Στα τέλη του 1996 ο τότε Πρόεδρος της FED Αλαν Γκρίνσπαν, είχε προειδοποιήσει την επενδυτική κοινότητα ότι η χρηματιστηριακή αγορά εμφάνιζε εικόνα παράλογης ευφορίας ( irrational exuberance). Oι επενδυτές τον αγνόησαν, συνεχίζοντας το πάρτι για ακόμα 3 χρόνια, μέχρι που ήρθε το σκάσιμο της «φούσκας» dot.com εξανεμίζοντας τεράστιο μέρος της χρηματιστηριακής αξίας των μετοχών υψηλής τεχνολογίας. Το «hangover"«» ήταν εδώ.
Ο ίδιος πρόεδρος, χρόνια αργότερα είχε πει ότι μάλλον δεν έπρεπε να μιλήσει συγκεκριμένα για τα χρηματιστήρια, αλλά πάντως η φράση του παρέμεινε ιστορική στα χρηματιστηριακά χρονικά.
Σε σημαντικές χρονικές περιόδους οι διοικητές των Κεντρικών Τραπεζών μιλούν για την οικονομία και σχεδόν πάντα εκφράζουν αξιόλογες απόψεις, καθώς η εικόνα που έχουν για τα δεδομένα είναι σαφώς πληρέστερη του επενδυτικού κοινού, ακόμα και των πολύ καλών αναλυτών.
Γυρίζουμε πίσω στο χρόνο, όπου η χρηματιστηριακή μας αγορά κατέγραψε το υψηλότερο του Γενικού Δείκτη όλων των εποχών στις 17 Σεπτεμβρίου (6484,38 ενδοσυνεδριακά). Ήταν Παρασκευή και στην «Κυριακάτικη Καθημερινή» της 19ης Σεπτεμβρίου, στο πρώτο θέμα με τίτλο «Σήμα κινδύνου για τους επενδυτές» ο Λουκάς Παπαδήμος, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος τότε, επισήμανε σε δηλώσεις: «Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται διευρυνόμενη αναντιστοιχία μεταξύ της αύξησης των τιμών των μετοχών πολλών επιχειρήσεων και της προσδοκώμενης κερδοφορίας τους κατά τα επόμενα έτη. Οι τιμές πολλών μετοχών σε σχέση με τα πρόσφατα και τα ορθολογικώς προσδοκώμενα επιχειρηματικά κέρδη, έχουν διαμορφωθεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, συγκρινόμενα με τις αντίστοιχες σχέσεις χρηματιστηριακών τιμών και επιχειρηματικών κερδών, που έχουν διαμορφωθεί στις κεφαλαιαγορές άλλων χωρών».
Είχε περιγράψει τη μεγάλη εικόνα. Φυσικά, η παράλογη ευφορία της εποχής εκείνης κρατούσε μέσα τους επενδυτές για τουλάχιστον 4 μήνες, λίγο κάτω από τα απόλυτα ιστορικά υψηλά. Τρία χρόνια αργότερα, ο Γενικός δείκτης είχε προσγειωθεί στις 1462 μονάδες, 80% χαμηλότερα με τα γνωστά αποτελέσματα.
Ερχόμενοι στο σήμερα, μετά από την πανδημική κρίση, όλοι αναρωτιούνται για την περαιτέρω πορεία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Θετικές και αρνητικές εξελίξεις συμπλέκονται με αποτέλεσμα το «επιτόπιο τροχάδην» της αγοράς πέριξ του επιπέδου των 900 μονάδων. 18 μήνες νωρίτερα ο ΓΔ κατέγραφε 469,55 μονάδες εν μέσω πανικού για τις πανδημικές εξελίξεις. Έκτοτε η ελληνική οικονομία απέδειξε και αντοχές αλλά και επιτάχυνση μεγεθών, με τους διεθνείς Οίκους να αναβαθμίζουν το ελληνικό αξιόχρεο, εκτιμώντας και προσδοκώντας θετικές εξελίξεις και τις επόμενες χρονιές.
Ο Διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας
Τις εκτιμήσεις των ξένων αναλυτών ήρθε να επιβεβαιώσει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας σε συνέντευξή του στο Politico. «H ισχυρή ανάκαμψη, σε συνδυασμό με τη δέσμευση της Αθήνας για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, θα ανοίξει το δρόμο για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικό χρέος στο πλαίσιο των αγορών περιουσιακών στοιχείων της ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος Αγορών Έκτακτης Ανάγκης από την Πανδημία ή PEPP», υποστήριξε ο Διοικητής για ένα θέμα σημαντικό που απασχολεί και ανησυχεί τους επενδυτές.
Τοποθετείται στην εκτίμησή του για ανάπτυξη μεγαλύτερη του 6%, ανάμεσα στους διεθνείς οίκους ( >7,5%) και στη συντηρητικότερη προσέγγιση της Ελληνικής Κυβέρνησης (εκτίμηση 5,9%). «Οι μεγαλύτεροι παράγοντες ανάπτυξης προέρχονται από τις συνεχιζόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις - συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης της αγοράς, των ιδιωτικοποιήσεων και περισσότερων επενδύσεων στην εκπαίδευση - καθώς και του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού» επισημαίνει, για να εκτιμήσει ότι «η χώρα θα διατηρήσει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης στο μέλλον, περίπου «3,5 % κατά μέσο όρο για τα επόμενα 10 χρόνια».
Ο Διοικητής αποδέχεται ότι ο πληθωρισμός μπορεί να διατηρηθεί περισσότερο από το αναμενόμενο - και ότι η ΕΚΤ ίσως χρειαστεί να αναβαθμίσει τις προοπτικές πληθωρισμού. Πράγματι, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουίς ντε Γκίντος δήλωσε ότι το επίπεδο πληθωρισμού στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να κορυφωθεί στο 3,4%, έως 3,5%. Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε όμως ότι « αυτό δεν θα πρέπει να αναγκάσει την ΕΚΤ να αλλάξει πορεία από την εξαιρετικά χαλαρή πολιτική της».
Η συνεχής καθημερινή ενασχόληση με τις αγορές διογκώνει τα συναισθήματα αρνητικά ή θετικά, ωθώντας συχνά τους επενδυτές σε βεβιασμένες κινήσεις. Μια ματιά ή και συνεχής ματιά στη μεγάλη εικόνα της ελληνικής οικονομίας και τις προσδοκίες που θα αποτυπωθούν είναι πολύ περισσότερο χρήσιμη από μια «σημερινή ή αυριανή» αγοραπωλησία.
Ας δούμε και τη διαγραμματική εικόνα του Γενικού Δείκτη σε μια τόσο δύσκολα ανισχνεύσιμη φάση της ελληνικής χρηματαγοράς.
ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΗΝΙΑΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑ
Σημείο διαγραμματικής εξέλιξης τα υψηλά του 2019 των 949,2 μονάδων. Στο μακροπρόθεσμο διάγραμμα των 14 ετών , ο δείκτης ήδη έχει υπερβεί και την κατερχόμενη από τα υψηλά του 2007, αλλά και τη θετικής απόκλισης κατερχόμενη από τα υψηλά του 2014 των 1379,42 μονάδων. Καθοδική διάσπαση της R1 σε κλείσιμο μήνα, θα επανέφερε πιέσεις στους τίτλους με τον Γενικό Δείκτη να προσεγγίζει τη στήριξη των 830 μονάδων. Στο θετικό σενάριο, πρώτο βήμα η υπέρβαση των 930 μονάδων και σημαντικότερο οι 949,2 που θα σηματοδοτήσει έντονη ανοδική κίνηση με αύξηση του όγκου συναλλαγών και μεσοπρόθεσμο στόχο τα υψηλά του 2014.
