφανίστηκε στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ διαθέτει ένα πρωτοφανή μηχανισμό σε μοριακό επίπεδο με τον οποίο ο κορονοϊός μπορεί να διαφεύγει των υπαρχόντων εμβολίων. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Οργανικής Χημείας - Φαρμακοχημείας του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Κόκοτος ο μηχανισμός αυτός σχετίζεται με μεταλλάξεις αμινοξέων της πρωτεΐνης ακίδας (spike protein) του ιού. Η πρωτεΐνη ακίδα παίζει σημαντικότατο ρόλο για την πρόσδεση του ιού στα ανθρώπινα κύτταρα και την έναρξη της λοίμωξης.
Ο μηχανισμός της μετάλλαξης Έψιλον
Στη μετάλλαξη Έψιλον τρία αμινοξέα της πρωτεΐνης ακίδας αντικαθίστανται από διαφορετικά αμινοξέα, με συνέπεια την αλλαγή της δομής της πρωτεΐνης στον χώρο, γεγονός που εμποδίζει πλέον τα αντισώματα να την αναγνωρίσουν. Το αποτέλεσμα είναι πως μετριάζεται η εξουδετερωτική ισχύς που έχουν τα αντισώματα που έχουν προέλθει είτε από τον εμβολιασμό είτε από προηγούμενη λοίμωξη με τον ιό. Τέτοιες μεταλλάξεις έχουν τη δυνατότητα να αποφεύγουν και ειδικά μονοκλωνικά αντισώματα που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη ως θεραπευτικά μέσα.
Η αλλαγή της δομής της πρωτεΐνης ακίδας στη μετάλλαξη Έψιλον διαπιστώθηκε με την τεχνική της ηλεκτρονικής κρυομικροσκοπίας και επιβεβαιώθηκε ο σχηματισμός ενός νέου χημικού δεσμού με φασματομετρία μάζας. Από τα τέλη του 2020, που πρωτο-ταυτοποιήθηκε η μετάλλαξη Έψιλον στην Καλιφόρνια έχουν εντοπιστεί περίπου 46.000 κρούσματα στις ΗΠΑ) και το στέλεχος που ο ECDC έχει συμπεριλάβει στα στελέχη ανησυχίας έχει εξαπλωθεί σε 34 άλλες χώρες, με μικρό αριθμό κρουσμάτων μέχρι στιγμής.
Μετάλλαξη Δέλτα και Κάππα
Από την Ινδία, χώρα προέλευσης της μετάλλαξης Δέλτα μας έρχεται κι άλλη μία πηγή ανησυχίας που για την ώρα παραμένει στην κατηγοριοποίηση των στελεχών ενδιαφέροντος του ECDC και αφορά τη μετάλλαξη Κάππα με κωδική ονομασία Β.1.617.1.
Μετάλλαξη Λάμδα
Η τρίτη μετάλλαξη που τάραξε τα νερά τις τελευταίες μέρες είναι το στέλεχος Λάμδα, που πρωτοεμφανίστηκε στο Περού και εξαπλώθηκε στην Λατινική Αμερική. Η μετάλλαξη Λάμδα, με κωδική ονομασία C.37 ανήκει στην κατηγοριοποίηση των στελεχών υπό παρακολούθηση του ECDC μαζί με αρκετά άλλα στελέχη τα οποία καθώς φαίνεται ότι διαθέτουν τις ίδιες ιδιότητες με τα λεγόμενα στελέχη ανησυχίας, αλλά οι πληροφορίες που έχουμε γι αυτά είναι ελλιπείς και συνεπώς απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση ώστε να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα.
Pfizer και Moderna προστατεύουν από τη μετάλλαξη Δέλτα κατά 79%
Από τη μεριά τους ο καθηγητής Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης και ο καθηγητής Αιματολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος Θυμίζουν ότι τα εμβόλια των Pfizer και Moderna προστατεύουν από την συμπτωματική νόσο Covid με την μετάλλαξη Δέλτα κατά 79% και από την ανάγκη για νοσηλεία κατά 93%.
Το εμβόλιο Astra Zeneca προστατεύει κατά 62%
Το αντίστοιχο εμβόλιο της Astra Zeneca να προστατεύει κατά 62%. Τα ποσοστά αυτά που είναι εμφανώς μειωμένα για το εμβόλιο της Astra Zeneca ισχύουν για τον πλήρη εμβολιασμό με δύο δόσεις.
Εάν ο εμβολιασμός μείνει στη μέση τότε η προστασία δεν ξεπερνά το 33% είναι δηλαδή αισθητά μειωμένη και όλα αυτά τα στοιχεία καταδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη όχι μόνο για την αύξηση των εμβολιασμών αλλά και για την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος.
Ο πλήρης εμβολιασμός κατά των στελεχών Βήτα, Κάππα, Δέλτα, Ήττα
Όπως εξηγούν η αναπληρώτρια καθηγήτρια επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, ο Πρύτανης Θάνος Δημόπουλος και οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Πάνος Μαλανδράκης και Γιάννης Ντάνασης, ο πλήρης εμβολιασμός οδηγεί σε παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων απέναντι σε όλα τα προϋπάρχοντα και τα νεότερα στελέχη, όπως το στέλεχος Βήτα (B.1.351, Νότιας Αφρικής), το στέλεχος Β.1.617 (Ινδίας), το στέλεχος Κάππα (Β.1.617.1), το στέλεχος Δέλτα (Β.1.617.2), το στέλεχος Ηττα (Β.1.525, Νιγηρίας), το στέλεχος Α.23.1 (Ουγκάντα) και το στέλεχος Α.VOI.V2 (Αγκόλα), αρκεί να ολοκληρώνονται οι δόσεις των εμβολίων.
